این روزها کشور حال و هوای دیگری دارد. تقریبا همه در حال آماده‌باش برای مبارزه با مهمانی ناخوانده‌اند. امسال سال پر اتفاقی برای مردم به شمار می‌آید. از گران‌شدن ناگهانی بنزین و اعتراضات مردمی گرفته تا شهادت سردار سلیمانی و سقوط هواپیمای اوکراینی، هر یک از این رخدادها به‌تنهایی توانسته تا روزها ذهن مردم را به خود درگیر کند. این روزها هم در حالی که مردم درگیر انتخاب یک نماینده اصلح برای خود بودند، خبر ورود ویروسی چینی به ایران همه را در حالت آماده‌باش در آورد.
با وجود اینکه مسوولان وزارت بهداشت و درمان تا همین روزهای اخیر وجود هرگونه بیمار مبتلا به کرونا در کشور را تکذیب می‌کردند اما طی مدت کوتاهی تعدادی مبتلا اعلام شد که حتی منجر به فوت این هموطنان‌مان هم شده است. شناسایی‌شدن دو بیمار مبتلا کرونا در قم وقتی حساسیت‌برانگیز می‌شود که بدانیم این دو بیمار در ماه‌های اخیر هیچ سفر خارجی نداشته‌اند. این یعنی این افراد از کسانی این ویروس را گرفته‌اند که در ایران ساکن هستند. این دو بیمار فقط چند ساعت پس از اعلام خبر شناسایی درگذشتند اما مشخص نیست در یکی، دو هفته اخیر که این دو بیمار با این ویروس ناشناخته سروکله می‌زدند به چند نفر نزدیک شدند، چند نفر را در آغوش گرفتند و با چند نفر همسفره شدند. همه این احتمالات؛ گمانه‌زنی بابت شیوع گسترده‌تر این ویروس در کشور را بیشتر می‌کند. خبر انتشار این ویروس و اخبار متعددی مبنی بر شیوع آگاهی‌رسانی به مردم، سبب ایجاد صف‌های طولانی در داروخانه‌ها شد. مردم برای خرید ماسک و ژل ضدعفونیکننده به داروخانه‌ها رفته و مواد مورد نیاز خود را آنجا تهیه می‌کردند.
ناموجود‌شدن ناگهانی ماسک در سایت‌های فروش
پس از انتشار خبر ورود کرونا به ایران، خیلی زود فروشگاه‌های معروف اینترنتی خالی از محصولات بهداشتی شدند به طوری که یکی از مشهورترین فروشگاه‌های اینترنتی اعلام کرد که در روزهای اخیر بیش از 20 هزارعدد ماسک به شهروندان فروخته است. با این حال چون در این پلتفرم همه فروشگاه‌ها می‌توانند محصولات مختلف خود را بفروشند، احتمال می‌رود این فروشگاه‌ها به‌یکباره محصولات خود را ناموجود اعلام کرده‌اند.
در داروخانه‌های شهر چه خبر است؟
روز چهارشنبه، ۳۰ بهمن، با اعلام خبر ورود ویروس کرونا به ایران، بازار ماسک ملتهب شد، به طوری که گزارش‌های مردمی و پیگیری خبرنگار «صبح‌نو» از داروخانه‌ها حاکی از این است که نه‌تنها ماسک، بلکه ژل ضدعفونیکننده دست و الکل هم در برخی داروخانه‌ها نایاب شده و اگر هم پیدا شود، باید آن را به قیمتی گزاف تهیه کرد؛ به طوری که ماسک فیلترداری که پیش از این 10 هزار تومان عرضه می‌شده، حالا در برخی مراکز حتی تا ۳۵۰۰۰ تومان عرضه می‌شود.
اغلب داروخانه‌هایی که در حوالی میدان ولی‌عصر تهران و بلوار کشاورز مستقر هستند کاغذی پشت شیشه چسبانده‌اند که روی آن نوشته شده: «ماسک و ضدعفونیکننده نداریم!» اگر هم ماسکی در داروخانه‌ها پیدا شود اغلب یا ماسک‌های یک‌بار مصرف است یا ماسک‌هایی که به قیمت بالایی به فروش می‌رسد. کمبود ماسک در کنار گران‌فروشی این محصولات احتمال سودجویی و احتکار را در ذهن‌ها بیشتر می‌کند. همان افرادی که در روزهای ابتدایی نوسانات اقتصادی از رب گوجه فرنگی تا پوشک و کالای خانگی را احتکار می‌کردند، بدیهی است که این روزها هم سود خود را به جان هموطنان‌شان ترجیح دهند. در روزهای اخیر هم یک انبار احتکار ماسک در حوالی تهران کشف شده؛ همچنین آقای یاسر رایگانی، سخنگوی سازمان تعزیرات حکومتی از پلمب دو داروخانه به دلیل گران‌فروشی، عدم عرضه ماسک و عدم حضور مسوول فنی در استان اردبیل خبر داده و گفته است: «تعزیرات حکومتی آمادگی رسیدگی به گران‌فروشی ماسک و هرگونه ملزومات یک‌بار مصرف در پی شیوع ویروس کرونا با هماهنگی اداره کل تجهیزات و ملزومات پزشکی را دارد و هموطنان می‌توانند هرگونه شکایات خود را از طریق شماره تلفن ۱۳۵ ثبت کنند.» علاوه بر این در هفته گذشته جلوی صادرات ماسک گرفته شد و با تغییر شبکه‌های توزیع، قطعا جلوی سودجویان گرفته خواهد شد؛ اگرچه نهادهای نظارتی هم با موارد گزارش‌شده برخورد کرده و خواهند کرد. همه این حواشی و رخدادها
در حالی اتفاق افتاده که در روزهای قبل دکتر سعید نمکی، وزیر بهداشت و درمان کشور اعلام کرد که ماسک زدن مردم ضروری نیست.
البته سازمان غذا و دارو در ابلاغیه‌ای در این زمینه ضمن تاکید بر پیگیری تخلفات از طریق بازرسی‌ها، اعلام کرد که احتکار و گران‌فروشی ماسک اخلال در نظام اقتصادی و سلامت کشور بوده و طبق قانون اخلالگران در نظام اقتصادی کشور پیگرد قانونی می‌شوند. این سازمان قیمت فروش ماسک را به صورت رسمی به داروخانه‌ها و مراکز پخش اعلام کرده است. بر اساس اعلام سازمان غذا و دارو قیمت فروش هر عدد ماسک ۴۱۰۰ ریال قیمت‌گذاری شده است. در عین حال وزارت بهداشت از مردم خواسته تا در صورت مشاهده این تخلفات با سامانه ۱۹۰ وزارت بهداشت تماس گرفته و تخلف را گزارش دهند تا مورد پیگیری قرار گیرد. همچنین اداره‌کل تجهیزات و ملزومات پزشکی سازمان غذا و دارو طی بخشنامه‌ای خطاب به مدیران عامل شرکت‌های تولیدکننده ماسک جراحی، بر لزوم رعایت سقف قیمت ماسک جراحی تاکید کرد.
باورهای غلط کرونایی
متاسفانه باور غلطی به سرعت در میان مردم در حال ترویج است و آن اینکه استفاده از ماسک را مهم‌ترین و تنها روش جلوگیری از ابتلا به ویروس کرونا می‌دانند، در حالی که شایع‌ترین و سریع‌ترین راه انتقال بیماری‌های عفونی از طریق تماس پوستی است. ویروس‌ها از طریق منافذ و سوراخ‌های روی پوست دست و بدن با سرعت و ضریب بالایی شایع می‌شوند و ویروس کرونا هم از این قاعده مستثنی نیست. متخصصان در این‌باره می‌گویند: «مردم برای پیشگیری از ویروس کرونا یا هر بیماری عفونی دیگر بیشتر باید روی بهداشت فردی و شست‌وشو تمرکز کنند.» بدیهی است با وجود اینکه استفاده از ماسک و لوازم بهداشتی اقدام خوبی برای جلوگیری از هر بیماری مسری به خصوص در فصل زمستان است اما نباید مردم با این موضوع هیجانی برخورد کنند و نباید استفاده از ماسک به یک امر حیاتی برایشان تبدیل شود. اصرار مردم برای استفاده از ژل ضدعفونیکننده برای جلوگیری از سرایت ویروس کرونا نیز یک موضوع تجملاتی است، چرا که برای ضدعفونی‌کردن بدن نیازی به ژل ضدعفونیکننده نیست و با صابون، شامپو و دیگر مواد شوینده نیز می‌توان به راحتی این کار را انجام داد. در روزهای اخیر در برخی از شهرها، شهروندان برای خرید ماسک در مقابل داروخانه‌ها تجمع کرده بودند، حال آنکه تجمع و جمع‌شدن مردم در یک محیط خطرناک‌ترین شرایط برای انتقال ویروس کرونا خواهد بود.
ماسک رایگان عرضه می‌شود
سرانجام پس از همه التهابات در روزهای اخیر، مشاور وزیر بهداشت در حساب توییتری خود از توزیع چهار میلیون ماسک در سراسر کشور خبر داد. وی نوشت: «از امروز شبکه توزیع ماسک در سراسر کشور تغییر می‌کند؛ تمام شرکت‌های تولیدکننده ماسک موظف هستند صددرصد تولیدات را در اختیار وزارت بهداشت قرار دهند و مستقیم و بدون واسطه از طریق شبکه‌های بهداشت و مراکز درمانی در سطح کشور توزیع خواهد شد؛ چهار میلیون ماسک امروز توزیع می‌شود.»
پس از اعلام خبر توزیع ماسک‌ها، دکتر یوسفی، رییس هیات امنای صرفه‌جویی ارزی در معالجه بیماران اعلام کرد: «هیات امنا اقدام به خرید تمام تولیدات ماسک‌های شرکت‌های ایرانی می‌کند و آن را برای توزیع رایگان در بین خانواده‌ها در سراسر کشور در اختیار معاونت بهداشت وزارت بهداشت قرار می‌دهد.» وی ادامه داد: «با توزیع رایگان ماسک در کشور، علاوه بر ایجاد آرامش روانی در جامعه، بحث سوداگری و اختلال در نظم اجتماعی و اقتصادی کشور را از بین می‌برد. با هماهنگی اداره کل تجهیزات و ملزومات پزشکی سازمان غذا و دارو، دستورالعمل ممنوعیت خرید و فروش ماسک در داروخانه‌ها به زودی ابلاغ می‌شود. ماسک‌های خریداری‌شده و وارداتی به همراه بسته آموزشی و محلول شوینده از طریق خانه‌های بهداشت، مراکز جامع خدمات سلامت، پایگاه‌های سلامت و واحدهای بهداشتی در کشور در بین مردم به صورت رایگان توزیع می‌شود.»
وضعیت زرد ایران
روز گذشته سردار غلامرضا جلالی، رییس سازمان پدافند غیرعامل کشور به دنبال اقدامات انجام‌شده برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا گفت: «پس از بررسی نمونه‌های مشکوک به کرونا در
آزمایشگاه‌های مرجع کشور و بررسی آن توسط پزشکان متخصص، ما از وضعیت سفید خارج و وارد وضعیت زرد شده‌‌ایم. در چرخه اقدامات پدافند زیستی احتمال قرنطینه زمانی است که انتشار ویروس از کنترل خارج شود که هنوز ما در مورد قرنطینه‌کردن جایی به جمع‌بندی نرسیده‌ایم.»