کاوه ایرانی-
روزنامه نگار/

آمریکا پیش‌نویس قعطعنامه‌ای را به شورای امنیت سازمان ملل ارائه داده است که بر اساس آن تحریم تسلیحاتی ایران به شکل نامحدود تمدید خواهد شد. تحریم تسلیحاتی ایران بر اساس برجام تنها تا اکتبر سال جاری (اول آبان) ادامه دارد. خبرگزاری بلومبرگ به نقل از منابع دیپلماتیک نوشته است که ایالات متحده آمریکا پیش‌نویس قطعنامه‌ای را به شورای امنیت سازمان ملل ارائه داده که در آن خواستار ادامه تحریم تسلیحاتی ایران به شکل نامحدود شده است.

به گزارش «جمله» بنابر نسخه‌ای از این پیش‌نویس که به دست بلومبرگ رسیده است، آمریکا از همه کشورها می‌خواهد از فروش و انتقال مستقیم یا غیرمستقیم تسلیحات به ایران و از ایران به کشورهای دیگر خودداری کنند، مگر آنکه کمیته شورای امنیت این اقدام را ۳۰ روز قبل از آن و به طور موردی تایید کرده باشد.
تحریم تسلیحاتی ایران بر اساس برجام تا اکتبر سال جاری (۲۰۲۰) ادامه دارد و این یکی از موارد مخالفت شدید دولت آمریکا با توافق هسته‌ای است که سال ۲۰۱۵ میان ایران گروه ۱+۵ به دست آمد. دولت‌های فرانسه، بریتانیا و آلمان در رابطه با ادامه تحریم تسلیحاتی ایران پیشنهاد کمتر سختگیرانه‌ای داده‌اند و خواستار تمدید تحریم‌ها تا سه سال دیگر شده‌اند. چین و روسیه از مخالفان طرح پیشنهادی آمریکا هستند. بلومبرگ در این گزارش نوشته است که پیشنهاد ایالات متحده دیروز دوشنبه دوم تیر (۲۲ ژوئن) و پس از آن ارائه شد که روسیه و چین، دو عضو دائمی دیگر شورای امنیت (دارای حق وتو) پیشاپیش اعلام کردند که از تمدید تحریم تسلیحاتی ایران حمایت نمی‌کنند، زیرا آن‌ها دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا را مقصر می‌دانند که به طور یکجانبه از توافق هسته‌ای خارج شده است.

شورای امنیت صحنه مناقشه بر سر تحریم تسلیحاتی ایران
بنا بر همین گزارش، دیپلمات‌ها انتظار دارند که مذاکرات و جدل بسیاری پیرامون پیش‌نویس قطعنامه مورد نظر آمریکا در چند ماه آینده در شورای امنیت سازمان ملل در بگیرد. ایالات متحده تهدید کرده است که در صورت عدم موفقیت در پیشبرد تمدید تحریم تسلیحاتی ایران به شکل نامحدود، «سازوکار بازگرداندن تحریم‌ها (مکانیسم ماشه) در توافق هسته‌ای را به کار خواهد گرفت و در این صورت کلیه تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران دوباره اعمال خواهد شد.» منابع دیپلماتیک به بلومبرگ گفته‌اند، فردا چهارشنبه چهارم تیر مذاكرات مربوط به قطعنامه در شورای امنیت آغاز خواهد شد. در اوایل ماه جاری میلادی ژوئن، کلی کرافت، سفیر آمریكا در سازمان ملل، به خبرنگاران گفته بود كه پیش‌نویس این قطعنامه پیشاپیش در اختیار متحدان نزدیك آمریکا و روسیه گذاشته شده و به زودی در اختیار سایر اعضای شورای امنیت نیز قرار می‌گیرد.
آمریکا در پیش‌نویس قطعنامه پیشنهادی خود به جدیدترین گزارش آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، استناد کرده است مبنی بر این که منشاء حملات موشکی و پهپادی به تاسیسات نفتی عربستان سعودی (آرامکو) در سال ۲۰۱۹ ایران بوده است.
در پیش‌نویس قطعنامه آمریکا بر “نگرانی شدید از خطر این حملات به منابع انرژی جهانی، آزادی تردد کشتی‌ها در منطقه، ایمنی افراد شاغل در بخش‌های انرژی و حمل و نقل دریایی و محیط زیست” تاکید شده و از ایران به عنوان “تهدیدی برای صلح و امنیت بین‌المللی” نام برده شده است.
به دنبال اعلام این خبر از سوی سازمان ملل که منشاء حمله به تاسیسات نفتی آرامکو ایران بوده است، جمهوری اسلامی ضمن رد این اتهام گفت، سازمان ملل “فاقد ظرفیت، تخصص و دانش لازم برای انجام چنین تحقیقات پیچیده و حساسی است.”

رد هرگونه مذاکره با آمریکا و ادامه سیاست‌های منطقه‌ای
خبرگزاری فارس روز دوشنبه به نقل از حسین دهقان، مشاور نظامی رهبر انقلاب نوشت که جمهوری اسلامی «هرگونه مذاکره در خصوص سامانه‌های موشکی را رد» می‌کند و «سیاست‌های منطقه‌ای» تاکنونی خود را ادامه می‌دهد.
او به شبکه الجزیره گفته است که ترامپ رئیس‌جمهور نیست، بلکه “مجرم” است و هر گونه تحرکی در آب‌های خلیج فارس از سوی آمریکا علیه ایران با «پاسخ همه‌جانبه» مواجه خواهد شد. مشاور نظامی رهبر انقلاب اسلامی، در رابطه با عربستان نیز گفته است که ایران آماده گفت‌وگو با عربستان بدون پیش‌شرط است.
این تنها آمریکا نیست که نگران ادامه سیاست‌های منطقه‌ای ایران است. سه کشور فرانسه، آلمان و بریتانیا نیز جمعه گذشته ۳۰ خرداد طی مذاکراتی در برلین بیانیه‌ای صادر کردند که در آن ضمن ابراز نگرانی از برداشته شدن تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران در ماه اکتبر، خواستار ادامه تحریم‌ها تا سال ۲۰۲۳ شدند. این سه همچنین تاکید کردند که به توافق برجام پایبند هستند. صدور این بیانیه با واکنش شدید محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، روبرو شد. ظریف این سه کشور را متهم به تسلیم در برابر فشار آمریکا کرد. روزنامه حکومتی کیهان قدمی از این جلوتر گذاشت و خواستار خروج ایران از NPT شد.
برداشته شدن مرحله ‌به مرحله تحریم‌های تسلیحاتی در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد گنجانده شده است. بلومبرگ در پایان گزارش خود نوشته است که با منقضی شدن تحریم تسلیحاتی، ایران قاعدتا می‌تواند از چین و روسیه سلاح‌های “متعارف” دریافت کند. اما پنتاگون هشدار داده است كه ایران هم‌چنین می‌تواند سیستم‌های تسلیحاتی پیشرفته‌ای را بخرد كه خود قادر به دستیابی به آن‌ها نیست‌.
نقش روسیه در رفع تحریم تسلیحاتی ایران
دولت آمریکا در حالی تلاش می کند تا تحریم تسلیحاتی ایران برای یک دوره نامحدود تمدید شود که روز گذشته یک مقام اظهار کرد که روسیه اجازه تمدید این تحریم را نخواهد داد.
رجب صفراف روز شنبه در گفت وگو با ایرنا در مسکو در تشریح مذاکرات سه‌شنبه گذشته محمد جواد ظریف و سرگئی لاوروف وزیران امور خارجه ایران و روسیه در مسکو افزود: «آمریکا و شرکای آن به هیچ وجه نمی‌توانند مانع همکاری‌های نظامی ایران ور وسیه بعد از ماه اکتبر شوند که تحریم تسلیحاتی ایران پایان می‌یابد».
وی افزود: «نامه هشدار آمیز وزیر امور خارجه روسیه به سازمان ملل در این مقطع زمانی بسیار مهم بود چرا که آمریکا و شرکای این کشور در جهان می خواهند به هر شکلی مانع همکاری‌های نظامی روسیه و ایران شوند». به گفته صفراف، وزیر امو خارجه روسیه گفته که کشورش به هیچ وجه به آمریکا اجازه نمی دهد که در همکاری های نظامی ایران با جامعه جهانی دخالت کند چرا که هیچ زمینه حقوقی در خصوص محدود کردن ایران در این زمینه وجود ندارد.
با اینحال بسیاری از تحلیلگران اعتقاد دارند سیاست چین و روسیه در موضوعاتی همچون پرونده هسته ای ایران و یا لغو تحریم تسلیحاتی کشورمان نه بر اساس حمایت صادقانه از ایران، بلکه بر اساس رویکرد این کشورها در تقابل با آمریکا می باشد. روسیه در موضوع تنش در شبهه جزیره کریمه و چین در موضوع پرونده تایوان به دنبال گرفتن امتیاز از دولت آمریکا می باشند و از این رو تلاش دارند به نوعی گرو کشی کنند. اما نمی توان به طور کامل به سیاست های اتخاذی این دو کشور اعتماد کرد. این در حالی است که در صورت لغو تحریم تسلیحاتی ایران، بیشترین سود نصیب این دو کشور می شود چرا که از مدت ها پیش خود را برای فروش تسلیحات خود به ایران کرده بودند. بر این اساس می توان گفت که تقابل میان سه عضو شورای امنیت در هر حالتی به سود چین و روسیه خواهد بود.