نیلوفر منصوری-
دبیر گروه اجتماعی/

حدود دو ماه از شیوع بیماری کرونا در کشور می گذرد. بسیاری از کسب و کارها از رونق افتاده و به همین جهت افراد زیادی را خانه نشین کرده است. کرونا نه تنها معیشت اقشار نیازمند را زیر تیغ می‌گذارد بلکه روان بسیاری را می ‌خراشد. در این میان، خشونت خانگی مساله‌ ای است که در هول ‌و ولای مبارزه با کرونا و هراس از گرفتاری در چنگالش، گروهی از زنان را درگیر آفتی عمیق‌ تر و گاه ویرانگرتر از ویروس مرگبار می ‌سازد. با ادامه دار شدن دوره کرونایی و طولانی شدن روزهای قرنطینه خانگی، آمار خشونت خانگی نیز افزایش یافته است. این افزایش تنها مختص ایران نیز نیست. خشونت علیه زنان، خشونت علیه مردان و البته خشونت نسبت به کودکان که آمار چشمگیری را به خود اختصاص داده است.

به تازگی پیامکی از وزارت بهداشت به همه ارسال شد که در آن آمده بود: «در صورت مشاهده یا مواجهه با موارد کودک آزاری در ایام کرونا، برای دریافت خدمات اجتماعی- روانی به صورت رایگان و شبانه روزی با شماره تلفن ۱۲۳، اورژانس اجتماعی سازمان بهزیستی کشور تماس بگیرید». پیامکی که نشان از بحران وضعیت میزان خشونت های خانگی است. این بدان معناست که قرنطینه، موجب اختلافات خانگی و افزایش میزان خشونت در خانواده ها شده است.
هیچ ‌کسی فکر این روزها را نمی ‌کرد. روزی که یک ویروس کوچک آنقدر قدرتمند و عالم گیر شود که تمام ابعاد زندگی بشر را تحت تاثیر خود قرار دهد. کرونا با نام مرگ و میر افراد مبتلا آمد، اما در این میان حواشی زیادی را به خود اختصاص داد و لابه لای آمار مرگ و میر، مردمی را سردرگم کرد تا به فرم جدید زندگی تن دهند. خودقرنطینگی اولین راهکاری بود که کارشناسان حوزه سلامت بر آن تاکید کردند. اما پیامدها و حواشی آن نادیده گرفته شد. استرس، چالش و خشونت ‌هایی که بعضا خانواده ‌ها با آن دست به گریبان شدند شاید کمتر از آسیب کرونا نباشد و چه بسا در طولانی ‌مدت آسیبی به مراتب شدیدتر به همراه آورد.
یکی از برجسته‌ترین آسیب‌ های دوره قرنطینه و حبس اجباری خانواده‌ ها، گسترش «خشونت خانگی» علیه زنان عنوان شده که از دیرباز، متداول ‌ترین نوع خشونت علیه زنان بوده و این روزها به اتفاق پاندمی کرونا، تبدیل به یکی از اولویت ‌های دوباره فعالان حوزه زنان و خانواده و حتی سازمان ملل شده است.
یک پژوهشگر آسیب های اجتماعی، معتقد است: قرنطینه خانگی شرایط خاص خود را دارد. انسان ها به آن عادت نداشته و در این شرایط قرار نداشتند. حال در یک وضعیت اضطرار در این موقعیت قرار گرفته اند. آمارها از افزایش اختلافات خانوادگی در قرنطینه های خانگی خبر می دهد. خشونت علیه زنان، خشونت علیه مردان و به ویژه خشونت علیه کودکان خود را نشان داده است.
به گفته محمدرضا محبوب فر، طی مدتی که مردم در خانه بسر می برند کودک آزاری افزایش چشمگیری داشته که با توجه به کشمکش های زوجین این شرایط به کودکان نیز تسری پیدا کرده است.

۵ برابر شدن کودک آزاری نسبت به قبل از کرونا
محبوب فر درباره درصد افزایش کودک آزاری در دروه کرونایی نسبت به پیش از آن در کشور گفت: متاسفانه درصد کودک آزاری در کشور نسبت به قبل از شیوع کرونا نزدیک ۵ برابر افزایش داشته است.
این پژوهشگر آسیب های اجتماعی با بیان اینکه نزدیک ۲۴ میلیون نفر فقط بر اساس آمار رسمی حاشیه نشین هستند اظهار کرد: مسئله ای که وجود دارد این است که بر اساس آمار غیر رسمی ۳۲ میلیون نفر حاشیه نشین وجود دارد که نزدیک ۱۰ میلیون نفر از آنها در استان تهران حضور دارند که بیشترشان درد نان دارند و کارگر روزمزد هستند بنابراین در این شرایط اگر از خانه خود خارج نشوند با مشکل معیشت روبرو خواهند شد.
او درباره قالب های خشونت علیه کودکان تصریح کرد: پیش از کرونا بیشتر خشونت ها در قالب خشونت فیزیکی و حتی تعرض بودند که امروز نیز همان ها وجود دارد با این تفاوت که امروزه از طرف والدین ضرب و شتم کودکان به صورت مداوم تکرار می شود. آمار کودک آزاری آنقدر وسیع است که سازمان بهزیستی و اورژانس اجتماعی شماره تلفن اعلام کرده و از شهروندان درخواست کرده که در صورت وقوع چنین اتفاق هایی تماس بگیرند تا پیشگیری های لازم صورت بگیرد.
با این حال معاون امور اجتماعی سازمان بهریستی معتقد است که طبق آمارها خشونت خانگی شامل موارد کودک آزاری، همسرآزاری، سالمندآزاری و معلول‌آزاری نسبت به گذشته و قبل از ایام کرونا و قرنطینه خانگی تفاوت معناداری نداشته است.
آنگونه که حبیب الله مسعودی فرید درخصوص ارسال پیامک سازمان بهزیستی مبنی بر گزارش خشونت خانگی، کودک آزاری، همسرآزاری، سالمندآزاری و معلول آزاری به سامانه ۱۲۳ اورژانس اجتماعی گفته است: از روزی که این پیامک برای همه هموطنان ارسال شده است و تلاش کردیم تا خطوط ۱۲۳ اورژانس اجتماعی را برای این منظور تقویت کنیم و از همکاران بیشتری در این زمینه کمک بگیریم تا به تماس‌های مردم راحت پاسخ داده شود.
وی ادامه داد: عمده تماس نیز در خصوص چگونگی فعالیت این خطوط بود و با افزایش خشونت مواجه نبودیم، البته به صورت روزانه آمارها استخراج شده و با مدت مشابه سال قبل مقایسه می‌شود تا ببینیم که آیا با افزایش خشونت خانگی در این ایام مواجه بوده‌ایم یا خیر.
معاون امور اجتماعی سازمان بهریستی در پاسخ به این سوال که آیا در این مدت خشونت خانگی نسبت به گذشته افزایش داشته است، ادامه داد: طبق آمارهای ما خشونت خانگی شامل مواردی مانند کودک آزاری، همسرآزاری، سالمندآزاری و معلول آزاری نسبت به گذشته و قبل از ایام کرونا و قرنطینه خانگی تفاوت معناداری نداشته است. البته موارد روال گذشته را داشته‌ایم، اما با افزایش معنادار مواجه نبوده‌ایم.