اخیرا آژانس بین المللی اتمی گزارشی محرمانه درباره وضعیت بازرسی‌ها هسته‌ای ایران در رسانه‌های غربی منتشر کرده که به باور ناظران سیاسی این اقدام مصداق نقض محرمانه بودن است و البته این رویکرد از سوی آژانس بارها تکرار شده است.
برخی ناظران سیاسی بر این باورند؛ این مسئولیت بر عهده برخی از کشورهای عضو این سازمان است که به امید اینکه یک فضای ناسالم پیرامون موضوع هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران ایجاد کنند.
به بیان دیگر تقلای کشورهای تاثیر گذار در آژانس بین المللی اتمی برای جوسازی و ایجاد فضای فضای روانی علیه ایران محسوب می‌شود تا بتوانند ایران را درگیر معادلات حاشیه‌ای کنند.
خبرگزاری‌های غربی گزارش محرمانه آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره وضعیت بازرسی‌های هسته‌ای در ایران منتشر کردند. بر اساس گزارش خبرگزاری فرانسه در این باره، ذخایر اورانیوم غنی شده ایران تقریباً هشت برابر حد مجاز در توافقنامه هسته‌ای سال ۲۰۱۵ است.
خبرگزاری رویترز هم یادآور شد در این گزارش، از ایران خواسته شده تا بلافاصله همکاری کامل با آژانس بین المللی انرژی اتمی، از جمله دسترسی به این تاسیسات را آغاز کند.
در همین رابطه؛ نماینده دائم ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: گزارش جدید آژانس درباره برجام، هم حاکی از تداوم فعالیت‌های راستی آزمایی این سازمان بوده و هم اقدامات ایران در اجرای تصمیمات خود مبنی بر تعلیق تعهدات برجامی را به تصویر می‌کشد.
کاظم غریب آبادی افزود: در رابطه با تحولات فنی هسته‌ای، این گزارش به پیشرفت‌های زیر اشاره می‌کند: عبور تولید آب سنگین ایران از مرز ۱۳۰ تن و رسیدن به ۱۳۲.۶ تن؛ استفاده از ماشین های جدید از جمله غنی سازی با ماشین‌های IR۴،IR۵،IR۶،IRs،IRs۶،IR۲m در خطوط تحقیق و توسعه؛ غنی سازی اورانیوم تا سطح ۴.۵ درصد و فراتر از حد تعیین شده در برجام؛ تولید ۱۵۷۱.۶ کیلوگرم اورانیوم غنی شده که ۵۵۰.۷ کیلوگرم بیشتر از گزارش ماه مارس بوده و ۱۳۵۶.۵ کیلوگرم آن نیز اورانیوم با غنای ۴.۵ درصد می باشد.
سفیر و نماینده دائم ایران همچنین با اشاره به اجرای فعالیت‌های راستی آزمایی برجام در ایران توسط آژانس، گفت که از جمله محورهای زیر در این گزارش مورد اشاره قرار گرفته‌اند: تداوم اجرای فعالیت‌های راستی آزمایی و نظارت در شرایط ویژه ناشی از کرونا و همکاری مناسب ایران در این زمینه؛ تداوم اجرای موقت و داوطلبانه پروتکل الحاقی از سوی ایران و ادامه راستی زمایی اظهارنامه‌های پروتکل توسط آژانس؛ تداوم راستی آزمایی عدم انحراف مواد هسته‌ای اظهار شده در ایران از سوی آژانس و اینکه آژانس از روز اجرای برجام، به راستی آزمایی و نظارت در خصوص تعهدات هسته‌ای در ایران تحت برجام پرداخته است.
جمهوری اسلامی ایران ۱۸ اردیبهشت ماه ۱۳۹۸ و یک سال پس از خروج آمریکا از برجام در بیانیه‌ای ضمن اعلام کاهش برخی تعهدات برجامی به طرف‌های باقیمانده در این توافق فرصت داد تا تعهداتشان را اجرایی کنند و عنوان کرد که در صورت عدم اجرای تعهدات طرف مقابل، گام‌هایی را در راستای کاهش تعهدات برجامی برمی‌دارد که بر همین اساس ایران پنج گام برداشت.
در همین خصوص علی‌اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی در گفت‌وگویی با روزنامه اعتماد درباره اقدامات انجام شده بعد از پنج گام کاهش تعهدات برجامی عنوان کرده بود: «انجام فعالیت‌های هسته‌ای و نیز تحقیق و توسعه در زمینه چرخه سوخت هسته‌ای به‌ویژه تبدیل و غنی‌سازی اورانیوم (شامل تولید و ذخیره‌سازی) بدون هر محدودیتی در حال انجام است. کار روی ساخت تعدادی از مجتمع‌های سوخت رآکتورهای اراک و رآکتورهای قدرت در حال انجام است. مراحل ساخت رآکتور تحقیقاتی آب‌سنگین اراک (طراحی جدید) در همکاری با طرف‌های خارجی و تجهیزات مربوطه در حال پیشرفت است. ساخت تعدادی از تجهیزات و قطعات رآکتور با استفاده از توان شرکت‌های داخلی در حال انجام است.مراحل ساخت دو رآکتور قدرت هسته‌ای جدید با کمک روسیه در بوشهر در حال اجرا است. تولید و ذخیره‌سازی آب‌سنگین بدون هیچ محدودیتی در حال انجام است.»
انتشار گزارش آژانس نقض محرمانه بودن است
نماینده روسیه در وین گفت: انتشار گزارش محرمانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره بازرسی‌های هسته‌ای در ایران در رسانه‌های غربی، نقض "محرمانه بودن" است و این درز اطلاعات توسط برخی کشورهای عضو و برای ایجاد فضای ناسالم پیرامون ایران صورت گرفته است.
میخائیل اولیانوف اعلام کرد که انتشار متن گزارش محرمانه آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره وضعیت بازرسی‌های هسته‌ای در ایران در رسانه‌های غربی، دقیقا در همان زمان که کشورهای عضو شورای هیئت رئیسه آژانس این گزارش را دریافت کردند، نشان می‌دهد که رژیم محرمانه بودن در آژانس انرژی هسته ای رعایت نشده است.
نماینده دائم روسیه در وین، توضیح داد که گزارش محرمانه با عنوان توزیع محدود فقط برای کشورهای عضو شورای هیئت رئیسه آژانس انرژی اتمی آژانس در نظر گرفته شده است. ولی دقایقی پس از انتقال این سند به اعضای این شورا، برخی محتوای این گزارش محرمانه در اختیار رسانه‌های غربی قرار گرفت که سریعاً هم منتشر شد. اولیانف تأکید کرد: این بدان معناست که رژیم محرمانه بودن در فعالیت آژانس به هیچ وجه رعایت نشده و نقض شده است.
این دیپلمات روس همچنین یادآور شد که مسئولیت درز اطلاعات از گزارش محرمانه آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره وضعیت بازرسی‌های هسته‌ای در ایران و انتشار محتوای آن در رسانه‌های غربی برعهده کشورهای عضو این سازمان است و نه دبیرخانه آژانس. اولیانوف در صفحه توئیتر خود در این باره نوشت: من کاملاً مطمئن هستم که دبیرخانه آژانس مقصر درز اطلاعات از گزارش محرمانه درباره ایران نیست. این مسئولیت بر عهده برخی از کشورهای عضو این سازمان است که به امید اینکه یک فضای ناسالم پیرامون موضوع هسته‌ای ایران ایجاد کنند، این گزارش محرمانه را در اختیار رسانه‌های آمریکایی قرار دادند.