صاحب‌خبر - به گزارش حوزه اندیشه خبرگزاری تقریب، کتاب «خاطرات مستند خسروشاهی درباره آیت الله سید مرتضی پسندیده (برادر بزرگ امام خمینی)» از سوی انتشارات کلبه شروق قم منتشر شد. این کتاب جلد بیست و هفتم از مجموعه «حدیث روزگار» است که به خاطرات مستند خسروشاهی درباره شخصیت‌های برجسته فرهنگی، حوزوی و دانشگاهی ایران و جهان اسلام اختصاص دارد.

کتاب «خاطرات مستند درباره آیت الله پسندیده» از سه بخش تشکیل شده است: ۱. خاندان امام خمینی، ۲. تبعید در کنار آیت الله پسندیده (در انارک یزد)، ۳. پیوست‌ها.
بخش اول کتاب به مقدمه و سابقه آشنایی استاد خسروشاهی با امام خمینی و آیت الله پسندیده می‌پردازد. در این بخش، برای اولین بار دو سند تاریخی مهم از امام خمینی می‌آید که ایشان به نامه علمای هند و کشمیر پاسخ می‌دهند که نشان می‌دهد در اصالت انتساب سادات ایرانی مقیم کشمیر هند، شک و تردیدی نیست و حتی آنها (علمای هند و کشمیر) از امام دعوت می‌کنند که سفری به آن سرزمین داشته باشند. (ص ۱۸)

در بخش دوم، به ماجرای تبعید، تعداد تبعیدی‌ها، نتیجه اعتراضات، سومین تبعیدگاه: انارک و چرا علما را تبعید کردند؟ پرداخته می‌شود. استاد خسروشاهی در این بخش به ماجرای تبعید خودشان و جمعی از مبارزان نهضت اسلامی در سال ۱۳۵۶ در انارک یزد و مصاحبت با مرحوم آیت‌الله پسندیده و آیت‌الله مکارم شیرازی و آیت الله سید محمدصادق روحانی و تنی چند از چهره‌های تبعیدی آن سامان می‌پردازد که پیش از این در فصلنامه «یادآور» منتشر شده است.

بخش سوم (پیوست‌ها) هم از ۴ پیوست تشکیل شده است: ۱. بازتاب اعدام قاتل آقا مصطفی (پدر امام خمینی) در روزنامه ادب، ۲. دیدگاه آیت الله پسندیده درباره آیت الله کاشانی (موضوعات اختلاف دکتر مصدق و آیت الله کاشانی و پشت پرده پیش از کودتای ۲۸ مرداد)، ۳. متن کامل گزارش ساواک درباره تبعیدی‌ها، ۴. اقامت در تبعیدگاه مجوز شرعی ندارد.

در ادامه بخش‌هایی از کتاب را می‌خوانید؛ استاد خسروشاهی درباره آیت الله پسندیده می‌گوید: من ایشان را شخصیتی ابوالفضائل، محترم، وقور، عمیق و صاحب نظر در مسائل سیاسی و اجتماعی یافتم… (ص ۹)

خسروشاهی در تبعید به شهر انارک یزد در دوران رژیم پهلوی، هم اتاقی آیت الله پسندیده می‌شود و در همان دوران او خاطرات زندگی او و خاندان را ثبت و ضبط می‌کند. تعبیر استاد خسروشاهی این است: «اقامت در آن منزل و در کنار آیت الله پسندیده، نعمت بزرگی بود و مرا با «یک قرن تاریخ» روبرو ساخت که در طول آن مدت اقامت، به کنکاش آن واداشت و آیت‌الله پسندیده هم با حافظه نیرومندی که داشت همه حوادث دوران قبل و بعد رضاخان را به درخواست این جانب به تفصیل بیان نمود…» (ص ۱۱)

وی همچنین درباره رابطه آیت‌اله پسندیده و امام خمینی می‌نویسد: «امام به آیت‌الله پسندیده به چشم یک پدر می‌نگریست و یا خود را مدیون زحمات ایشان می‌دانست و در همین رابطه معنوی پدر فرزندی به آیت‌الله پسندیده، احترام کاملی قائل بود تا آن جا که حتی پس از پیروزی انقلاب، در هیچ جلسه‌ای، امام جلوتر از ایشان راه نمی‌رفت و در موقع ورود و یا خروج از جلسه هم حق تقدّم با آیت‌الله پسندیده بود… البته اختلاف نظر سیاسی هم در بین بود، چون آیت‌الله پسندیده در واقع هوادار جبهه ملی و دکتر مصدق بود و امام از قدیم، در نقطه مقابل قرار داشت ولی این اختلاف مشی سیاسی، باعث نگردید که احترام آیت‌الله پسندیده خدشه‌دار شود.» (ص ۸۷)

خسروشاهی از قول آیت‌الله پسندیده در کتاب «خاطرات آیت‌الله پسندیده، گفته‌ها و نوشته‌ها» می‌آورد: در مرداد ۱۳۲۸ من خمین بودم. خدا آیت‌الله کاشانی را رحمتش کند، چه شهامتی داشت و به عکس اینکه می‌گویند کاشانی‌ها ترسو هستند، ایشان بسیار باشهامت و غریب و عجیب بود. هم درسش خوب بود، هم علماً خوب بود و هم شهامت و شجاعتش خیلی زیاد بود و هم در سیاست وارد بود.» (ص ۱۰۰)

در بخش اسناد و تصاویر هم دو نامه جالب و تاریخی از آیت‌الله پسندیده می‌آید یکی خطاب به بنی‌صدر رئیس جمهور وقت ایران (در تاریخ ۰۹/‏۱۲/‏۱۳۵۸‬ درباره خسروشاهی که بنا بود از نمایندگی امام در وزارت ارشاد ملی، به واتیکان بروند. آیت الله پسندیده نامه‌ای می‌نویسد مبنی بر اینکه، ایشان از پذیرفتن آقای خسروشاهی در سفارت واتیکان خودداری کنند و ایشان کمافی السابق در وزارت ارشاد ملی مشغول انجام وظیفه باشند. چرا به زعم آیت‌الله پسندیده، وجود ایشان برای ارشاد ملی ارجح است و ایشان در این موارد تبلیغی و انتشارات، کم‌نظیر هستند. (ص ۱۴۵)

نامه دوم هم آخرین مکتوب آیت الله پسندیده است در تاریخ ۲۲/‏۰۶/‏۱۳۷۵‬ به مناسبت سالروز درگذشت مرحوم آیت‌الله طالقانی که مراسمی در مسجد الغدیر تهران برگزار شد. در بخشی از نامه آمده است: «هر چند نتوانستم در مجلس سالگرد رکن رکین انقلاب و مجاهد بزرگ و بزرگوار حضرت آیت‌الله طالقانی شرکت کنم و از این بابت بسیار مغبون و مغموم و متأثرم… جای خالی ایشان، همیشه و برای همه، قابل احساس است. موقع را مغتنم می‌شمارم که یاد و خاطره و مجاهدات و خدمات فراموش‌ناشدنی مرحوم آقای مهندس مهدی بازرگان عزیز را نیز ارج بگذارم که اجر ایشان در نزد خداوند سبحان محفوظ و ملحوظ است.» (ص ۱۴۶)

چاپ اول «خاطرات مستند خسروشاهی درباره آیت الله سید مرتضی پسندیده (برادر بزرگ امام خمینی)» در ۱۶۰ صفحه، قطع رقعی، تیراژ ۱۰۰۰ نسخه و قیمت ۲۰,۰۰۰ تومان عرضه شده است.

انتهای پیام/∎​