یادداشت
آمریکا می تواند از «مکانیسم ماشه» استفاده کند؟
صاحبخبر - یکی از اهداف مهم آمریکا در ماه های اخیر برای تمدید قطعنامه علیه ایران در اصل پیدا کردن راهی بوده تا بتواند با استفاده از مکانیسم ماشه در برجام –مواد 36و 37 برجام که طبق آن یکی از کشورهای طرف مقابل ایران می توانند با شکایت از ایران و طی کردن یک فرایند حداقل 60روزه و در صورت حل نشدن اختلاف قطعنامه های قبلی را برگردانند – همه تحریم های گذشته شورای امنیت را برگرداند موضوعی که نه تنها ایران آن را قبول ندارد بلکه چین و روسیه و حتی طرف های اروپایی نیز تاکنون زیر بارش نرفته اند و می گویند آمریکا با توجه به خروج یک جانبه اش از توافق هسته ای نمی تواند از مکانیسم ماشه استفاده کند . در مقابل واشنگتن به بند 10 قطعنامه 2231 استناد می کند که در آن ذکر شده است: شورای امنیت «چین، فرانسه، آلمان، فدراسیون روسیه، انگلستان، ایالات متحده، اتحادیه اروپایی و ایران (طرف های برجام) را تشویق می کندکه هرگونه موضوع برآمده در ارتباط با اجرای تعهدات برجام را از طریق آیین های مشخص شده در برجام حل و فصل کنند و عزم خود برای پرداختن به شکایت های احتمالی طرف های برجام در خصوص موارد عدم پایبندی اساسی از سوی یک طرف دیگر برجام را ابراز می دارد.» . آمریکا مدعی است که با توجه به این بند هنوز در قطعنامه 2231 جزو برجام بوده و می تواند از مکانیسم ماشه علیه ایران استفاده کند . ادعایی که با همین بند رد شده زیرا این بند بر استفاده «اعضای برجام» از مکانیسم حل اختلاف برجام صراحت دارد و ایالات متحده در اعلامیه 17 اردیبهشت 97 خود رسما اعلام کرده که دیگر به مفاد برجام پایبند نیست. حتی همان زمان جان بولتون مشاور امنیت ملی سابق آمریکا نیز به طور رسمی و علنی اعلام کرد : «آمریکا از توافق هسته ای خارج شده و از مفادش نیز استفاده نمی کنیم » از سوی دیگر آمریکا با اعمال شدید ترین تحریم های هسته ای و غیر هسته ای آن چه را از برجام مانده بود نیز زیر پا گذاشت و چه در عمل و چه روی کاغذ دیگر جایی در این توافق بین المللی ندارد.» با این حال مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا گفته که در صورت شکست تلاشها برای تمدید تحریمهای تسلیحاتی از یکی از مفاد برجام به نام مکانیسم بازگشت خودکار تحریمها برای برگرداندن همه تحریمهای بینالمللی علیه ایران استفاده خواهند کرد و سوال این است که در این صورت چه اتفاقی می افتد ؟همان گونه که رضا نصری کارشناس حقوق بین الملل پیش بینی کرده است باید گفت:« در واقع حداکثر دستاوردش این خواهد بود که به صورت یک جانبه اعلام کند از نظر واشنگتن «قطعنامههای تحریمی پیش از برجام از این پس احیا شدهاند». آن گاه دو قطب در جهان ایجاد خواهد شد: دولتهایی که تفسیر آمریکا از قطعنامه ۲۲۳۱ را قبول نخواهند کرد و نخواهند پذیرفت که قطعنامههای پیشین احیا و الزامآور شدهاند؛ و ائتلاف دولتهایی که به طور عملی خارج از چارچوبهای حقوقی و موازین منشور موضع آمریکا را قبول خواهند کرد. قابل پیشبینی است که دسته اول شامل اعضای فعلی برجام (از جمله اعضای اتحادیه اروپا) و اکثریت قاطع جامعه جهانی باشد؛ و دسته دوم را آمریکا، اسرائیل، عربستان و اقمار و احیاناً چند جزیره در اقیانوس آرام تشکیل دهد.»در مجموع تاکنون آمریکا تنها مشتری این ادعای غیر حقوقی است و باید دید پس از شکست محتمل واشنگتن در تمدید تحریم های تسلیحاتی دیگر چه بازی هایی را در ماه های آینده تا انتخابات آمریکا علیه کشورمان در سر دارد. بازی هایی که تاکنون شکست خورده اند و در آینده نیز ان شاء ا... شکست خواهند خورد.∎