علی ابراهیمی
قیمتش مثل قیمت سکه و ارز شده و لحظه‌ای بالا و پایین می‌شود؛ نگاه به قیافه خواهانش می‌کنند و قیمت می‌دهند و بیچاره خریداری که نمی‌دانند چه معامله دوسر باختی کرده است. البته حق دارد چون عزیزیش در حال احتضار است و مستاصل. عده‌ای هم از خدا خواسته با تبلیغات در فضای مجازی و اینور و آنور از این استیصال نهایت استفاده را کرده و گرفتاران را شکار می‌کنند.
روی سخنمان با رمدیسیویر و جویندگان آن است، نوش دارویی که چند وقتی است آوازه‌اش بر سر زبان‌ها افتاده و خیل عظیم جویندگان خود را به جست‌وجو در فضای حقیقی و مجازی کشانده است.
به گزارش سپید، صدور مجوز استفاده محدود از داروی رمدیسیویر در برخی کشورها، سیل خریداران دارو را به سمت داروخانه‌ها و غیرمجاز عرضه دارو در کشور روانه کرد و عده‌ای سودجود با شنیدن این خبر به این فکر افتادند که از آب گل‌آلود ماهی برای خود بگیرند و با راه انداختن جو تبلیغاتی در شبکه‌های مجازی اقدام به فروش دارو کنند.
پزشکان تجویز نکنند
اما خبر این آشفته‌بازار زمانی مورد توجه قرار گرفت که محمدرضا شانه‌ساز، رئیس سازمان غذا و دارو آن را اعلام کرد و داروی رمدسیویر موجود در بازار سیاه را تقلبی دانست. وی گفت: «داروی موجود در بازار آزاد مورد تایید سازمان غذا و دارو نیست و توسط افراد سودجو به فروش می‌رسد؛ بنابراین مردم از تهیه آن اکیدا خودداری کنند.»
شانه‌ساز به فروش دارو با قیمت‌های نجومی هم اشاره کرد و افزود: «در حال حاضر داروی رمدسیویر با برچسب تقلبی به فروش می‌رسد که این اقدام توسط برخی افراد سودجو صورت گرفته است و توسط مراجع قضائی و انتظامی پیگیری و متخلفان تحت پیگرد قانونی قرار خواهند گرفت.»
شانه‌ساز درباره اثربخشی داروی رمدسیویر در درمان کرونا گفت: «اثربخشی این دارو در درمان کرونا هنوز مورد تایید نهایی قرار نگرفته است، اما بار‌ها گفتیم که هر دارویی که برای درمان کرونا اعلام شود، آن را ظرف کوتاه‌ترین مدت در داخل کشور تولید می‌کنیم. منتظر تایید نهایی مطالعات بالینی هستیم و به محض اینکه نتایج این مطالعات اعلام شود، در کوتاه‌ترین زمان می‌توانیم این دارو‌ها را تولید کنیم.»
رئیس سازمان غذا و دارو تصریح کرد: «چند مورد از دارو‌هایی که مطرح شده، تولیدش را در کشور داریم که کاربرد آن برای موارد دیگر است و هر زمان که کمیته علمی اعلام کند، اسامی آن‌ها را اعلام می‌کنیم. به هر حال اطمینان می‌دهیم که به واسطه داروسازی قوی که در کشور داریم، ظرفیت تولید همه این دارو‌ها در کشور فراهم شده و می‌توانیم تولید کنیم. مردم و بیماران نباید از این بابت نگرانی داشته باشند و فقط منتظر نتیجه نهایی مطالعات بالینی باشند.»
شانه‌ساز به تجویز دارو توسط برخی پزشکان هم اشاره کرد و گفت: «در وهله اول از همکاران پزشک خواهش می‌کنیم که تا زمانیکه کمیته علمی تاییدیه یک دارو را نداده، آن را تجویز نکنند. مساله دوم این است که این دارو‌ها قبلا در قالب مطالعات بالینی در کشور تامین شده است و در اختیار است. سوم اینکه مردم این دارو‌ها را از مراکز غیرمجاز تهیه نکنند. اکنون تعداد زیادی از نمونه‌هایی که به دست ما رسیده با قیمت‌های بسیار بالای نجومی خانواده تهیه کرده، اما آن دارو اصلا رمدسیویر نیست، بلکه یک داروی دیگر بوده که جلد آن را تغییر دادند و بجای رمدسیویر ارائه داده اند.»
رئیس سازمان غذا و دارو با بیان اینکه افرادی هستند که از مردم در این‌حوزه سوءاستفاده می‌کنند، گفت: «ما از قوه قضاییه و مراجع انتظامی و امنیتی می‌خواهیم که با آنها برخورد کنند و مجددا از همکاران پزشک خواهش می‌کنیم که تا زمانی که تایید نهایی این دارو اعلام نشده، آن را تجویز نکنند. زیرا ما نمی‌توانیم آن را به‌صورت عام توزیع کنیم و به همه بیمارستان‌ها ارائه دهیم. اگر تاثیر این دارو در درمان کرونا توسط کمیته علمی تایید شود، آن را در چند هفته اول از مسیر واردات تامین می‌کنیم و بعد از آن بلافاصله کل نیاز کشور را می‌توانیم از محل تولید داخلی تامین کنیم.»
مقصر وزارت بهداشت است
ایرج حریرچی، معاون کل وزارت بهداشت هم در واکنش به این اتفاق گفت: «دنبال راه حل میان‌بر بودن یک اشتباه است زیرا هیچ داروی اختصاصی برای درمان این ویروس تا به حال کشف نشده است و همه‌ داروهایی که تاکنون استفاده شده برای سایر بیماری‌ها است.»
وی افزود: «کلروکین برای درمان مالاریا، تامی‌فلو برای آنفلوآنزا بود که حتی یک ورق قرص آن به قیمت ۱.۵ تا ۲ میلیون تومان هم رسید، سپس فاویپیراویر و اکنون نیز مبحث رمدسیویر با تبلیغات گسترده در پشت پرده آن و شرکت سازنده‌اش که در ارتباط با مقامات سیاسی برخی کشورها است مطرح است.
این دارو که اثراتی از آن دیده شده است و اتحادیه اروپا هم آن را تایید کرده، اما هنوز در پروتکل رسمی درمان هیچ کشوری اضافه نشده است.»
وی اضافه کرد: «دارویی کشف کرده‌ایم که با نام رمدسیویر به خریدار فروخته‌اند و با تغییر برچسب دارو، یک داروی ۱۰ هزارتومانی را با مبالغ بسیار بالا فروخته‌اند. مردم باید بدانند هرچه که از بازار سیاه تهیه می‌کنند کلاهبرداری است، از پزشکان و درمانگران خواهش می‌کنم داروهای خارج از پروتکل را برای بیماران تجویز نکنند.»
حریرچی در پایان گفت: «رمدسیویر اکنون در بازار سیاه به قیمت‌های ۳۰ میلیون تومان تا ۶۰ میلیون تومان به فروش می‌رسد و من شرمنده‌ام و شاید مقصر تولیت و وزارت بهداشت است که نتوانستیم مردم و تجویزکنندگان‌مان را قانع کنیم که این کار را نکنند.»
با یک اینفودمی مواجه هستیم
مینو محرز، عضو کمیته علمی ستاد کشوری مقابله با کرونا در گفت‌وگو با سپید در این خصوص اظهار داشت: «متاسفانه امروز کسانی از طریق تبلیغات در فضای مجازی پول‌های بادآورده‌ای از استیصال مردم به دست می‌آورند، اما مردم هم گرفتار این فضا شده‌اند و به نوعی می‌توان گفت که با یک اینفودمی مواجه هستیم.»
وی افزود: «منظور از اینفودمی پیش آمدن وضعیتی است که طی آن افراد فعال و کاربران فضاهای مجازی دوشادوش ویروس به تبادل اطلاعات درباره بیماری می‌پردازند و جامعه قربانی ویروس کرونا، با یک شبه‌ویروس دیگری نیز روبه‌رو می‌شود که از ویروس اصلی خطرناک‌تر است که در این شرایط شفافیت اطلاعات پزشکی و سرعت انتشار اطلاعات دقیق و ثبات و پایداری آنها از اهمیت زیادی برخوردار است.»
محرز با اشاره به تبلیغ اغوگرایانه رمدیسیویر در فضای مجازی، گفت: «ما در حال تحقیق بر روی این دارو هستیم و نتایج آن هنوز نهایی شده است، ولی مردم به واسطه استفاده فراوان از فضای مجازی دچار سردرگمی شده‌اند و در این بین عده‌ای اخاذ و شیاد از وضعیت سوءاستفاده می‌کنند.»
عضو کمیته علمی ستاد کشوری مقابله با کرونا با تاکید بر اینکه این دارو برای مصارف عمومی وارد کشور نشده است، اظهار داشت: «وجود هرگونه دارو با این عنوان در سطح بازار نشان از تقلبی بودن آن دارد. ضمنا باید این نکته مورد توجه قرار گیرد که هنوز اثربخشی نهایی این دارو به اثبات نرسیده است.»
وی ادامه داد: «در حال حاضر تحقیقات مفصلی در دنیا بر روی این دارو درحال انجام است و تنها در برخی کشورها مجوز استفاده محدود آن صادر شده است و این به مفهوم آن نیست که رمدیسیویر داروی اصلی بیماری کرونا شناخته شده است و همچنان باید گفت که داروی قطعی برای درمان بیماری کووید-19 وجود ندارد.»
محرز با اشاره به اخبار تجویز این دارو توسط برخی پزشکان هم گفت: «شاید این تجویزها در نتیجه اصرار همراهان بیمار باشد، اما همکاران باید توجه داشته باشند که علیرغم نتایج اولیه قابل قبول دارو، همچنان تحقیقات سازمان جهانی بهداشت در خصوص رمدیسیویر به اتمام نرسیده و نتیجه‌گیری از این تحققیقات زود است.»
عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان اینکه استفاده از این دارو حتی در امریکا هم تنها برای 30 درصد بیماران مفید بوده است، افزود: «این دارو مجوز سازمان غذا و داروی امریکا را اخذ کرده است ولی نمی‌توان آن را به عنوان داروی قطعی بیماری دانست، زیرا داروهای زیادی هستند که مجوز FDA را دارند و به این بهانه نمی‌توان آنها را دارویی قطعی بیماری قلمداد کرد.»
محرز تاکید کرد: «اگر این دارو در کمیته علمی تایید شود سازمان غذا و دارو اقدام به تهیه آن خواهد کرد و حتی اگر مولکول آن در دسترس ما باشد، امکان تولید دارو را در داخل خواهیم داشت؛ بنابراین توصیه ما به همه این است که اسیر تبلیغات فضای مجازی نشوند.»
عضو کمیته علمی کرونا افزود: «در حال حاضر هفتمین گایدلاین درمان کرونا توسط کمیته علمی منتشر شده و در آن تاکید شده است که هنوز هیچ دارویی برای درمان قطعی شناخته نشده است و داروی رمدیسیویر تنها یکی از داروهایی است که برای بیماران بستری و بدحال استفاده می‌شود؛ بنابراین باید مجدد تاکید کنیم که در حال حاضر هیچ داروی مشخصی برای این بیماری وجود ندارد تا پزشکان آن را تجوییز کرده و بیماران بخواهند اقدام به تهیه و خرید آن کنند.»
محرز در ادامه به مشارکت ایران در طرح مشترک سازمان جهانی بهداشت کرد و گفت: «داروی رمدیسیویر یکی از داروهایی است که در این طرح مورد استفاده قرار گرفته و داروی مورد استفاده در طرح داروی اصلی تولید شده توسط شرکت امریکایی است. در این مطالعه نزدیک به 1500 بیمار ایرانی حضور دارند.»
وی در بخش دیگری از این گفت‌و‌گو به زمان مناسب برای مصرف این دارو اشاره کرد و گفت: «به دلیل اینکه دارو یک محلول تزریقی است و عوارض دارد، باید در حین بستری استفاده شود و نتیجه حاصل از آن بستگی زیادی به زمان مورد استفاده دارد زیرا در بیمارانی که در مراحل پیشرفته بیماری هستند، اثری چندانی ندارد، اما ما شاهد هستیم که برخی اعضای خانواده بیماران اصرار دارند که دارو در مراحل حاد بیماری برای عزیزانشان تززریق شود، که این اقدام امر غیرعلمی است.»
عضو کمیته علمی ستاد کشوری مقابله با کرونا در ادامه به چالش عرضه و فروش این دارو در مکان‌های معروف همچون ناصرخسرو اشاره کرد و گفت: «متاسفانه نظارت و کنترلی بر روی داروخانه‌ها وجود ندارد و افرادی که این دارو را وارد می‌کنند در محل‌های خاص اقدام به فروش آنها می‌کنند. از سوی دیگر نهادهایی مانند سازمان غذا و دارو هم به دلیل نداشتن قوه قهریه نمی‌تواند در مقابل این اقدام بایستند.»
محرز با تاکید بر اینکه بایستی جامعه را در این خصوص آگاه کرد، افزود: «باید به مردم بگوییم که این دارو در دسترس همگانی نیست و فقط تعداد محدودی از آن برای تحقیقات وارد کشور شده است و چون هنوز تایید نهایی را دریافت نکرده است، امکان عرضه گسترده و توزیع آن در داروخانه‌ها وجود ندارد. همچنین نباید فراموش کنیم که شرکت اصلی تولیدکننده دارو که یک شرکت امریکایی است، به دلیل تحریم‌ها دارو را به ما نمی‌فروشد و اگر کسی بگوید که داروی اصلی را دارد، ادعای کذبی است.»
وی اضافه کرد: «متاسفانه مردم به اسم دارویی اصلی مبالغی هنگفت 50 تا 60 میلیون برای خرید دارو هزینه می‌کنند که این یک فاجعه است و این را می‌رساند که گوش به حرف متخصصین نمی‌دهند و تابع تبلیغات هستند.»
عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان اینکه این دارو امروز به آسانی در دسترس عموم مردم جهان هم نیست، افزود: «در حال حاضر دارو بر روی بیش از 4 هزار نفر در دنیا در حال آزمایش است و بیشترین این افراد از کشور ما هستند، ولی هنوز تحققیقات به نتیجه مشخص نرسیده است و باید صبر کرد.»
محرز در پایان و در پاسخ به این سوال که نتایج تحقیقات چه زمانی مشخص خواهد شد، گفت: «نتایج تا چند هفته دیگر مشخص خواهد شد زیرا بیشتر کشورهای حاضر در طرح همچون ایران، نتایج تحقییقات خود را به سازمان جهانی بهداشت گزارش کرده‌اند و منتظر اعلام نظر این سازمان هستند.»