چهارم خردادماه بود که همایون شجریان پس از مدت‌ها مجدداً به اجرای کنسرت زنده بازگشت و البته این بار در دوره همه‌گیری کرونا، به صورت آنلاین. اعلام این خبر، موج نسبتاً بزرگی خصوصاً در میان هواداران و علاقه‌مندان این خواننده کشورمان ایجاد کرد اما تنها همین موضوع نبود که توجه مردم را به این کنسرت جلب کرد.
ورود پرحاشیه لنز به کنسرت آنلاین با شجریان
برخلاف کنسرت‌های آنلاین قبلی که به صورت رایگان در پلتفرم «تیوا» و برخی دیگر برای مشترکین برگزار می‌شد، برای این کنسرت اعلام شد که «لنز» پا به میدان گذاشته و قرار است آخرین اجرای زنده شجریان را پوشش دهد. اما از آنجا که «لنز» پلتفرم اپراتور ایرانسل بود، اعلام شد کسانی که مشترک این اپراتور نیستند برای تماشای کنسرت آنلاین شجریان باید 10هزار تومان بپردازند. این اولین اتفاقی بود که حرف و حدیث‌ها پیرامون لنز را به راه انداخت. اما شامگاه چهارم خرداد وقتی علاقه‌مندان به تماشای این کنسرت آماده می‌شدند تا با یک کلیک وارد شوند و بی‌دغدغه روبه‌روی همایون شجریان بنشینند، «لنز» بارها و بارها آن‌ها را بیرون انداخت و بسیاری از افرادی که برای آن پول پرداخت کرده بودند، نهایتاً نتوانستند این کنسرت را تماشا کنند. اعتراض‌ها و انتقادها به ایرانسل بالا گرفت اما این شبکه و اپراتور با مقدار قابل توجهی تأخیر به مشترکان پیام دادند که هزینه‌شان مسترد خواهد شد. البته نه لنز و نه ایرانسل در این مورد به هیچ رسانه‌ای پاسخگو نبودند و پیگیری‌های «صبح‌نو» هم ناکام ماند. اما هشتم خردادماه در حالی که هنوز حواشی اجرای شجریان در «لنز» در جریان بود و بسیاری انتقادات را به خود او برای قرارداد پرمنفعت‌تر از جهت مالی معطوف کرده بودند، علیرضا قربانی در تالار وحدت،
«با من بخوان» را اجرا کرد اما این‌بار پلتفرم ارائه آنلاین این کنسرت به همان بستر قبلی یعنی «تیوا» بازگشته بود.
ارشاد در قراردادهای کنسرت‌گزاران با پلتفرم‌ها
دخالت ندارد
چندی پس از این اتفاق محمد اللهیاری، مدیرکل دفتر موسیقی وزارت ارشاد اواسط خردادماه در گفت‌وگویی با ایرنا درباره اجرای آنلاین همایون شجریان در تالار وحدت و حواشی پیرامون آن نسبت به وزارت ارشاد توضیحاتی داد. او گفت: «اجراهای آنلاین از اجراهای خانگی هنرمندان در اسفند آغاز شد و چند اجرا هم در استودیوها برگزار شد. ما با شرکت‌ها گفت‌وگو کردیم که این امر به شکل جدی‌تر و رسمی‌تری برگزار شود. نگرانی وجود داشت که به واسطه ضعف پوشش اینترنت در تمام کشور بسیاری هموطنان موفق به دیدن این اجراها نشوند.»
اللهیاری با تاکید بر نقش محتوایی ارشاد اضافه کرد: «در این میان نقش دفتر موسیقی صدور مجوز و نظارت بر محتوی است. هر اجرای آنلاینی که برگزار شده با مجوز دفتر موسیقی برای مجموعه ساترا (سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی) ارسال شده است. دفتر موسیقی در پروژه «نوروزخانه» هم نقش نظارت بر محتوی و صدور مجوز داشت. معتقدم شأن دفتر موسیقی نظارت بر محتوی است و ما در موضوع قراردادها دخالت نمی‌کنیم، همچنین دفتر موسیقی دخالتی در قرارداد مالی ایرانسل و کنسرت شجریان نداشت.»
نارضایتی ارشاد از پرداخت هزینه مردم برای کنسرت آنلاین
مدیرکل دفتر موسیقی تاکید کرد: «در ارتباط با پروژه بنیاد رودکی و اپراتور مذکور تلفن همراه، هم دفتر موسیقی و بنیاد رودکی دخالتی نکرده‌اند و مطلع نیستم این اپراتور با شجریان به چه صورت قرارداد بسته است. اگر قراردادهای نوروزخانه هم منتشر بشود مشخص خواهد شد که دفتر موسیقی هیچ دخالتی در قرارداهای هنرمندان و سایر نهادها نداشته است.» وی افزود: «موضوع ناکارآمدی تلویزیونی تعاملی لنز را پیش بینی کرده بودیم و چه‌بسا تعدادی از تلویزیون‌های تعاملی به لنز گفته بودند آماده کمک هستند. کما اینکه تلویزیون تعاملی که پروژه نوروزخانه را پوشش داد فضای پوشش اینترنتی را برای حضور تلویزیون‌های تعاملی دیگر فراهم کرده بود و چیزی بیش از ۲۰تلویزیون تعاملی و پلتفرم این اجراها را پوشش دادند. در مجموع کلیه عوامل معاونت هنری از اینکه برای کنسرت همایون شجریان، مردم مجبور به پرداخت پول به تلویزیون تعاملی لنز شدند راضی نبودیم. چون هدف این پروژه صد در صد رایگان بودن این اجراها بود.»
همراهی لنز با عقیلی، کم‌دردسرتر
این اظهارات البته حواشی پیرامون ایرانسل و شجریان را تقویت کرد اما به هرحال ماجرا به مرور مسکوت شد. پس از آن با باز شدن مجدد مراکز تفریحی مانند سالن‌های سینما و تئاتر و کنسرت از اول تیرماه، در اجرای کنسرت‌های آنلاین وقفه افتاد اما حالا بیش از یک هفته است که با اوج‌گیری مجدد کرونا، اوضاع به حالت قبل برگشته و مسوولان فرهنگی، طرح‌های آنلاین را مجدداً به جریان انداخته‌اند و پس از 40روز، «لنز» دوباره با سالار عقیلی در کنار کنسرت‌های آنلاین قرار گرفت. عقیلی پیش از شروع اجرا چند دقیقه‌ای با مخاطبان گفت‌وگو کرد. او که به همراه همسرش حریر شریعت‌زاده و سایر گروه نوازنده روی صحنه رفته بود، با اشاره به وضعیت کرونایی و ضمن آرزو برای سلامتی مردم گفت: «از نظر حس و حالی برای من سخت است که بخواهم بدون تماشاچی کنسرت اجرا کنم. اولین‌بار است که این کار را انجام می‌دهم ولی مخاطبان همیشه در قلب من هستند.»
ویژگی این کنسرت آنلاین اما رونمایی عقیلی از آهنگ «مادر» و اجرای قطعه خراسانی «میون ایلوم» بود. او کنسرتش را با قطعه «مرا رها کن» به همراه نوازندگی شریعت‌زاده آغاز کرد و پس از آن ارکستر به روی صحنه آمد و سالار عقیلی را در اجرای قطعه ماندگار و خاطره‌انگیز «وطنم» همراهی کرد. پس از آن قطعه «چه بگویم» اجرا شد و کنسرت با «پیدایم کن» و «حانیه» ادامه پیدا کرد.
عقیلی پس از آن که ملودی قدیمی خراسانی «میون ایلوم» را اجرا کرد ضمن معرفی قطعه «مادر» گفت: «قرار بود این آهنگ را بهمن در هتل اسپیناس پالاس تهران اجرا کنم ولی به‌خاطر کرونا نتوانستیم آن شب اجرا کنیم؛ حالا امشب این آهنگ را تقدیم همه مادران می‌کنم.» پس از آن اما نوبت به اجرای موسیقی تیتراژهای خاطره‌انگیز فیلم‌ها رسید. سالار عقیلی به ترتیب آهنگ تیتراژ پایانی سریال «معمای شاه»، قطعه «سرو زیر آب» و قطعه «تنها می‌مانم» را اجرا کرد و کنسرتش را با اجرای دوباره قطعه «وطنم» به پایان رساند.
کنسرت‌های آنلاین دیگر رایگان نخواهند بود
خوشبختانه این اجرا در لنز با مشکلاتی نظیر مشکلات کنسرت همایون شجریان مواجه نشد اما مسأله هزینه اشتراک همچنان باقی است. در متن خبری که سایت ایرانسل برای اطلاع‌رسانی پخش این کنسرت منتشر کرده آمده است: «کاربران غیرایرانسلی اپلیکیشن لنز، لازم است برای تماشای این کنسرت، علاوه بر استفاده از دیتای اپراتور خود، اشتراک ویژه این اپلیکیشن را به قیمت 15هزار تومان خریداری کنند؛ اما کاربران ایرانسلی می‌توانند بدون نیاز به خرید اشتراک ویژه، کنسرت آنلاین را با تعرفه تمام‌بهای دیتا تماشا کنند.»
بنابراین به نظر می‌رسد اجرای کنسرت‌های آنلاین که تا پیش از این در پلتفرم‌های پخش صرفاً با خرید اشتراک به صورت رایگان در دسترس بود حالا با ادامه شرایط کرونایی و ضعیف شدن بنیه اقتصادی برخی بخش‌ها، بیش از پیش برگزارکنندگان را به سمت دریافت هزینه به طرف مختلف سوق داده است. باید دید که این هزینه‌ها نهایتاً چه تاثیری بر میزان همراهی مخاطبان با کنسرت‌های آنلاین خواهد گذاشت.
نظر شما