اولین قطعنامه ضد ایرانی از سال ۲۰۱۲
شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز جمعه اولین قطعنامه ضد ایرانی پیشنهادشده از سوی تروئیکای اروپایی از سال ۲۰۱۲ را به بهانه عدم همکاری تهران با تحقیقات آژانس، تصویب کرد. این قطعنامه پیشنهادی با ۲۵ رأی موافق، ۲ رأی مخالف و ۷ رأی ممتنع تصویب‌شده است. کشورهای استرالیا، بلژیک، برزیل، کانادا، اکوادور، مصر، استونی، فرانسه، آلمان، غنا، یونان، مجارستان، ایتالیا، ژاپن، کویت، مراکش، نیجریه، نروژ، پاناما، عربستان سعودی، سوئد، انگلیس، آمریکا، اروگوئه و آرژانتین به قطعنامه پیشنهادی سه کشور اروپایی به شورای حکام رای مثبت دادند.
روسیه و چین نیز به این قطعنامه رای منفی دادند. کشورهای آذربایجان، هند، مغولستان، نیجر، پاکستان، آفریقای جنوبی و تایلند به این قطعنامه رای ممتنع دادند.
پاراگوئه نیز غایب بوده است.
گفتنی است، کاظم غریب آبادی نماینده ایران در آژانس ضمن محکوم کردن قطعنامه پیشنهادی سه کشور اروپایی به شورای حکام اعلام کرد که جمهوری اسلامی اقدام مقتضی و مناسب را در واکنش به این قطعنامه اتخاذ می‌کند و مسئولیت و عواقب آن، بر عهده بانیانش خواهد بود.
واکنش نماینده روسیه
«میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی بابیان اینکه شورای حکام با تصویب این قطعنامه از ایران خواست دسترسی به دو مکان موردنظر را فراهم کند، گفت: «روسیه و چین [به این قطعنامه] رأی منفی دادند».
نمایندگی روسیه در وین توضیح داد: «برای رسیدن به نتایج مثبت، آژانس و تهران باید به گفت‌وگو مطابق با روش‌های معمول ادامه دهند و نگرانی‌های طرف‌ها در نظر بگیرند. درعین‌حال که بر لزوم حل فوری مشکل این مشکل توسط تهران و آژانس تأکید [می‌کنیم]، باور داریم این قطعنامه می‌تواند مخرب و غیر سازنده باشد».
واکنش سفیر چین
سفیر چین در سخنانی شدیداللحن درباره مخاطرات چنین اقدامی هشدار داد و تصریح کرد که تصویب هرگونه قطعنامه علیه ایران، برجام را از بین می‌برد.
«وانگ گان» در نشست دیروز، آمریکا را عامل تشدید تنش‌ها بر سر پرونده هسته‌ای ایران توصیف کرد که به‌صورت یکجانبه از این توافق خارج و تحریم‌ها علیه ایران را بازگرداند.
وی خاطرنشان کرد که ریشه اصلی این وضعیت در رویه‌های یکجانبه و زورگویانِ آمریکا است و گواه آن خروج یک‌جانبه‌اش از برجام و در پیش گرفتن سیاست فشار حداکثری علیه ایران است.
سفیر چین همچنین از گزارش مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که در آن ادعاهایی درباره عدم اعطای دسترسی از سوی ایران مطرح‌شده بود انتقاد کرد و گفت؛ در چنین شرایطی، «چین نگرانی عمیق خود را از اصرار آژانس اتمی برای قضاوت شتاب‌زده در خصوص عدم اعطای دسترسی از سوی ایران و انتشار گزارش خود متعاقب آن، قبل از برگزاری جلسه فعلی ابراز می‌دارد.»
«وانگ گان» در خصوص اجرای توافقات پادمانی در ایران سه نکته را مطرح کرد و توضیح داد؛ نخست، ماهیت غیر اضطراری مسئله دسترسی که در گزارش مدیرکل موردتوجه قرارگرفته است. دبیرخانه قبل از جلسه شورای حکام در ماه مارس سال جاری به‌صراحت ابراز کرد که این مسئله مربوط به مدت‌ها قبل است و مقادیر ناچیزی مواد هسته‌ای را شامل می‌شود و مسئله به‌خودی‌خود نه اضطراری است و نه در بردارندِ خطر اشاعه تسلیحاتی. دوم، ایران از زمان اجرایی شدن برجام در سال ۲۰۱۶ همواره همکاری بالایی با آژانس اتمی برای اجرای نظارت‌ها و راستی‌آزمایی‌ها داشته و کشوری است که میزبان بیشترین بازرسی‌های آژانس بوده است. سوم، مدیرکل آژانس ۲ بار برای گفت‌وگوی سیاسی به ایران سفرکرده است. ایران هم مکرراً آمادگی خود را برای ادامه گفت‌وگو و همکاری با آژانس در جهت اجرای تعهدات خود ذیل توافق جامع پادمانی و پروتکل الحاقی ابراز داشته است. ضمن آنکه ایران از آژانس برای انجام رایزنی‌ها و بازبینی‌های بیشتر دعوت به عمل‌آورده است.
واکنش ظریف
محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران پنجشنبه‌شب در توئیتی خطاب به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با اشاره به دسترسی‌های ایران به آژانس در سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۹ و همچنین تعداد بازرسی‌های بازرسان آژانس در این بازه زمانی نوشت: شورای حکام آژانس نباید اجازه دهد که دشمنان برجام منافع عالی ایران را به خطر بیندازند. سه کشور اروپایی عضو برجام که به وظایف خود در برجام عمل‌نکرده‌اند، نباید همدست این کار باشند.وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران بابیان اینکه ما چیزی برای پنهان کردن نداریم، تصریح کرد: بازرسی‌های آژانس در ایران طی پنج سال اخیر از کل بازرسی‌ها در تاریخ آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بیشتر بوده است.رئیس دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران بابیان اینکه راه‌حل مبتنی بر توافق امکان‌پذیر است، یادآور شد: ولی صدور قطعنامه آن را نابود خواهد برد.
متن قطعنامه چیست؟
شورای حکام آژانس انرژی اتمی پس از رأی‌گیری در جلسه‌ای حضوری قطعنامه ارائه‌شده از جانب تروئیکای اروپا درباره ایران را تصویب کرد.به گزارش ایسنا به نقل از خبرگزاری رویترز، دیپلمات‌های حاضر در جلسه حضوری امروز شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفتند که شورا روز جمعه قطعنامه‌ای تصویب کرد که از ایران می‌خواهد عدم ایجاد دسترسی به دو محل را برای آژانس متوقف کرده و به‌طور کامل با این نهاد همکاری کند.متن این قطعنامه که از جانب فرانسه، آلمان و انگلیس ارائه‌شده و به رؤیت رویترز نیز رسیده است، مطرح می‌کند که شورا «از ایران می‌خواهد به‌طور کامل با آژانس همکاری کرده و درخواست‌های آژانس را بدون تأخیر بیشتر اجابت کند، ازجمله اینکه فورا به محل‌های مشخص‌شده از جانب آژانس دسترسی ایجاد کند».
واکنش نماینده ایران به قطعنامه شورای حکام
سفیر و نماینده دائم کشورمان در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین، روز جمعه در واکنش به تصویب قطعنامه پیشنهادی سه کشور اروپایی در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به بهانه عدم ارائه دو دسترسی تکمیلی به آژانس تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران قطعنامه شورای حکام را کاملاً رد می‌کند و اقدام مقتضی و مناسب را در واکنش به آن اتخاذ خواهد کرد.
کاظم غریب آبادی با ایراد سخنانی در آخرین روز از نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت؛ «جمهوری اسلامی ایران، بالاترین سطح از همکاری و پذیرش بازرسی‌های آژانس در میان کشورهای عضو را دارد. درحالی‌که سالانه بیش از ۳۳ دسترسی تکمیلی از ایران انجام می‌شود، بزرگ‌نمایی دو درخواست دسترسی آژانس، درحالی‌که ایران ابهامات و نگرانی‌های اصولی در این خصوص دارد و گفتگوها نیز در این زمینه در جریان است، و همچنین تلاش‌ها در جهت ایجاد یک بحران غیرضروری بر سر راه این همکاری‌ها، اقدامی کاملاً غیر سازنده و سیاسی است.وی افزود: ازاین‌رو، تصویب این قطعنامه در شورای حکام باهدف درخواست همکاری ایران با آژانس و نادیده گرفتن همکاری‌های موجود، عمیقاً مأیوس‌کننده و مایه تأسف است.سفیر و نماینده دائم کشورمان در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین، خاطرنشان کرد؛ این قطعنامه چیزی جز زیاده‌طلبی و فزون‌خواهی نیست و ایران زیاده‌طلبی را از جانب هر کشور و سازمانی که باشد، کاملاً رد می‌کند. این قطعنامه هیچ ارتباطی با واقعیت‌های فنی ندارد، بلکه صرفاً ناشی از یک دستور کار سیاسی و غیرحرفه‌ای است. از شورای حکام انتظار می‌رفت که این همکاری‌ها را مورد شناسایی قرار داده تا زمینه برای تداوم همکاری‌های نمونه ایران و آژانس، همچنان حفظ شود.غریب آبادی تصریح کرد؛ ما باید در برابر کسانی که می‌خواهند این همکاری‌ها و دستاوردها را به خاطر امتیازات سیاسی کوته بینانه نابود کنند، متحد بایستیم. مسئولیت همکاری نمی‌تواند تنها توسط ایران برعهده‌گرفته شود و اگر این امر خدشه‌دار شود، همه بایستی تأثیرات منفی آن را تحمل کنند.سفیر کشورمان از اینکه این قطعنامه از سوی کشورهایی ارائه‌شده که یا دارنده سلاح هسته‌ای هستند و یا اینکه میزبانی چنین سلاح‌های مخرب و کشنده‌ای را برعهده‌گرفته دارند ابراز تأسف کرد و افزود: آیا این به سخره گرفتن تمامی هنجارها و قواعد بین‌المللی نیست که چنین کشورهایی نگرانی پادمانی دارند!؟ از سوی دیگر، همین سه کشور تاکنون گام‌های ملموس و عملی برای اجرای تعهدات خود تحت برجام برنداشته‌اند و این بی‌عملی آن‌ها، در کنار اقدامات مخرب و غیرقانونی و یکجانبه رژیم آمریکا، موجب شده است تا آینده برجام در هاله‌ای از ابهام قرار گیرد. چنانچه نمی‌توانید گامی برای نجات برجام بردارید، حداقل شرایط را پیچیده‌تر و دشوارتر نکنید! بی‌عملی شما در اینجا نیاز است که ظاهراً از همین هم ناتوان هستید. باید به این نکته مهم اشاره‌کنم که ما وضعیت موجود را دامی آمریکائی- اسرائیلی نیز تلقی می‌کنیم که ظرف دو سال گذشته نه‌تنها از هیچ تلاشی برای ویرانی برجام فروگذار نکردند، بلکه از انواع فشارها بر آژانس، ازجمله با ارائه ادعاهای واهی و بی‌اساس، استفاده کردند تا مسیر صحیح همکاری‌ها را منحرف کرده و توجهات را از عدم پایبندی به تعهدات بین‌المللی مرتبط خود یا خارج ماندن از ترتیبات و اسناد مهم بین‌المللی مرتبط با خلع سلاح و کنترل تسلیحات، تغییر جهت دهند.غریب آبادی تصریح کرد؛ اینکه اظهار شود این قطعنامه برای حمایت از نظام پادمانی و راستی آزمایی آژانس است، خود یکی از تناقضات مهم در رفتار و عمل هم آژانس و هم بانیان این قطعنامه است. اگر می‌خواهید رژیم پادمان و راستی آزمائی حفظ شود و به مخاطره نیفتد، به شما توصیه اکید می‌کنیم که یک رهیافت حرفه‌ای و بی‌طرفانه اتخاذ کنید.وی عنوان کرد؛ اینکه از یک‌سو، گزارش اجرای پادمان ۲۰۱۹ مدیرکل و همچنین گزارش وی در مورداجرای پادمان در شرایط کووید ۱۹ حاکی از وجود مشکلات عدیده پادمانی در تعدادی از کشورها یا عدم ارائه مناسب همکاری است، و از سوی دیگر، دبیرخانه آژانس و نهادهای سیاست‌گذار آژانس، به‌ویژه شورای حکام، در مورد وضعیت رژیم صهیونیستی و عربستان سعودی که هیچ بازرسی را نمی‌پذیرند در وضعیت بی اقدامی به سر می‌برند، حاکی از یک استاندارد دوگانه و رهیافت تبعیض‌آمیز دارد.سفیر کشورمان تأکید کرد که جمهوری اسلامی ایران پروتکل الحاقی را به‌صورت داوطلبانه و موقت بر اساس تعهد سیاسی خود ذیل برجام اجرا می‌کند، و ازآنجایی‌که به تصویب آن نرسیده است، به‌هیچ‌عنوان آن را به‌عنوان یک تعهد حقوقی در نظر نمی‌گیرد.وی افزود: این قطعنامه نه موجب ترغیب ایران به ارائه دسترسی به آژانس بر اساس ادعاهای واهی و بی‌اساس می‌شود و نه موجب اعمال فشار به آن. جمهوری اسلامی ایران، این قطعنامه را کاملاً رد می‌نماید و اقدام مقتضی و مناسب را در واکنش به آن اتخاذ خواهد نمود که مسئولیت و عواقب آن، بر عهده بانیان چنین قطعنامه‌ای خواهد بود.غریب آبادی در پایان چند نصیحت جدی برای دبیرخانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کرد و افزود: به حدود اختیارات خود پایبند باشید؛ قدردان همکاری‌های ایران و آژانس باشید؛ مأموریت خود را به‌صورت حرفه‌ای و مستقلانِ و بی‌طرفانه اجرا کنید؛ با گزارش‌ها و مواضع عجولانه خود محملی را برای سوءاستفاده کنندگان و کسانی که دستور کار سیاسی دارند، فراهم نکنید؛ به شیوه‌ای عمل کنید که متهم به فروپاشی آخرین سنگر چندجانبه گرایی در وین و نابودی برجام نشوید.