صاحب‌خبر - گروه خودرو: سرانجام پس از حدود یک ماه کش‌و‌قوس، وزارت «صنعت، معدن و تجارت» از موضع خود مبنی بر انحصاری کردن واردات خودرو به نمایندگی‌های رسمی، عقب نشینی کرد تا متفرقه‌ها همچنان مجاز به واردات باشند؛ این در شرایطی است که واردکنندگان متفرقه نیز باید تعهدات لازم را بابت ارائه خدمات پس از فروش، به وزارت صنعت بدهند.
آن طور که مدیرکل دفتر صنایع خودرو و نیرومحرکه وزارت صنعت در گفت‌و‌گو با «مهر» عنوان کرده، براساس شیوه‌نامه جدید، واردکنندگان غیررسمی خودرو (متفرقه‌ها) یا باید به‌طور مستقل ارائه خدمات پس از فروش را متعهد شوند یا با امضای توافق‌نامه با نماینده رسمی، این خدمات را ارائه دهند. به گفته امیرحسین قناتی، براساس این شیوه‌نامه، نمایندگان غیررسمی واردکننده خودرو هم می‌توانند خودرو وارد کنند، به شرط اینکه ارائه خدمات پس از فروش مناسب و تامین قطعات‌یدکی و همچنین مشخصات کیفیت خودروهای وارداتی از سوی آنها رعایت شود؛ بنابراین این دسته واردکنندگان در صورت تعهد نسبت به ارائه خدمات پس از فروش مناسب، یا خود مستقلا می‌توانند خودرو به کشور بیاورند یا باید با نمایندگی‌های رسمی به توافق برسند و ارائه خدمات پس از فروش را به آنها بسپارند.
قناتی در ادامه تاکید کرده که متفرقه‌ها اگر بخواهند از روش دوم (سپردن خدمات پس از فروش به نمایندگی‌های رسمی) استفاده کنند، باید شیوه‌نامه و توافق‌نامه‌ای میان آنها و نمایندگی‌ها امضا شود و شیوه‌نامه موردنظر را وزارت صنعت تنظیم خواهد کرد. وی هدف از تنظیم شیوه‌نامه توسط وزارت صنعت را جلوگیری از اجحاف در حق واردکنندگان غیر‌رسمی دانسته است؛ قناتی تاکید کرده که وزارت صنعت چون نمی خواهد نمایندگان رسمی محدودیت‌هایی را برای متفرقه‌ها ایجاد کرده و به اصطلاح «سلیقه‌محور» عمل کنند، خود اقدام به تنظیم شیوه‌نامه خدمات پس از فروش کرده است.
طبق گفته‌های قناتی، در توافق‌نامه‌ای که میان واردکنندگان رسمی و غیر‌رسمی امضا می‌شود، مشخصات اصلی خودرو، درصدهایی که بابت خدمات پس از فروش باید به نماینده رسمی پرداخت و همچنین هزینه‌ای که باید از نماینده غیررسمی گرفته شود، ذکر شده تا جای هیچ‌گونه شبهه‌ای باقی نماند. از دید مدیرکل دفتر صنایع خودرو و نیرومحرکه وزارت صنعت، چون ارائه خدمات پس از فروش در حوزه خودروهای وارداتی، حجم سرمایه گذاری زیاد و زیرساخت‌های بالایی را نیاز دارد، معمولا به نفع واردکننده غیررسمی است تا از شبکه خدمات پس از فروش موجود استفاده کند و نماینده رسمی باید ارائه خدمات مناسب به خودروهای وارد شده توسط متفرقه‌ها را بپذیرد.
قناتی اما در مورد هزینه‌ای که واردکنندگان متفرقه باید بابت ارائه خدمات پس از فروش، به نمایندگی‌های رسمی پرداخت کنند، می‌گوید:واردکننده غیر‌رسمی عددی معادل آنچه که بابت خدمات پس از فروش باید از سوی نماینده رسمی هزینه شود را به نماینده رسمی می‌پردازد و این عدد معادل ۳ تا 5/ 3 درصد مبلغ فروش است. وی تاکید می‌کند در حال حاضر بحث اصلی «حفظ اصالت خودرو» است؛ زیرا تا پیش از این، برخی خودروهای وارداتی، دستکاری یا خلاف آنچه در فرمت ثبت سفارش قید می‌شد، به دست مشتریان می‌رسید. به گفته قناتی، نماینده رسمی باید اصالت خودرو وارداتی را چک کند و پس از محرز شدن این موضوع، ارائه خدمات پس از فروش به متفرقه‌ها را بپذیرد؛ بنابراین نمایندگان رسمی، VIN خودرو (شماره شاسی) را که در سایت خودروسازان خارجی نیز ثبت شده است، با آنچه به ایران آمده، تطبیق داده، سپس در مورد خدمات پس از فروش آن متعهد می‌شود.
رقابت در خدمات پس از فروش؟
اظهارات مدیرکل دفتر صنایع خودرو و نیرومحرکه وزارت صنعت در شرایطی است که برخی کارشناسان معتقدند اگر شیوه‌نامه‌ای منطقی و صحیح برای ارائه خدمات پس از فروش به خودروهای وارداتی، تنظیم شود، شاهد شکل‌گیری رقابت میان واردکنندگان رسمی و غیر‌رسمی خودرو در حوزه خدمات پس از فروش خواهیم بود.
در این بین، فربد زاوه کارشناس و فعال حوزه واردات خودرو، در گفت‌و‌گو با «دنیای اقتصاد»، می‌گوید: وزارت صنعت قدم به قدم در حال عقب رفتن از مصوبه قبلی خود مبنی بر انحصاری کردن واردات خودرو به نمایندگی‌های رسمی است و تصمیم جدید این وزارتخانه، اجازه واردات دوباره به متفرقه‌ها را می‌دهد.
وی با بیان اینکه واردکنندگان خودرو حتما باید شبکه خدمات پس از فروش داشته و خدمات لازم را به مشتریان ارائه دهند، می‌افزاید:این کار سبب می‌شود رقابت بر سر خدمات پس از فروش میان واردکنندگان رسمی و غیر‌رسمی شکل بگیرد، منتها به شرط آنکه وزارت صنعت، شیوه‌نامه مربوطه را صحیح و منطقی تدوین کند. به گفته وی، اگر وزارت صنعت شرایط اتحادیه اروپا را لحاظ کند، نه تنها متفرقه‌ها، بلکه بسیاری از نمایندگی‌های رسمی نیز قادر به پاس کردن این شرایط نخواهند بود و اگر هم ضوابطی خیلی ساده در نظر گرفته شود، به اصطلاح بلبشویی در ارائه خدمات پس از فروش به راه خواهد افتاد. زاوه تاکید می‌کند که در این شرایط، وزارت صنعت باید شرایط متوسطی را برای ارائه خدمات پس از فروش در نظر بگیرد تا هم متفرقه‌ها و هم نمایندگی‌های رسمی بتوانند از پس آن بربیایند. این کارشناس این را هم می‌گوید که با توجه به تصمیم جدید وزارت صنعت، از این پس خیال مشتریان بابت ارائه خدمات پس از فروش به خودروهای وارداتی، راحت خواهد بود.
زاوه در نهایت تاکید می‌کند با توجه به تصمیم جدید وزارت صنعت، آرامش به بازار خودروهای وارداتی باز خواهد گشت، منتها باز هم به شرط آنکه شیوه‌نامه خدمات پس از فروش میان نمایندگی‌های رسمی و غیر‌رسمی، رقابتی تنظیم شود. به گفته وی، هرچه این شیوه‌نامه رقابتی‌تر باشد، سود آن به مشتریان خواهد رسید.
∎