خبرگزاری‌ها از احتمال شکست تلاش آمریکا برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی خبر داده‌اند. وزیرخارجه ایران نیز گفته که مطمئن هستیم این اتفاق نخواهد افتاد. مطابق با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد تحریم‌های تسلیحاتی ایران روز ۱۸ اکتبر ۲۰۲۰ (۲۷ مهر امسال) پایان می‌‌یابد.دولت آمریکا بعد از خروج از «برنامه جامع اقدام مشترک» یا برجام تحریم‌ها علیه ایران را از سر گرفته و به سیاست‌هایی تحریک‌آمیز علیه ایران، از جمله ترور سردار قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی روی آورده است. تمرکز اصلی دولت ترامپ در ماه‌های اخیر روی تلاش برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران که از روز ۱۸ اکتبر منقضی خواهد شد، قرار گرفته است.
انقضای این تحریم‌ها یکی از مفاد توافق هسته‌ای برجام است و آمریکا پیش‌نویس قطعنامه‌ای را میان اعضای شورای امنیت توزیع کرده که خواستار جلوگیری از انقضای این تحریم‌ها است. دولت ترامپ گفته در صورتی که در تمدید تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران موفق نشود قصد دارد از یکی از بندهای برجام که با نام‌هایی مانند «مکانیزم ماشه»، «سازوکار حل‌وفصل اختلاف» یا «سازوکار بازگشت خودکار تحریم‌ها» شناخته می‌شود برای بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران استفاده کند. با این حال کارشناسان می‌گویند آمریکا از آن جهت که اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۷ از برجام خارج شده جزو طرف‌های مشارکت‌کننده در «برجام» نیست و نمی‌تواند از بندهای این توافق برای تمدید تحریم‌ها علیه ایران استفاده کند.همزمان نماینده آمریکا در سازمان ملل گفت که تروئیکای اروپا گفته‌اند پیشنهادهایی درباره تمدید تحریم تسلیحاتی ایران دارند، اما هنوز چیزی به‌صورت مکتوب ارائه نکرده‌اند. به گزارش «ایسنا» به نقل از فایننشال‌تایمز، کلی کرفت، با گفتن اینکه «کاسه صبرش درحال سرریز شدن است» از فرانسه، آلمان و انگلیس درخواست کرده است راه‌حلی مصالحه آمیز را برای اطمینان حاصل کردن از تمدید تحریم تسلیحاتی علیه ایران ارائه کنند.کرفت پس از آخرین مذاکرات کانالیزه شده‌اش با آلمان، انگلیس و فرانسه به فایننشال‌تایمز گفت که «من درحال زورآزمایی و قدرت‌نمایی نیستم، وضعیت بسیار جدی است» نماینده آمریکا در سازمان ملل گفت که این سه کشور اروپایی که از اعضای شورای امنیت و توافق هسته‌ای هستند، پیشنهادهایی درباره قطعنامه آمریکا دارند اما هنوز چیز مکتوبی در این باره ارائه نکرده‌اند.کشورهای اروپایی به‌دنبال پیدا کردن راه‌حلی مصالحه‌آمیز هستند که بدون از بین بردن توافق هسته‌ای بازتاب‌دهنده نگرانی‌های امنینی خودشان درباره تهران باشد. ریچارد گوان مدیر گروه بین‌المللی بحران در سازمان ملل گفت که طرح‌های متعددی برای تمدید موقت تحریم تسلیحاتی میان تروئیکای اروپا(آلمان، فرانسه و انگلیس) در جریان است. همچنین پیشنهادهایی مطرح بوده است که بخش‌هایی از این تحریم به‌جز (بندهای مربوط به) تسلیحات حساس به‌خصوصی مانند موشک‌های ضدناو می‌تواند لغو شود. یک سخنگوی دولت انگلیس در واکنش به اظهارات کرفت مطرح کرد که این کشور درحال همکاری با شرکای تروئیکا اروپا و رایزنی با اعضای شورای امنیت است. فرانسه و آلمان توضیحی در این باره نداده‌اند.
جزئیات سند ۶ صفحه‌ای آمریکا
همچنین روزنامه فایننشال‌تایمز در گزارشی به سند شش صفحه‌ای آمریکا پرداخت که آن را به‌عنوان توجیهی قانونی برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران و به‌کارگیری مکانیزم بازگردانی تحریم‌ها در صورت عدم تصویب قطعنامه مربوط به این تحریم به شورای امنیت ارائه کرده است. به گزارش «ایسنا» نشریه فایننشال‌تایمز در گزارشی مطرح کرد: دیپلمات‌های شورای امنیت سازمان ملل گفته‌اند که آمریکا به‌دلیل خروج از توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۸ حق ندارد مکانیزم بازگردانی تحریم‌ها در این توافق را به کار بگیرد. فایننشال‌تایمز در ادامه مدعی شد که نسخه‌ای شش صفحه‌ای از تحلیل قانونی آمریکا که فایننشال‌تایمز آن را رویت کرده است، این ادعا را مطرح می‌کند که آمریکا تحت قطعنامه‌ای از شورای امنیت(۲۲۳۱) که پشتیبان توافق هسته‌ای است، از «حقی آشکار» برای به کار گرفتن بازگردانی تحریم‌ها علیه ایران برخوردار است. این نشریه افزود: این سند همچنین مطرح می‌کند که هرگونه استدلال مغایری «پیشینه‌ای مخاطره‌آمیز ایجاد می‌کند که می‌تواند قدرت هر تصمیم شورای امنیت را تهدید کند.»
خودداری تونس و استونی
از سوی دیگر، کشورهای استونی و تونس از ارائه پیش‌نویس قطعنامه ارائه شده آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران به شورای امنیت سازمان ملل خودداری کردند. به گزارش «ایسنا» به نقل از روزنامه فایننشال‌تایمز، دولت آمریکا هفته گذشته نسخه‌ای افراطی از پیش‌نویس قطعنامه‌ای را که برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران ارائه کرده بود و با شکستی حتمی مواجه شد، کنار گذاشت. اما پس از آنکه استونی و تونس که هر دو روابط دوستانه‌ای با آمریکا دارند، درخواست برای ارائه این قطعنامه به نیابت از واشنگتن را رد کردند، به نظر می‌رسد توافق بر سر آن نیز با شکست مواجه شد.
بیانیه ایران
همزمان با این تحولات، نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد با صدور بیانیه‌ای خواستار ایستادگی کشورهای عضو شورای امنیت در برابر قطعنامه ضدایرانی آمریکا شده است. به گزارش خبرگزاری فارس، در این بیانیه آمده است: «هدف از صدور پیش‌نویس قطعنامه آمریکا که نقض فاحش قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت به شمار می‌رود تحت‌الشعاع قرار دادن مسائل داخلی آمریکا است و به هیچ وجه ارتباطی با حفظ صلح و امنیت بین‌المللی ندارد. این قطعنامه، تمامیت و مرجعیت و اعتبار شورای امنیت -و در سطحی فراتر از آن، سازمان ملل متحد را- و همچنین چندجانبه‌گرایی، حاکمیت قانون و دیپلماسی را نشانه گرفته است. این بیانیه از اعضای شورای امنیت خواسته تا در برابر اقدام غیرقانونی و شرورانه ایالات‌متحده، ایستادگی و سوءاستفاده از این شورا و دستکاری آن را رد کرده و ثابت کنند که این نهاد قادر است از توافق برجامی که خود آن را به تایید رسانده حمایت، حراست و از مرجعیت و اعتبارش محافظت کند.
واکنش ظریف
وزیر امورخارجه نیز با اشاره به اینکه اگر تحریم تسلیحاتی ایران تمدید شود، یکی از مهم‌ترین مفاد برجام از بین رفته است، گفت: مطمئن هستیم که این اتفاق نخواهد افتاد. محمدجواد ظریف در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس در مورد اینکه اگر شورای امنیت تحریم تسلیحاتی ایران را تمدید کند، آیا چیزی از برجام باقی خواهد ماند، گفت: این کار به معنی این است که یکی از مهم‌ترین مفاد برجام از بین رفته است. وزیر امور خارجه در ادامه این موضوع تاکید کرد: ما مطمئن هستیم که این اتفاق نخواهد افتاد.
واکنش روسیه
در ادامه این واکنش‌ها، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین با اشاره به اینکه تلاش آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران دربرگیرنده تخطی از قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل است، گفت که تنها راه قانونی تمدید این تحریم با تصمیم کمیسیون مشترک برجام انجام می‌شود.