ماجرا چیست؟
به گزارش خبرگزاری آریا به نقل از اسپوتنیک ،حدود دو سه ماه پیش عربستان سعودی با توجیه ایالات متحده یک جنگ نفتی بر علیه روسیه راه انداخت تا این کشور را تحت فشار قرار دهند و طی این مدت عربستان سعودی بازارهای نفت را پر از نفت کرد، حدود پنج تا هشت بشکه روزانه بیش از سهمیه رسمی اش در اوپک، امری که منجر به برهم خوردن تعادل و سقوط شدید قیمت ها شد.
هدف آمریکا از این کار فشار سیاسی و اقتصادی بر روسیه و اینکه این کشور را وادار کنند تولید نفت خود را برای مدت طولانی پایین بیاورد تا شرکت های آمریکایی بتوانند مشتری های روسیه که عموما اروپایی و چینی هستند را بگیرند.
اما همزمانی افزایش تولید عربستان سعودی با ماجرای کرونا و قرنطینه شدن بیش از نیمی از انسان ها علاوه بر تعطیلی کارخانه ها و مشاغل و همچنین پرواز هواپیماها و تردد ماشین ها منجر به آن شد که حجم بسیار زیادی از نفت ارزان قیمت در بازارها سرگردان بماند.
معمولا بورس بازها زمانی که قیمت مناسب می باشد نفت خریداری می کنند و به صورت فصلی فرصت دارند این نفت را تحویل مشتری بدهند، معمولا حدود سه ماه، به همین دلیل وقتی که قیمت نفت به چیزی حدود ده دلار رسیده بود بسیاری از بورس بازها حجم بالایی از نفت را خریداری کردند و امیدوار بودند با تدبیر کشورهای تولید کننده نفت قیمت نفت بالا برود اما با توجه به حجم بالای تولید و حجم پایین تقاضا مازادی حدود 160 تا 200 ملیون بشکه در بازارها ایجاد شد که فعلا روی دریاها شناور است و جایی برای خالی کردن ندارد و در ماه آوریل، یعنی ماه فعلی میلادی باید مشتری تحویل می گرفت.
خودداری آمریکا از خرید نفت عربستان
طبق عرف در صورتی که مشتری بار را خالی نکند، هر روز باید هزینه معطلی به کشتی ها بدهد و این هزینه معطلی در برخی موارد به بالای پنجاه هزار دلار در روز می رسد. همزمان بسیاری از کشورها مخازن خود را پر از نفت کرده اند و به این دلیل حتی امکان اجاره مخازن آنها نیز وجود ندارد.
حال اتفاقی که پیش آمده این است که بورس بازان حاضر هستند مبالغی را به افراد یا شرکت هایی که مخازن بزرگ دارند بدهند تا این نفت را در مخازن آنها خالی کنند و در نهایت مجبور نشوند هزینه معطلی کشتی ها را بدهند، چون مشخص نیست ماجرای کرونا چه مدت دیگر طول خواهد کشید و معلوم نیست بتوانند این نفت ها را بفروشند یا نه، البته در این شرایط احتمال بسیار زیادی دارد برخی حاضر باشند مخازنی را که برای کارهای دیگر ایجاد کرده اند را تبدیل به مخازن نفت کنند.
به گفته برخی کارشناسان تنها راه فعلا توقف تولید همه تولید کنندگان نفت برای مدتی حدود یک ماه می باشد تا مازاد موجود در بازار جمع شود و قیمت نفت به تعادل برسد اما قطعا چنین چیزی امکان ندارد اتفاق افتد. تولید کنندگان نفت حدود ده روز پیش توافق کردند حدود 10 میلیون بشکه از تولید خود بکاهند اما این کاهش تولید هیچ تاثیری روی بازار نداشته چون طبق اظهار نظر برخی کارشناسان با توجه به ماجرای انتشار ویروس کرونا، چیزی حدود 17 تا 20 میلیون بشکه تقاضا کم است، یعنی اگر حتی تولید کنندگان بیست میلیون بشکه از تولید خود را بکاهند باز فقط به تعادل عرضه و تقاضا خواهیم رسید.
البته برای برخی کشورها مانند ایران این ماجرا با توجه به تحریم های موجود تاثیر زیادی ندارد، البته منظور آن تاثیری که قابل توجه باشد چون به هر صورت فروش نفت آنها به حداقل رسیده است. اما برای برخی کشورهای دیگر مانند کشورهای عرب حوزه خلیج فارس این ماجرا می تواند یک فاجعه به حساب آید و حتی موجب ورشکستگی برخی کشورها مانند عربستان سعودی شود چون کل درآمد و بودجه آنها روی نفت است و امکان تامین مخارج بالایی که دارند وجود ندارد.
البته برخی باور دارند این ماجرا می تواند خود به خود موجب مثلا پایان جنگ و کشت و کشتار در یمن شود، چون سعودی ها دیگر بودجه تامین هزینه های جنگ را نخواهند داشت. در مورد شرکت های آمریکایی هم قطعا این ماجرا می تواند تاثیر زیادی روی حمایت کمپانی های بزرگ نفتی از آقای ترامپ در انتخابات داشته باشد در حالی که در مورد عوام حامی ترامپ این ماجرا می تواند موجب خوشحالی آنها گردد چون در ایالات متحده قیمت سوخت وابسته به قیمت روزانه نفت است و با این شرایط بسیاری از آمریکایی ها خواهند توانست باک های بنزین خود را پر کنند و به سیر و سفر بپردازند.
در مورد برخی کشورها مانند روسیه می توان گفت این ماجرا در زمان کوتاه تاثیر بسیار زیادی روی اقتصاد آنها خواهد گذاشت اما چون اقتصاد آنها وابسته به تنوع تولید است و فقط نفت خام نمی فروشند، بلکه مثلا صادرات گاز با قیمت ثابت به کشورهای دیگر دارند که جبران کمبود بودجه را خواهد داشت.
از سوی دیگر ادامه طولانی مدت این ماجرا می تواند باقی ماندن نیروهای آمریکایی در سوریه و عراق و یا نیروهای غربی در لیبی و شمال آفریقا را تحت تاثیر بگذارد چون سودی از دزدی نفت عایدشان نخواهد شد.
اما مساله ای که بسیار در این ماجرا حساس است این می باشد که به صورت تاریخی هر بار که چنین اتفاقی پیش افتاده جهان با جنگی
بزرگ در میان کشورهای نفتی مواجه بوده که برخی باور دارند با تدبیر و یا توطئه بورس بازان نفت در کشورهای غربی انجام می شده تا بتوانند جبران خسارت کنند واین نکته است که همه باید به آن توجه داشته باشیم، چون احتمال زیاد دارد دولت آقای ترامپ، اگر به نتیجه برسد که در حال سقوط ترامپ در انتخابات آتی است، برای فرار به جلو حاضر باشد چه مستقیم جنگی در خاورمیانه راه بیاندازد چه غیر مستقیم برخی کشورها را به جان هم بیاندازد تا در انتخابات نابود نشود.
پیشبینی تبعات ثبت نرخ منفی؛ چه بلایی بر سر قیمت نفت خواهد آمد؟
به گزارش یورونیوز،سقوط تاریخی روز دوشنبه قیمت نفت وست تگزاس آمریکا به زیر صفر دلار با دامن زدن به کاهش نرخ نفت پایه برنت در آغاز داد و ستدهای روز سهشنبه نشان داد که بازار جهانی نفت امید چندانی به فروکش کردن روند نزولی تقاضا و کاهش محسوس عرضه در کوتاه مدت ندارد.
دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا در واكنش به سقوط تاریخی قیمت نفت آمریكا اعلام کرد که قصد دارد، ٧٥میلیون بشكه از ذخایر استراتژیك آمریكا را با «قیمتهای عالی» پر كند. او همچنین پیشنهاد سناتور داكوتای شمالی مبنی بر توقف واردات نفت ازعربستان را همچنان قابل بررسی توصیف کرد.
هر چند که جایگزینی نفت عربستان نیازمند تدارک شرایط تلفیق نفت فوق سبک آمریکا با نفت سنگین دیگری برای تزریق به پالایشگاههای ایالات متحده است ولی تهدید ضمنی آقای ترامپ موجب شد تا عربستان در واکنش فوری اعلام کند که تولید خود را پیش از موعد توافق شده اخیر در نشست اوپک پلاس کاهش خواهد داد.
هر چند در پی انتشار این دو خبر، قیمت نفت وست تگزاس اینترمدیت برای تحویل در ماه مه را ساعاتی به بالای یک دلار رساند ولی با آغاز معاملات روز سهشنبه بار دیگر جو منفی بر بازار جهانی حاکم شد؛ به طوری که قیمت نفت وست تگزاس اینترمدیت برای تحویل در ماه مه همچنان در نرخهای منفی نوسان کرد و بهای قرارداد تحویل هر بشکه نفت پایه برنت دریای شمال در ژوئن برای دقایقی با ثبت نرخ 18 دلار و 10 سنتی به پایینترین حد در 18 سال گذشته رسید.
تحلیلگران بازار نفت معتقدند که نفت آمریکا نخستین قربانی رکود اقتصادی ناشی از شیوع ویروس کرونا در جهان و رخداد همزمان جنگ قیمت میان روسیه و عربستان است و این دومینوی افت قیمت با شتابی کمتر میتواند نفت تولیدی سایر کشورهای جهان را تحت تاثیر خود قرار دهد.
نفت آمریکا به این دلیل بیشترین آسیب قیمتی را متحمل شده که تقاضای نفت فوق سبک به دلیل رکود در صنعت حمل و نقل هوایی بسیار افت کرده و تمرکز بخش قابل توجهی از میادین نفتی آمریکا در مناطق دور از دریا موجب شده تا امکان ذخیرهسازی تولید آنها تنها در مخازن سرزمینی ایالات متحده که ظرفیت خالی چندانی ندارند، ممکن و به صرفه باشد. بنابراین در آستانه تسویه قراردادهای آتی ماه مه و نبود تقاضای موثر، بهای نفت سقوط تاریخی خود را تجربه کرد؛ چنان که معاملهگران نفت برای خلاص شدن از شر هر بشکه نفت که قرار بود در ماه مه تحویل بگیرند، حاضر شدند تا 39 دلار به هر فردی که قادر بود نفت را از تولیدکنندگان تحویل بگیرد و جایی برای ذخیره آن دارد، پرداخت کنند.
این در شرایطی است که توقف سریع تولید به دلایل فنی و اقتصادی ممکن نیست؛ چرا که از یک سو موجب آسیبدیدگی و گاه تخریب چاهها میشود و بازتولید را بسیار پرهزینه و زیان بخش میکند و از سوی دیگر پرداخت جریمه توقف تولید را نیز به شرکتهای نفتی تحمیل میکند.
بر همین اساس، تحلیلگران بانک سرمایهگذاری گلدمن ساکس پیشبینی میکنند که معضل مازاد تولید همچنان به قوت خود باقی خواهد بود و با فرارسیدن سررسید قراردادهای خرید نفت برای ماه ژوئن(19 مه) بار دیگر فشار کاهش قیمت خودنمایی کند. این در حالی است که در حال حاضر قیمت هر بشکه نفت خام قابل تحویل در ماه ژئن همچنان در محدوده 20 دلاری معامله میشود ولی کارشناسان بر این باورند که این نرخها دیگر قابل اتکا و واقعی نیستند.
وارن پاترسون، کارشناس ارشد موسسه مالی بینالمللی آیانجی نیز معتقد است که با ادامه وضع موجود، ذخیرهسازی در ماه آینده به مساله بزرگتری بدل خواهد شد و میتواند فشار موجود برای افت بیشتر قیمت نفت را تشدید کند.
بنابراین بر پایه پیشبینیهای موجود، با اشباع بیشتر ظرفیت ذخیرهسازی، نوسان نزولی قیمت نفت در ماههای آینده تا زمانی ادامه خواهد داشت که یا با رشد معنادار تقاضا و یا با سقوط قابل توجه تولید، بازار جهانی نفت به تعادل نسبی برسد؛ رخدادی که زمینه صعود دوباره بهای نفت را فراهم خواهد کرد.
الیویه لوپئوک، مدیرعامل شرکت نفتی آمریکایی–فرانسوی شلومبرگر، این رخداد را در کوتاه مدت غیرممکن میداند و برآورد میکند که سه ماهه دوم سال جاری میلادی صنعت و بازار نفت بلاتکلیفترین روزهای تاریخی خود را سپری خواهد کرد.
با این حال، برخی معامله گران نفت امیدوارند که قیمتهای کنونی نفت، تولید آمریکا را در نیمه دوم سال جاری کاهش دهد و با نمودار شدن علائم رونق اقتصادی در برخی کشورهای صنعتی و رشد تقاضای نفت مانع از سرایت سقوط قیمت نفت آمریکا و شروع مارپیچ نزولی قیمت نفت در سراسر جهان شود.
سقوط نفت؛ قرارداد آتی چیست و چرا قیمت نفت منفی شد؟
همچنین بی بی سی گزارش داد:دیروز که قیمت نفت "وست تگزاس اینترمیدیت" یا نفت سبک آمریکا در جریان پدیده بیسابقه و تاریخی با قیمت منفی روبرو شده است، شاید شما هم ناباروانه به دنبال چرایی و چگونگی این پدیده باشید.
آنها که در صدد توضیح این پدیده بی سابقه برآمدهاند چارهای نداشتهاند مگر آنکه توضیح دهند این قیمت منفی مربوط به قراردادهای آتی نفت است و قیمتهای آنی یا قراردادهای آنی (لحظهای) را در برنمی گیرد، یا حتی در توضیحات خود تاکید میکنند که قیمتهای نفتی محدود به قیمتهای تحویل در ماه جاری و آتی است و نه ماههای بعدی.
بازارهای کالایی چه اتفاقی در جریان است؟
آن سازوکار سنتی، در روزگاری که ما در آن زندگی میکنیم با تشکیل و راهاندازی بورسهای کالایی بسیاری در سراسر جهان تبدیل به مبنایی برای جابه جاییهای مالی سرسام آور شده است. مثلا واسطههایی وارد میدان میشوند و با خرید و فروش این قراردادها سود میکنند یا ورشکسته میشوند. نفت هم یکی از این محصولات و کالاهاست که بازار جهانی آن با قراردادهای آتی و قیمتهای آتی سروکار دارد.
در بازار نفت، خریدار محصول مشخصی را برای تحویل در زمانی معین به قیمتی مشخص میخرد، این دادوستد براساس تحلیل دو طرف معامله و ارزیابی آنها از آینده بازار شکل میگیرد، اینکه آنها حدس میزنند در آینده قیمت نفت به دلایل مختلفی بالا یا پایین میرود. و در نهایت قیمت توافقی شکل میگیرد.
در این دادوستد آتی، فروشندگان نفت میتوانند ریسک معامله و بی ثباتی در بازار را تا حدودی کنترل کنند و روی درآمدی تضمین شده در آیندهای مشخص (براساس قرارداد) حساب کنند.
در عین حال خریداران نفت اعم از پالایشگران یا دیگر مصرفکنندگان هم میتوانند برای آینده خود، خود استراتژی روشنی داشته باشند، چراکه براساس قرارداد، از قیمت نفتی که قرار است در ماههای آتی (براساس قرارداد) دریافت کنند آگاه هستند.
اما در این میان دسته سومی هم در بازارهای کالایی هستند که نوسان گیران، معامله گران یا سفته بازان نامیده میشوند، این گروه با تغییرات عوامل بنیادین در بازارهای کالایی و متناسب با تحولات روز بازار که در این مثال، بازار نفت و صنعت نفت به شمار میآید، محمولههای نفت برای تحویل در دورههای مختلف آتی را معامله می کنند و در واقع از نوسان این قیمتها و نوسانگیری کسب سود می کنند.
نفت در ماه های گذشته به دلیل کاهش تقاضای ناشی از بحران کرونا، مصرف نشده است، از طرفی عرضه نفت به بازار بیش از انتظار بوده است. ظرفیتهای پذیرش و ذخیره سازی نفت، لبریز از نفت شده است و امکان ذخیره سازی بیشتر نفت وجود ندارد و این اتفاقات در حالی روی داده است که فروش نفت با تحویل در موعد مقرر یعنی ماه مه، بایست کمتر از 10 روز دیگر اجرایی شود و البته جایی برای ذخیره و امکانی برای تحویل وجود ندارند.
تولیدکنندگان به سرعت نمیتوانند تولید را متوقف کنند چراکه کاهش و بازگشت دوباره به سطح تولید پیشین به شدت هزینه بر است. از این رو چارهای جز اعطای تخفیفهای باورنکردنی و حتی قیمتگذاری منفی نیست تا از شر نفت خلاص شوند.
اگرچه قیمتهای نفت برای تحویل در ماههای دورتر هم در آینده با تحولات و نوسانهایی روبرو خواهد شد اما در حال حاضر قیمت نفت وست تگزاس در ماههای بعدی همچنان مثبت است که نشان میدهد بازارهمچنان امیدوار است در آینده، اوضاع تغییر کند.
قیمت نفت برای تحویل در ماه ژوئن( تیرماه) همچنان در کانال 20 دلاری است، اما با نزدیک شدن به زمان تحویل و تسویه این قراردادها، اگر شرایط بازار و ذخایر و انبارهای نفت تغییری نکند، هیچ بعید نیست این قیمتها نیز با افتهای شدید همراه شود.