جمشید پژویان * یکی از متغیرهای سیاسی اثرگذار بر اقتصاد نیز تحریم‌ها و روابط بین‌المللی کشور ماست. حتی به دلایلی ممکن است که در سال ۱۳۹۹ روابط ایران با اتحادیه اروپا و کشورهای عضو این اتحادیه بدتر شود.  در حالت بدبینانه ممکن است پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت ملی رود و این موضوع روابط اقتصادی کشورمان را محدود‌تر کند.

اما از ظن و گمان‌ها که بگذریم، در سال ۱۳۹۹ به‌دلایل ویژه‌ای با محدودیت منابع ارزی و درآمدهای نفتی مواجه می‌شویم و این موضوع بر میزان ذخایر ارزی کشور اثر می‌گذارد. به‌عبارت دیگر بتدریج ذخایر ارزی کشور کمتر خواهد شد و با محدودیت بیشتری از نظر درآمدها روبه‌رو خواهیم بود.

این موضوع نیازمند یک بازنگری جدی در شرایط موجود است، تا کشور متأثر از کاهش درآمدهای ارزی نشود. به این منظور لازم است که هزینه‌های دولت انعطاف بیشتری نسبت به گذشته داشته باشد و بتواند در برابر کاهش درآمدها مقاومت کند. ضمن اینکه اقتصاد کشورمان برای ادامه مسیر به تأمین کالاهای واسطه‌ای نیاز دارد و با وجود محدودیت‌ها باید این کالاهای ضروری را تأمین کرد. حتی لازم است در بخش‌هایی این محدودیت‌ها را با ابزارهایی که در اختیار داریم، برداریم.

این مسائل همگی به سیاست گره خورده‌اند و باید به گونه‌ای رفتار کنیم که اقتصاد متضرر نشود.  نباید اجازه داد که دلار به ارزش برابری بالاتری نسبت به ریال برسد. سال ۱۳۹۹ می‌تواند بخشی از یک برنامه بلند مدت اصلاحی باشد. چراکه در کوتاه مدت نمی‌توانیم به شرایط مطلوبی برسیم.

اگرچه سال‌های زیادی را از دست دادیم و فرصت‌های زیادی سوخته است اما با اندکی تغییر، مانند بهبود تولیدات صنایع، می‌توانیم اقتصاد را تا اندازه‌ای به ریل اصلی خود بازگردانیم.  باید تولیدات کشورمان به مرحله‌ای برسد که باکیفیت و ارزان باشد و حتی بتوانیم به پشتوانه این کیفیت و کمیت به امریکا هم صادرات داشته باشیم. باید سال ۱۳۹۹ سال تغییر رویه و سیاستگذاری ساختاری باشد. باید روابط بین‌المللی را بهبود ببخشیم و آینده روشن تری را برای سده قرن پیش رو ترسیم کنیم.

جمشید پژویان* اقتصاددان