عضو هیات علمی پژوهشگاه ابن سینا و مخترع بانک سلول‌های بنیادی خون قاعدگی گفت: نتایج کارآزمایی بالینی نشان می‌دهد که سلول‌های بنیادی خون قاعدگی می‌تواند میزان باروری را در زنانی که کاهش شدید ذخیره تخمدانی دارند حدود ۴۶ درصد افزایش دهد.

سمیه کاظم‌نژاد در نشست خبری بانک سلول‌های بنیادی خون قاعدگی در مرکز درمان ناباروری ابن سینا افزود: نتیجه بدست آمده در این کارآزمایی بالینی از تصور ما فراتر بود و مشاهده شد که میزان باروری در این افراد تا حدود ۴۶ درصد افزایش پیدا می‌کند.

وی اظهار داشت: با استفاده از این سلول، میزان تولد نوزاد زنده تا ۳۳ درصد افزایش می‌یابد و وقوع بارداری طبیعی هم در ۲۶ درصد آنان بعد از تزریق این سلول، رخ داده است.

دکتر کاظم‌نژاد افزود: این مطالعه نزدیک به یازده سال طول کشیده و در این مدت از حمایت‌های معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، جهاد دانشگاهی و پژوهشگاه ابن‌سینا بهره‌مند بودیم.

وی افزود: در مرکز درمان ناباروری ابن سینا با زوج‌های ناباروری مواجه هستیم که حتی با روش‌های پیشرفته IVF هم نمی‌توان پاسخی برای آنان داشت و آنان نهایتا مجبور به استفاده از روش‌های درمان جایگزین یا تخمک اهدایی هستند.

عضو هیات علمی پژوهشگاه ابن سینا ادامه داد: این کار ایده تاسیس بانک سلول‌های بنیادی خون قاعدگی را فراهم کرد و سبب راه‌اندازی آن شد. ما تنها مرکز سلول بنیادی خون قاعدگی در دنیا نیستیم و ۲ بانک هم در کشورهای آمریکا و هند قبلا راه اندازی شده است.

کاظم‌نژاد با اشاره به اینکه این بانک با هدف حفظ باروری و احیای قدرت باروری در زنان راه اندازی شده است، گفت: در حال حاضر فرد نمونه را برای خودش ذخیره سازی می‌کند ولی امیدواریم در آینده بتوان سلول فرد را به دیگران هم اهدا کرد.

وی، مدت زمان نگهداری این سلول را حدود ۱۰ سال اعلام کرد و گفت: ما اولین گروه در دنیا بودیم که نتیجه کارآزمایی بالینی در حوزه درمان ناباروی این دسته از افراد با استفاده از سلول‌های بنیادی خون قاعدگی را گزارش کردیم.

عضو هیات علمی پژوهشگاه ابن سینا افزود: ۲ بانک تمرکز مطالعاتی خود را بر روی موضوعات دیگر مانند سیروز کبدی و دیابت انجام داده‌اند.

وی ادامه داد: سلول‌های بنیادی که از منابع خونی گرفته می‌شود ۲ دسته هستند که یک نوع سلول‌های بنیادی خون ساز و دسته دیگر سلول‌های بنیادی مزانشیمی هستند که ما در این طرح، سلول بنیادی مزانشیمی را جداسازی کردیم.

کاظم نژاد، سن ذخیره سلول بنیادی خون قاعدگی را بین ۲۰ تا ۴۵ سالگی اعلام کرد و گفت: هرچند این کار به شرایط فرد بستگی دارد، اگر هدف حفظ باروری است توصیه می‌شود که ذخیره این سلول در سنین پایین تر از ۳۷ سالگی انجام شود.

وی با اشاره به اینکه هرچه سن زنان پایین‌تر باشد با سلول بنیادی بیشتر و با کیفیت تر مواجه هستیم، گفت: زنان تا قبل از یائسگی این کار را انجام دهند، اما توصیه می‌شود زودتر این کار را انجام دهند و اگر امکان دارد این کار را چند بار انجام دهند بهتر است.

در ادامه دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری‌های سلول‌های بنیادی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در این نشست خبری اعلام کرد: تابحال ما در خیلی از حوزه ها مقلد بودیم، اما خدا را شکر که محققان ما در پژوهشگاه ابن سینا کار تقلیدی نکرده بودند، بر روی ایده ای 10 تا 11 سال کار کردند و توانستند به موفقیت بزرگی دست پیدا کنند.
دکتر امیرعلی حمیدیه اظهار داشت: این کار باید بازهم ادامه پیدا کند و محققان ما باید به دنبال روش‌های جدیدتر باشند تا خدمات بهتری به بیماران ارائه شود.
وی با اشاره به اینکه اشتباه بزرگ که در دهه های اخیر اتفاق افتاد کنترل جمعیت بود، گفت: از طرف دیگر هم عوامل محیطی سبب شده تا موضوع ناباروری به مشکل اساسی تبدیل شود.
دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری‌های سلول‌های بنیادی ادامه داد: پژوهشگاهی مانند ابن سینا داریم که می‌تواند درد و آلام خانواده‌های بی فرزند یا دارای اولاد بیمار را کم کند که جای تقدیر و تشکر دارد.
حمیدیه افزود: پژوهشگاه ابن سینا روش درمانی ivf را توسعه داد و در خیلی از شهرستان‌ها هم این روش درمانی در حال ارائه به زوج‌های نابارور است اما باید به دنبال دستاوردهای پیشرفته‌تر در این زمینه باشند.
محمدرضا پورعابدی معاون پژوهش و فناوری جهاد دانشگاهی نیز در ادامه این نشست گفت: جهاد دانشگاهی بزرگ‌ترین نهاد پژوهشی کاربردی در کشور است که در حوزه هایی مانند پزشکی، فنی مهندسی، علوم انسانی و کشاورزی فعالیت می‌کند و تمامی پژوهش‌ها و تحقیقات متمرکز بر حل مشکل و چالش در جامعه است.
وی افزود: ما توانستیم رده‌های مختلف سلول‌های بنیادی اعم از قلب، پوست، غضروف و شبکیه چشم را تولید کنیم، در یک مشارکت فناورانه با ستاد اجرایی فرمان امام (ره) توانستیم کارخانه تولید صنعتی سلول‌های بنیادی را در کشور ایجاد کنیم.
پورعابدی اضافه کرد: سعی کردیم پژوهش های ما به خصوص در حوزه پزشکی وارد حوزه بالینی شود تا بتواند مشکلاتی را از مردم برطرف کند. برخی کارهای ما وارد کارآزمایی بالینی شده و امیدواریم تا یکی دو سال آینده بسیاری از کارهای پژوهشی ما وارد کارآزمایی بالینی شوند و بعد از مراحل قانونی در پروتکل‌های درمانی قرار گیرد.
وی با اشاره به اینکه پزشکی مبتنی بر فرد موضوع جدیدی است و در دنیا توجه زیادی می‌شود، گفت: ما هم بر روی این موضوع متمرکز شدیم تا خدمات بهتری انجام دهیم.
پورعابدی با اشاره به اینکه جهاد دانشگاهی در حوزه درمان ناباروری پیشگام است، گفت: جهاد دانشگاهی علاوه بر سلول‌های بنیادی، وارد درمان ناباروری شده است و ما الان 9 مرکز درمان ناباروری داریم که سالانه بیش از 10 هزار سیکل درمانی انجام می‌دهند که بزرگ ترین مجموعه خدمات تخصصی در حوزه درمان ناباروری است.
وی افزود: ما بر روی تشخیص زودرس سرطان فعالیت‌های خوبی را انجام می‌دهیم و سرطان پستان که یک روند افزایشی در دنیا از جمله ایران دارد، سال هاست که جهاد دانشگاهی بر روی سرطان پستان متمرکز شده است.