صاحب‌خبر -

ماه مبارک رمضان هم به پایان رسید، ماهی که یک سال انتظارش را کشیده بودیم، ماهی که با هزار و شوق و اشتیاق گویی همین دیروز بود که آغاز شد و ما را وارد فضایی بهشت‌گونه کرد و حالا به یک چشم به هم زدن تمام شد و بیست و نهمین روز از ماه مبارک رمضان نیز در حال گذر از ماست؛ اما عید سعید فطر در پیش روست، عیدی که اهل بیت (ع) آن را بسیار بزرگ شمرده‌اند و از آن با عنوان "روز جایزه" نام برده‌اند. رسول گرامی اسلام حضرت محمد(ص) در حدیثی فرمود: «فَإِذَا کَانَتْ لَیلَةُ الْفِطْرِ وَ هِی تُسَمَّى لَیلَةَ الْجَوَائِزِ أَعْطَى اللَّهُ الْعَامِلینَ أَجْرَهُمْ بِغَیرِ حِسَابٍ؛ و چون شب عید فطر-که شب جوائز نام دارد- فرا رسد، خداوند پاداش عمل‌ کنندگان را بدون حساب و شمارش ببخشد».

اعمال توصیه شده برای شب و روز عید سعید فطر را بر اساس کتاب شریف مفاتیح الجنان می‌خوانید:

شب عید فطر:

یکی از شب‌های شریف است و در فضیلت و ثواب عبادت و احیای آن احادیث بسیاری وارد شده، از جمله در روایت آمده: آن شب کمتر از شب قدر نیست و برای آن چند عمل مستحب است:

اوّل:

غسل کردن هنگامی‌ که آفتاب غروب کرد.

دوّم:

شب‌زنده‌داری به نماز و دعا و استغفار و درخواست از خداوند و بیتوته [شب‌زنده‌داری] در مسجد.

سوم:

پس از نماز مغرب و عشا و نماز صبح و نماز عید بخواند:

اللّٰهُ أَکْبَرُ اللّٰهُ أَکْبَرُ لَاإِلٰهَ إِلّا اللّٰهُ وَاللّٰهُ أَکْبَرُ اللّٰهُ أَکْبَرُ وَ لِلّٰهِ الْحَمْدُ، الْحَمْدُ لِلّٰهِ عَلَىٰ مَا هَدانا، وَلَهُ الشُّکْرُ عَلَىٰ مَا أَوْلانا.

خدا بزرگ‌تر است، خدا بزرگ‌تر است، معبودی جز خدا نیست و خدا بزرگ‌تر است و خدای را سپاس و سپاس خدای را بر آنچه ما را بدان هدایت کرد و او را شکر بر آنچه به ما ارزانی داشت.

چهارم:

چون نماز مغرب و نافله آن را خواند، دست‌ها را به جانب آسمان بلند کند و بگوید:

یَا ذَا الْمَنِّ وَالطَّوْلِ، یَا ذَا الْجُودِ، یَا مُصْطَفِیَ مُحَمَّدٍ وَناصِرَهُ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاغْفِرْ لِی کُلَّ ذَنْبٍ أَحْصَیْتَهُ وَ هُوَ عِنْدَکَ فِی کِتابٍ مُبِینٍ.

ای صاحب نعمت و کرم، ای دارای جود، ای برگزیننده محمّد و ای یاور او، بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و بر من بیامرز هر گناهی که شماره نمودی‌اش و آن پیش تو در کتابی آشکار است.

پس به سجده رود و در سجده «صد مرتبه» بگوید: «أَتُوبُ إِلَى اللّٰهِ؛ به‌سوی خدا می‌پویم»، سپس هر حاجتی که دارد از خدا بخواهد که بخواست خدا برآورده خواهد شد؛

و در روایت شیخ آمده است: که پس از نماز مغرب به سجده رود و بگوید:

یَا ذَاالْحَوْلِ یَا ذَاالطَّوْلِ یَا مُصْطَفِیاً مُحَمَّداً وَناصِرَهُ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاغْفِرْ لِی کُلَّ ذَنْبٍ أَذْنَبْتُهُ وَنَسِیتُهُ أَنَا وَهُوَ عِنْدَکَ فِی کِتابٍ مُبِینٍ.

ای صاحب قدرت، ای دارای عطا، ای برگزیننده محمّد و ای یاور او، بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و بر من بیامرز هر گناهی را که مرتکب شدم و آن را فراموش کردم و آن گناه نزد تو در کتابی آشکار است.

پس «صد مرتبه» بگوید: «أَتُوبُ إِلَى اللّٰهِ؛ به‌سوی خدا می‌پویم».

پنجم:

امام حسین علیه‌السلام را زیارت کند که فضیلت بسیار دارد.

ششم:

10مرتب ذکر  «یَا دائِمَ الفَضْلِ».

هفتم:

10 هشتم:

دو رکعت نماز بجا آورد؛ در رکعت اوّل پس از سوره «حمد»، هزار مرتبه «توحید» و در رکعت دوم «یک مرتبه» بخواند و پس از سلام سر به سجده گذارد و «صد مرتبه» بگوید: «أَتُوبُ إِلَى اللّٰهِ؛ به‌سوی خدا می‌پویم»، آنگاه بگوید:

یَا ذَا الْمَنِّ وَالْجُودِ، یَا ذَا الْمَنِّ وَالطَّوْلِ، یَا مُصْطَفِیَ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللّٰهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِهِ وَافْعَلْ بِی کَذا وَکَذا.

(بجای «کذاوکذا» حاجات خود را بخواهد)

ای دارای نعمت و جود، ای صاحب بخشش و عطا، ای برگزیننده‌ی محمّد (درود خدا بر او و خاندانش)، بر محمّد و خاندانش درود فرست و با من چنین و چنان کن. 

در روایت آمده: که حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام این دو رکعت نماز را به این کیفیت بجا می‌آورد، سپس سر از سجده برمی‌داشت و می‌فرمود: به‌حق آن خدایی که جانم در دست قدرت اوست، هرکه این نماز را به جا آورد، هر حاجت که از خدا بطلبد به یقین عطا فرماید و اگر به شماره ریگ‌های بیابان گناه داشته باشد، خدا آنها را بیامرزد.

در روایت دیگری به جای «هزار مرتبه» سوره «توحید»، «صد مرتبه» وارد شده، اما این نماز را باید پس از نماز مغرب و نافله آن بجا آورد.

شیخ طوسی و سید ابن طاووس پس از پایان نماز این دعا را نقل کرده‌اند:

یَا اللّٰهُ یَا اللّٰهُ یَا اللّٰهُ، یَا رَحْمٰنُ یَا اللّٰهُ، یَا رَحِیمُ یَا اللّٰهُ، یَا مَلِکُ یَا اللّٰهُ، یَا قُدُّوسُ یَا اللّٰهُ، یَا سَلامُ یَا اللّٰهُ، یَا مُؤْمِنُ یَا اللّٰهُ، یَا مُهَیْمِنُ یَا اللّٰهُ، یَا عَزِیزُ یَا اللّٰهُ، یَا جَبّارُ یَا اللّٰهُ، یَا مُتَکَبِّرُ یَا اللّٰهُ، یَا خالِقُ یَا اللّٰهُ، یَا بارِئُ یَا اللّٰهُ، یَا مُصَوِّرُ یَا اللّٰهُ، یَا عالِمُ یَا اللّٰهُ، یَا عَظِیمُ یَا اللّٰهُ، یَا عَلِیمُ یَا اللّٰهُ، یَا کَرِیمُ یَا اللّٰهُ، یَا حَلِیمُ یَا اللّٰهُ

ای خدا، ای خدا، ای خدا، ای مهربان، ای خدا، ای بخشنده، ای خدا، ای فرمانروا، ای خدا، ای پاک، ای خدا، ای سلام، ای خدا، ای ایمنی‌بخش، ای خدا، ای چیره‌گر، ای خدا، ای عزّتمند، ای خدا، ای جبّار، ای خدا، ای بزرگ‌منش، ای خدا، ای آفریننده، ای خدا، ای پدیدآورنده، ای خدا، ای صورتگر، ای خدا، ای دانا، ای خدا، ای بزرگ، ای خدا، ای آگاه، ای خدا، ای کریم، ای خدا، ای بردبار،

یَا حَکِیمُ یَا اللّٰهُ، یَا سَمِیعُ یَا اللّٰهُ، یَا بَصِیرُ یَا اللّٰهُ، یَا قَرِیبُ یَا اللّٰهُ، یَا مُجِیبُ یَا اللّٰهُ، یَا جَوادُ یَا اللّٰهُ، یَا ماجِدُ یَا اللّٰهُ، یَا مَلِىُّ یَا اللّٰهُ یَا وَفِىُّ یَا اللّٰهُ، یَا مَوْلَى یَا اللّٰهُ، یَا قاضِى یَا اللّٰهُ، یَا سَرِیعُ یَا اللّٰهُ، یَا شَدِیدُ یَا اللّٰهُ، یَا رَؤُوفُ یَا اللّٰهُ، یَا رَقِیبُ یَا اللّٰهُ، یَا مَجِیدُ یَا اللّٰهُ، یَا حَفِیظُ یَا اللّٰهُ، یَا مُحِیطُ یَا اللّٰهُ، یَا سَیِّدَ السّاداتِ یَا اللّٰهُ

ای خدا، ای فرزانه، ای خدا، ای شنوا، ای خدا، ای بینا، ای خدا، ای نزدیک، ای خدا، ای اجابت‌کننده، ای خدا، ای سخاوتمند، ای خدا، ای بزرگوار، ای خدا، ای نیرومند، ای خدا، ای وفادار، ای خدا، ای سرپرست، ای خدا، ای داور، ای خدا، ای سریع، ای خدا، ای سخت‌گیر، ای خدا، ای مهربان، ای خدا، ای نگهبان، ای خدا، ای باشوکت، ای خدا، ای نگهدار، ای خدا، ای فراگیر، ای خدا، ای آقای آقایان،

یَا أَوَّلُ یَا اللّٰهُ، یَا آخِرُ یَا اللّٰهُ، یَا ظاهِرُ یَا اللّٰهُ، یَا باطِنُ یَا اللّٰهُ، یَا فاخِرُ یَا اللّٰهُ، یَا قاهِرُ یَا اللّٰهُ، یَا رَبّاهُ یَا اللّٰهُ، یَا رَبّاهُ یَا اللّٰهُ، یَا رَبّاهُ یَا اللّٰهُ ، یَا وَدُودُ یَا اللّٰهُ، یَا نُورُ یَا اللّٰهُ، یَا رافِعُ یَا اللّٰهُ، یَا مانِعُ یَا اللّٰهُ، یَا دافِعُ یَا اللّٰهُ، یَا فاتِحُ یَا اللّٰهُ، یَا نَفَّاحُ یَا اللّٰهُ، یَا جَلِیلُ یَا اللّٰهُ، یَا جَمِیلُ یَا اللّٰهُ، یَا شَهِیدُ یَا اللّٰهُ، یَا شاهِدُ یَا اللّٰهُ، یَا مُغِیثُ یَا اللّٰهُ، یَا حَبِیبُ یَا اللّٰهُ، یَا فاطِرُ یَا اللّٰهُ، یَا مُطَهِّرُ یَا اللّٰهُ، یَا مَلِکُ یَا اللّٰهُ

ای خدا، ای آغاز، ای خدا، ای انجام، ای خدا، ای آشکار، ای خدا، ای نهان، ای خدا، ای فخرکننده، ای خدا، ای چیره، ای خدا، ای پروردگار، ای خدا، ای پروردگار، ای خدا، ای پروردگار، ای خدا، ای دوست، ای خدا، ای نور، ای خدا، ای بالابرنده، ای خدا، ای بازدارنده، ای خدا، ای دفع‌کننده، ای خدا، ای گشاینده، ای خدا، ای بهره‌رسان، ای خدا، ای باشکوه، ای خدا، ای زیبا، ای خدا، ای گواه، ای خدا، ای شاهد، ای خدا، ای فریادرس، ای خدا ای حبیب، ای خدا، ای آفریننده، ای خدا، ای پاک کننده، ای خدا، ای پادشاه

یَا مُقْتَدِرُ یَا اللّٰهُ ، یَا قابِضُ یَا اللّٰهُ ، یَا باسِطُ یَا اللّٰهُ ، یَا مُحْیِى یَا اللّٰهُ ، یَا مُمِیتُ یَا اللّٰهُ ، یَا باعِثُ یَا اللّٰهُ ، یَا وارِثُ یَا اللّٰهُ ، یَا مُعْطِى یَا اللّٰهُ ، یَا مُفْضِلُ یَا اللّٰهُ ، یَا مُنْعِمُ یَا اللّٰهُ ، یَا حَقُّ یَا اللّٰهُ ، یَا مُبِینُ یَا اللّٰهُ ، یَا طَیِّبُ یَا اللّٰهُ ، یَا مُحْسِنُ یَا اللّٰهُ ، یَا مُجْمِلُ یَا اللّٰهُ ، یَا مُبْدِئُ یَا اللّٰهُ ، یَا مُعِیدُ یَا اللّٰهُ ، یَا بارِئُ یَا اللّٰهُ ، یَا بَدِیعُ یَا اللّٰهُ ، یَا هادِى یَا اللّٰهُ ، یَا کافِى یَا اللّٰهُ ، یَا شافِى یَا اللّٰهُ ،

ای خدا، ای نیرومند، ای خدا، ای قبض‌کننده، ای خدا، ای گستراننده، ای خدا، ای زنده کننده، ای خدا، ای میراننده، ای خدا، ای برانگیزنده، ای خدا ای وارث، ای خدا، ای عطابخش، ای خدا، ای فزونی‌ده، ای خدا، ای نعمت‌دهنده، ای خدا، ای حق، ای خدا، ای آشکار، ای خدا، ای پاکیزه، ای خدا، ای نیکوکار، ای خدا، ای زیباکار، ای خدا، ای آغازگر، ای خدا، ای بازآور، ای خدا، ای پدیدآور، ای خدا، ای نوآفرین، ای خدا، ای هدایتگر، ای خدا، ای کفایت‌کننده، ای خدا، ای شفابخش،

یَا عَلِىُّ یَا اللّٰهُ ، یَا عَظِیمُ یَا اللّٰهُ ، یَا حَنّانُ یَا اللّٰهُ ، یَا مَنَّانُ یَا اللّٰهُ ، یَا ذَا الطَّوْلِ یَا اللّٰهُ ، یَا مُتَعالِى یَا اللّٰهُ ، یَا عَدْلُ یَا اللّٰهُ ، یَا ذَا الْمَعارِجِ یَا اللّٰهُ ، یَا صادِقُ یَا اللّٰهُ ، یَا صَدُوقُ یَا اللّٰهُ ، یَا دَیَّانُ یَا اللّٰهُ ، یَا باقِى یَا اللّٰهُ ، یَا واقِى یَا اللّٰهُ ، یَا ذَا الْجَلالِ یَا اللّٰهُ ، یَا ذَا الْإِکْرامِ یَا اللّٰهُ ، یَا مَحْمُودُ یَا اللّٰهُ ، یَا مَعْبُودُ یَا اللّٰهُ ، یَا صانِعُ یَا اللّٰهُ ، یَا مُعِینُ یَا اللّٰهُ ، یَا مُکَوِّنُ یَا اللّٰهُ ، یَا فَعّالُ یَا اللّٰهُ ، یَا لَطِیفُ یَا اللّٰهُ ، یَا غَفُورُ یَا اللّٰهُ ، یا جَلِیلُ یا اللّٰهُ ، یَا شَکُورُ یَا اللّٰهُ ، یَا نُورُ یَا اللّٰهُ ، یَا قَدِیرُ یَا اللّٰهُ

ای خدا، ای بلندپایه، ای خدا، ای بزرگ، ای خدا، ای مهربان، ای خدا، ای نعمت‌بخش، ای خدا، ای عطابخش، ای خدا، ای برتر، ای خدا، ای دادگر، ای خدا، ای صاحب مراتب بلند، ای خدا، ای راست‌گو ای خدا، ای راستی‌پیشه، ای خدا، ای جزادهنده، ای خدا، ای پایدار، ای خدا، ای نگهدار، ای خدا، ای صاحب بزرگی‌، ای خدا، ای دارای بزرگواری، ای خدا، ای پسندیده، ای خدا، ای پرستیده، ای خدا، ای سازنده، ای خدا، ای یاری‌ده، ای خدا، ای پدیدآورنده، ای خدا، ای پرکار، ای خدا، ای لطیف، ای خدا، ای آمرزنده، ای خدا، ای سپاسگزار، ای خدا، ای نور، ای خدا، ای توانا

یَا رَبَّاهُ یَا اللّٰهُ ، یَا رَبَّاهُ یَا اللّٰهُ ، یَا رَبَّاهُ یَا اللّٰهُ ، یَا رَبَّاهُ یَا اللّٰهُ ، یَا رَبَّاهُ یَا اللّٰهُ ، یَا رَبَّاهُ یَا اللّٰهُ ، یَا رَبَّاهُ یَا اللّٰهُ ، یَا رَبَّاهُ یَا اللّٰهُ ، یَا رَبَّاهُ یَا اللّٰهُ ، یَا رَبّاهُ یَا اللّٰهُ ، أَسْأَلُکَ أَنْ تُصَلِّىَ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَتَمُنَّ عَلَىَّ بِرِضاکَ ، وَتَعْفُوَ عَنِّى بِحِلْمِکَ ، وَتُوَسِّعَ عَلَىَّ مِنْ رِزْقِکَ الْحَلالِ الطَّیِّبِ وَ مِنْ حَیْثُ أَحْتَسِبُ وَمِنْ حَیْثُ لَاأَحْتَسِبُ ، فَإِنِّى عَبْدُکَ لَیْسَ لِى أَحَدٌ سِواکَ ، وَلَا أَحَدٌ أَسْأَلُهُ غَیْرُکَ ، یَا أَرْحَمَ الرّاحِمِینَ ، مَا شاءَ اللّٰهُ لَاقُوَّةَ إِلّا بِاللّٰهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ.

ای خدا، ای پروردگار، ای خدا، ای پروردگار، ای خدا، ای پروردگار، ای خدا، ای پروردگار، ای خدا، ای پروردگار، ای خدا، ای پروردگار، ای خدا، ای پروردگار، ای خدا، ای پروردگار، ای خدا، ای پروردگار، ای خدا، ای پروردگار، ای خدا، از تو درخواست می‌کنم که بر محمّد و خاندان محمّد درود فرستی و به خشنودی‌ات بر من منّت نهی و به بردباری‌ات از من درگذری و از روزی حلال پاکیزه‌ات به من بگستری، از جایی که گمان می‌برم و از جایی‌که گمان نمی‌برم، من بنده توأم و کسی را جز تو ندارم و نه احدی غیر تو که از او گدایی کنم، ای مهربان‌ترین مهربانان، آنچه را خدا خواهد شود، نیرویی نیست جز به خدای برتر بزرگ.

سپس به سجده می‌روی و می‌گویی:

یَا اللّٰهُ یَا اللّٰهُ یَا اللّٰهُ ، یَا رَبُّ‌ِ یَا رَبُّ‌ِ یَا رَبُّ‌ِ ، یَا مُنْزِلَ الْبَرَکاتِ بِکَ تُنْزَلُ کُلُّ حاجَةٍ ، أَسْأَلُکَ بِکُلِّ اسْمٍ فِى مَخْزُونِ الْغَیْبِ عِنْدَکَ وَالْأَسْماءِ الْمَشْهُورٰاتِ عِنْدَکَ الْمَکْتُوبَةِ عَلَىٰ سُرادِقِ عَرْشِکَ أَنْ تُصَلِّىَ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَأَنْ تَقْبَلَ مِنِّى شَهْرَ رَمَضانَ ، وَتَکْتُبَنِى مِنَ الْوافِدِینَ إِلىٰ بَیْتِکَ الْحَرامِ ، وَتَصْفَحَ لِى عَنِ الذُّنُوبِ الْعِظامِ ، وَتَسْتَخْرِجَ لِى یَا رَبِّ کُنُوزَکَ یَا رَحْمٰنُ.

ای خدا، ای خدا، ای خدا، ای پروردگار، ای پروردگار، ای پروردگار، ای فرو فرستنده برکات، به عنایت تو هر حاجتی فرود آورده شود، از تو درخواست می‌کنم، به هر نامی که در خزانه غیب نزد توست و نام‌های مشهور در پیشگاهت که بر سراپرده عرشت نوشته شده، اینکه بر محمّد و خاندان محمّد درود فرستی و ماه رمضان را از من بپذیری و مرا در شمار واردان به خانه محترمت بنویسی و از من گناهان بزرگ را چشم‌پوشی و گنج‌های خود را برایم بیرون آوری، ای مهربان.

نهم:

چهارده رکعت نماز بجای آورد، در هر رکعت سوره «حمد» و «آیت‌الکرسی» و «سه مرتبه» سوره «توحید» را بخواند تا در برابر هر رکعتی ثواب چهل سال عبادت و ثواب عبادت هرکه در آن ماه روزه گرفته و نماز خوانده، برای او باشد.

دهم:

شیخ طوسی در کتاب «مصباح» فرموده: که در آخر شب غسل بجای آر و تا طلوع فجر در جای نماز خود بنشین.

روز عید فطر:

روز اوّل [شوال که] روز عید فطر است و اعمال آن چند چیز است:

اوّل:

پس از نماز صبح و نماز عید، «تکبیراتی که در شب عید» پس از نماز فریضه می‌خواندی، بخوان.

دوم:

پس از نماز صبح دعایی را که سید روایت کرده: 

«اللّٰهُمَّ إِنِّی تَوَجَّهْتُ إِلَیْکَ بِمُحَمَّدٍ أَمامِی ... إلى آخره»

 بخوان و شیخ خواندن این دعا را پس از نماز عید ذکر کرده.

سوم:

کنار گذاشتن زکات فطر پیش از نماز عید، به شرحی که در کتاب‌های فقهی آمده.

بدان ‌که زکات فطر، واجب مؤکد و شرط قبولی روزه ماه رمضان و سبب حفظ انسان تا سال آینده است و حق‌تعالی در این آیه شریفه:﴿قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَکّٰى وَ ذَکَرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلّٰى﴾ زکات را مقدّم بر نماز ذکر فرموده است.

چهارم:

غسل است و بهتر آن است اگر ممکن شود آن را در نهر انجام دهد و وقت آن پس از طلوع فجر است تا زمان بجا آوردن نماز عید، چنان‌که شیخ فرموده و در روایتی آمده است: که غسل را در زیر سقف پوشیده بجا آور و چون خواستی غسل کنی بگو:

اللّٰهُمَّ إِیماناً بِکَ وَتَصْدِیقاً بِکِتابِکَ وَاتِّباعَ سُنَّةِ نَبِیِّکَ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللّٰهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ.

خدایا، تنها برای ایمان به تو و تصدیق به کتاب تو و پیروی از روش پیامبر تو، محمّد درود خدا بر او و خاندانش باد.

آنگاه «بسم اللّٰه» بگو و غسل را بجای آر و هنگامی‌که از غسل فارغ شدی بگو: 

اللّٰهُمَّ اجْعَلْهُ کَفَّارَةً لِذُنُوبِی وَ طَهِّرْ دِینِی، اللّٰهُمَّ أَذْهِبْ عَنِّی الدَّنَسَ.

خدایا، این غسل را کفاره گناهانم قرار ده و دینم را پاک کن، خدایا، هر آلودگی را از من برطرف فرما.

پنجم:

پوشیدن جامه نیکو و بکار بردن بوی خوش، رفتن به صحرا برای بجا آوردن نماز عید در زیر آسمان در غیر شهر مکه.

ششم:

افطار کردن پیش از نماز عید، در اول روز و بهتر آن است که با خرما یا شیرینی باشد و شیخ مفید فرموده: خوردن مقدار کمی از تربت سیدالشهدا که از هر دردی شفاست، مستحب است.

هفتم:

چون برای رفتن به نماز عید آماده شدی، بیرون نرو مگر پس از طلوع آفتاب و بخوان دعاهایی را که سید ابن طاووس در کتاب «اقبال» نقل کرده از جمله ابوحمزه ثمالی از امام باقرعلیه‌السلام روایت کرده: که هنگامی‌که برای نماز عید فطر و قربان و جمعه آماده بیرون رفتن شدی، این دعا را بخوان:

اللّٰهُمَّ مَنْ تَهَیَّأَ فِى هٰذَا الْیَوْمِ أَوْ تَعَبَّأَ أَوْ أَعَدَّ وَاسْتَعَدَّ لِوِفادَةٍ إِلىٰ مَخْلُوقٍ رَجاءَ رِفْدِهِ وَنَوافِلِهِ وَفَواضِلِهِ وَعَطایَاهُ فَإِنَّ إِلَیْکَ یَا سَیِّدِى تَهْیِئَتِى وَتَعْبِئَتِى وَ إِعْدادِى وَاسْتِعْدادِى رَجاءَ رِفْدِکَ وَجَوائِزِکَ وَنَوافِلِکَ وَفَواضِلِکَ وَفَضائِلِکَ وَعَطایاکَ ، وَقَدْ غَدَوْتُ إِلىٰ عِیدٍ مِنْ أَعْیادِ أُمَّةِ نَبِیِّکَ مُحَمَّدٍ صَلَواتُ اللّٰهِ عَلَیْهِ وَعَلَىٰ آلِهِ ، وَلَمْ أَفِدْ إِلَیْکَ الْیَوْمَ بِعَمَلٍ صالِحٍ أَثِقُ بِهِ قَدَّمْتُهُ ، وَلَا تَوَجَّهْتُ بِمَخْلُوقٍ أَمَّلْتُهُ ، وَلٰکِنْ أَتَیْتُکَ خاضِعاً مُقِرّاً بِذُنُوبِى وَ إِساءَتِى إِلىٰ نَفْسِى ، فَیا عَظِیمُ یَا عَظِیمُ یَا عَظِیمُ اغْفِرْ لِىَ الْعَظِیمَ مِنْ ذُنُوبِى ، فَإِنَّهُ لَایَغْفِرُ الذُّنُوبَ الْعِظامَ إِلّا أَنْتَ ، یَا لَاإِلٰهَ إِلّا أَنْتَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.

خدایا، هرکس در این روز آماده شد یا نیت کرد یا مهیا و مستعد شد، برای ورود به درگاه یکی از بندگانت به امید جایزه‌ها و صله‌ها و بهره‌ها و عطاها، ولی ای آقای من آماده شدن و قصد کردن و مهیا و مستعد شدن من تنها به‌جانب توست به امید جایزه‌ها و صله‌ها و بهره‌ها و عطاهایت، اینک صبح کردم در عیدی از اعیاد امت پیامبرت محمّد (درود خدا بر او و خاندانش)، درحالی‌که به عمل صالحی که به آن اطمینان کنم و آن را پیش آورده باشم بر تو وارد نشدم و به مخلوقی که آرزومندش باشم رو نکردم، بلکه در حال فروتنی تنها به‌جانب تو آمده‌ام و به گناه و بدی نسبت به خویش اعتراف دارم، پس ای بزرگ، ای بزرگ، ای بزرگ، گناهان بزرگم را بیامرز که گناهان بزرگ را جز تو نیامرزد، ای که معبودی جز تو نیست، ای مهربان‌ترین مهربانان.

هشتم:

خواندن نماز عید است و آن دو رکعت است:

در رکعت اول سوره‌های «حمد» و «اعلی» و پس از سوره «حمد» و «اعلی»، «پنج تکبیر» بگوید و بعد از هر تکبیری دست به قنوت بردارد و بگوید:

اللّٰهُمَّ أَهْلَ الْکِبْرِیاءِ وَالْعَظَمَةِ، وَأَهْلَ الْجُودِ وَالْجَبَرُوتِ، وَأَهْلَ الْعَفْوِ وَالرَّحْمَةِ، وَأَهْلَ التَّقْوىٰ وَالْمَغْفِرَةِ، أَسْأَلُکَ بِحَقِّ هٰذَا الْیَوْمِ الَّذِى جَعَلْتَهُ لِلْمُسْلِمِینَ عِیداً، وَ لِمُحَمَّدٍ صَلَّى اللّٰهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ ذُخْراً وشَرَفاً وَمَزِیداً أَنْ تُصَلِّىَ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَأَنْ تُدْخِلَنِى فِى کُلِّ خَیْرٍ أَدْخَلْتَ فِیهِ مُحَمَّداً وَآلَ مُحَمَّدٍ، وَأَنْ تُخْرِجَنِى مِنْ کُلِّ سُوءٍ أَخْرَجْتَ مِنْهُ مُحَمَّداً وَآلَ مُحَمَّدٍ صَلَواتُکَ عَلَیْهِ وَعَلَیْهِمْ أجْمَعِین. اللّٰهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُکَ خَیْرَ مَا سَأَلَکَ مِنْهُ عِبادُکَ الصَّالِحُونَ ، وَأَعُوذُ بِکَ فِیهِ مِمَّا اسْتَعاذَ مِنْهُ عِبادُکَ الصَّالِحُونَ.

خدایا، ای اهل بزرگی و عظمت و ای اهل جود و سلطنت و اهل گذشت و رحمت و اهل تقوا و مغفرت، از تو درخواست می‌کنم به‌حق این روز که برای مسلمانان عید قرار دادی و برای محمّد (درود خدا بر او و خاندانش) ذخیره و فزونی در شرف که بر محمّد و خاندان محمّد درود فرستی و مرا در هر خیری که محمّد و خاندان محمّد را وارد نمودی وارد کنی و از هر شرّی که محمّد و خاندان محمّد (درود خدا بر او و خاندانش) را بیرون آوردی مرا بیرون آوری، خدایا از تو درخواست می‌کنم، بهترین چیزی که بندگان شایسته‌ات درخواست کردند و به تو پناه می‌آورم از آنچه بندگان شایسته‌ات به تو پناه بردند.

پس «تکبیر ششم» را بگوید و به رکوع رود و پس از رکوع و سجود برای رکعت دوم قیام کند و پس از سوره «حمد»، سوره «شمس» را بخواند، سپس «چهار تکبیر» بگوید و پس از هر تکبیری دست به قنوت بردارد و همان دعا را بخواند؛ چون فارغ شد «پنجمین تکبیر» را گفته و به رکوع رود و نماز را به پایان برساند و پس از سلام تسبیح حضرت زهرا را بجا آورد.

پس از نماز عید، دعاهای بسیاری وارد شده که شاید بهترین آنها، «دعای چهل‌وششم» صحیفه کامله سجادیه باشد.

مستحب است نماز عید زیر آسمان و روی زمین بدون فرش واقع شود و از جایگاه نماز، از غیر آن راهی که به نماز آمده بود بازگردد و برای قبول شدن اعمال برای برادران دینی خود دعا کند.

نهم:

«حضرت سید الشهداء» را زیارت کند.

دهم:

دعای «ندبه» را بخواند. سید ابن طاووس فرموده: چون از دعا فارغ شود، به سجده رود و بگوید:

أَعُوذُ بِکَ مِنْ نارٍ حَرُّها لَایُطْفَأ، وَجَدِیدُها لَایَبْلىٰ، وَعَطْشانُها لَایَُرْوىٰ.

به تو پناه می‌آورم از آتشی که حرارتش خاموش نمی‌شود و تازه‌اش کهنه نمی‌گردد و تشنه‌اش سیراب نمی‌شود.

پس گونه راست را بر زمین گذارد و بگوید:

إِلٰهِی لَاتُقَلِّبْ وَجْهِی فِی النَّارِ بَعْدَ سُجُودِی وَتَعْفِیرِی لَکَ بِغَیْرِ مَنٍّ مِنِّی عَلَیْکَ بَلْ لَکَ الْمَنُّ عَلَیَّ.

خدایا، رخسارم را پس از سجده و به خاک مالیدن آن برای تو در آتش زیرورو مکن که من در این کار بر تو منّت ندارم، بلکه تنها تو را بر من منّت است.

سپس گونه چپ را بر زمین گذارد و بگوید:

ارْحَمْ مَنْ أَساءَ وَاقْتَرَفَ وَاسْتَکانَ وَاعْتَرَفَ.

رحم کن بر کسی که بد کرده و مرتکب گناه شده و بیچاره گشته و اعتراف نموده است.

آنگاه به حال سجده برگردد و بگوید:

إِنْ کُنْتُ بِئْسَ الْعَبْدُ فَأَنْتَ نِعْمَ الرَّبُّ، عَظُمَ الذَّنْبُ مِنْ عَبْدِکَ فَلْیَحْسُنِ الْعَفْوُ مِنْ عِنْدِکَ یَا کَرِیمُ.

اگر من بنده بدی بودم، تو پروردگار خوبی هستی، گناه از بنده‌ات بزرگ شده، شایسته است گذشت از جانب تو نیکو باشد ای کریم.

پس «صد مرتبه» بگوید: الْعَفْوَ الْعَفْوَ، ببخش، ببخش

آنگاه سید فرموده:

وَلاٰ تَقْطَعْ یَوْمَکَ هٰذٰا بِالْلَّعْبِ وَالْإِهْمٰالِ وَأَنْتَ لاٰ تَعْلَمُ أَمَرْدُودٌ أَمْ مَقْبُولُ الْأَعْمٰالِ ، فَإِنْ رَجَوْتَ الْقَبُولَ فَقٰابِلْ ذٰلِکَ بِالشُّکْرِ الْجَمِیلِ ، وَإِنْ خِفْتَ الرَّدّ فَکُنْ أَسِیرَ الْحُزْنِ الطَّوِیلِ

امروزت را به بازی و اهمال کاری سپری مکن، درحالی‌که نمی‌دانی، آیا از نظر اعمال مردودی، یا پذیرفته؟ اگر امید پذیرفته‌شدن داری، آن را با سپاس زیبا تلافی کن و اگر از مردودشدن در هراسی، پس دچار اندوه طولانی باش.

 

∎​