در حالی پانزدهمین نشست کمیسیون برجام در سطح معاونان وزیر و مدیران سیاسی کشورمان با گروه ۱+۴ برگزارشد، که از نگاه ناظران سیاسی کشور این نشست پانزدهم هم بی‌نتیجه و بی‌فایده تمام شد وهیچ اتفاقی نیفتاد! ناظران سیاسی بر این باورند مذاکره باید برای این صورت گیرد تا طرفین به یک تعامل رسیده و نتیجه برد-برد برای هر دو حاصل شود، اما آیا مذاکرات ایران با کشورهای اروپایی به این سمت و سو پیش رفته است؟
بطور حتم نه! چون مکانیسم ماشه فعال شد، رویکرد ضد ایرانی اروپای آهنگ تندتری به خود گرفت، همراهی سه کشور آلمان، انگلیس و فرانسه بیش از گذشته با آمریکا در اعمال تحریم‌های ضد ایرانی نمایان شد و این مذاکرات به مصداق یک بازی نمایشی تبدیل شده است.
باید از تیم ایرانی حاضر در این مذاکرات سوال شود، حاصل و دستاورد این همه نشست چه بوده است؟ اگر بی‌نتیجه بوده چرا باز با اروپا بر سر میز گفت‌وگو می‌نشینیم؟ آیا آنها به تعهداتشان در برجام عمل کرده‌اند؟ آیا قرار است دستاورد تقریبا هیچ برجام تغییر وضعیت دهد؟ این‌ها سوالاتی است که باید دست اندرکاران و تیم ایرانی و شرکت کننده در نشست با اروپایی‌ها پاسخ دهد.
پانزدهمین نشست کمیسیون مشترک برجام در سطح معاونان وزیر و مدیران سیاسی وزارت امور خارجه ایران و گروه ۱+۴، دیروز به ریاست مشترک عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه کشورمان و هلگا اشمید معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در وین آغاز به کار کرد.
طبق گفته سید عباس موسوی سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان، این نشست ارتباطی با سازوکار حل اختلاف برجام نداشته و جلسه عادی کمیسیون مشترک است که هر سه ماه یک بار برگزار می‌شود.
سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران در پایان این نشست در جمع خبرنگاران به تشریح گفت‌وگوهای انجام شده پرداخت و گفت: در جلسات کمیسیون مشترک برجام که هر سه ماه یک بار برگزار می‌شود، آخرین وضعیت اجرای برجام هم در حوزه هسته‌ای و هم در حوزه رفع تحریم‌ها بررسی می‌‌شود و این روال از قبل از اجرایی شدن برجام تا الان در جریان بوده است.
وی افزود: موضوع اصلی در جلسه امروز بحث تاثیرات خروج آمریکا و بازگشت تحریم‌‌های آمریکا علیه ایران بود که در این جلسه بررسی شد و اینکه چگونه می‌توان به نوعی منافع اقتصادی ایران از برجام را تامین کرد.
معاون سیاسی وزیر خارجه ایران خاطرنشان کرد: همه اعضای باقیمانده در برجام در این جلسه مجددا بر اهمیت برجام تأکید کردند و اینکه این توافق مهم بین‌المللی است و جنبه‌های امنیتی و اقتصادی دارد و باید حفظ شود و حمایت خود را مجددا اعلام کردند و به ویژه حمایت خود را از ابتکاراتی که منجر شود ایران از منافع اقتصادی ناشی از برجام بهره‌مند شود، اعلام کردند. عراقچی افزود: در این جلسه ایده‌های جدی‌تر و متمرکزتری که از سوی کشورهای اروپایی برای تقویت سازوکار اینستکس ارائه شد. اینستکس تقریبا به مراحل عملیاتی رسیده است و اینکه چگونه می‌توان آن را تقویت کرد، مورد بحث قرار گرفت.
این دیپلمات ارشد کشورمان در عین حال خاطرنشان کرد: انتظارات ما از برجام محدود به این موارد نیست و انتظارات گسترده‌ای طبق خود برجام است. به دلیل برآورده نشدن آن انتظارات، ایران تعهداتش در برجام را در پنج قدم کاهش داد و تعهدات جدی خود در حوزه غنی سازی و هسته‌ای را کاهش داده، ولی اعلام کردیم که حاضریم تعهدات خود را از سر بگیریم، به شرط اینکه انتظارات ما از برجام محقق شود.
وی گفت: به نوعی برجام از نوعی تعادلی برخوردار شده که متاسفانه تعادلی که در سطح پایین است. با بازگشت تحریم‌ها، انتظارات اقتصادی ایران برآورده نشد و در مقابل ایران تعهداتش را کاهش داد. با این حال تلاش کشورهای باقیمانده در برجام برای حفظ برجام ادامه دارد و جمهوری اسلامی ایران هم در هر جلسه و از جمله این جلسه تأکید کرده که بدون برآورده شدن انتظارات ما در حوزه‌های اقتصادی بازگشت کامل ایران به برجام مقدور نیست.عراقچی افزود: با این حال ما نیت حفظ برجام را کماکان داریم و در این جهت تلاش می‌کنیم.
روز سه‌شنبه ۲۴ دی سه کشور اروپایی انگلیس و آلمان و فرانسه با صدور بیانیه‌ای از فعال‌سازی فرایند سازوکار حل اختلاف و مکانیسم ماشه علیه ایران خبر دادند تا به نوعی تهران را تهدید کنند و حماسه‌هایی نظیر اتحاد ملت ایران و ملت‌های منطق که در مراسم تکریم شهید سپهبد حاج قاسم سلیمانی پدید آمد و همچنین سیلی نواخته شده به گوش آمریکا در ماجرای عین‌الاسد را تحت‌الشعاع قرار دهند.
البته پس از آنکه ایران در برابر این تهدید اروپا به لاک دفاعی فرونرفت و تهدید آنها را با تهدید پاسخ داد، اروپایی‌ها عقب‌نشینی کردند؛ در همین راستا روز جمعه چهارم بهمن، جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا از تمدید بازه زمانی مکانیسم حل اختلاف در برجام خبر داد و اعلام کرد به دلیل پیچیدگی مسائل موجود، زمان بیشتری برای مکانیسم حل اختلاف نیاز است.
مکانیسم ماشه یا سازوکار مقابله با نقض برجام از سوی ایران، مکانیزمی است که در یک فرآیند چند مرحله منجر به تجدید تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران خواهد شد. این ساز و کار در بند‌های ۳۶ و ۳۷ برجام پیش‌بینی شده است.
هلگا اشمید دو روز پیش نیز در توئیتی اعلام کرد برای تدارک نخستین نشست کمیسیون مشترک برجام در سال ۲۰۲۰ در وین به‌سر می‌برد. او هدف از برگزاری این نشست را ادامه نظارت بر اجرای این توافق توصیف کرد. مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا تصریح کرد، همه به طور جمعی وظیفه داریم توافق هسته‌ای ایران را حفظ کنیم. در همین رابطه معاون مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا بعد از آغاز جلسه کمیسیون مشترک برجام در وین، از آغاز بحث‌های حیاتی شرکت‌کنندگان در این نشست برای حفظ این توافق خبر داد. هلگا اشمید در پیامی توئیتری درباره این جلسه، از بحث‌های حیاتی» حاضران در کمیسیون مشترک به منظور حفظ برجام خبر داده است.
معاون جوزپ بورل مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در این توئیت نوشت: «کمیسیون مشترک برجام در حال برگزاری است. بحث‌های حیاتی با شرکت‌کنندگان درباره راه رو به جلو به منظور حفظ توافق (هسته‌ای) ایران (در جریان است).
اشمید در حالی این اظهارنظر را مطرح کرده که به دنبال خروج غیرقانونی آمریکا از برجام و بازگرداندن تحریم‌ها، وعده‌های مکرر اروپایی‌ها از زمان حضور فدریکا موگرینی در منصب مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا تا به امروز برای عمل به وعده‌های برجامی‌شان به منظور منتفع شدن ایران از مزایای اقتصادی این توافق، عملی نشده و حتی کانال مالی موسوم به اینستکس هم به جایی نرسیده است.۲۴ دی ماه بود که سه کشور اروپایی انگلیس و آلمان و فرانسه با صدور بیانیه‌ای از فعال‌سازی فرایند سازوکار حل اختلاف و مکانیسم ماشه علیه ایران خبر دادند تا به نوعی تهران را تهدید کنند و حماسه‌هایی نظیر اتحاد ملت ایران و ملت‌های منطق که در مراسم تکریم شهید سپهبد حاج قاسم سلیمانی پدید آمد و همچنین سیلی نواخته شده به گوش آمریکا در ماجرای عین‌الاسد را تحت‌الشعاع قرار دهند.
البته پس از آنکه ایران در برابر این تهدید اروپا به لاک دفاعی فرونرفت و تهدید آنها را با تهدید پاسخ داد، اروپایی‌ها عقب‌نشینی کردند؛ در همین راستا چهارم بهمن، جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا از تمدید بازه زمانی مکانیسم حل اختلاف در برجام خبر داد و اعلام کرد به دلیل پیچیدگی مسائل موجود، زمان بیشتری برای مکانیسم حل اختلاف نیاز است.
مکانیسم ماشه یا سازوکار مقابله با نقض برجام از سوی ایران، مکانیزمی است که در یک فرآیند چند مرحله منجر به تجدید تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران خواهد شد. این ساز و کار در بند‌های ۳۶ و ۳۷ برجام پیش‌بینی شده است.