صاحب‌خبر - «محسن بهاروند» دستیار وزیر و مدیرکل آمریکای وزارت امورخارجه گفت: آمریکایی‌ها اول می‌گفتند ما مذاکره بکنیم که چگونه تبادل کنیم، ولی ما معتقد بودیم مبادله زندانیان جزو کارهایی است که می‌شود بدون مذاکره انجام داد. وی در گفتوگویی، فرایند مبادله مسعود سلیمانی دانشمند ایرانی با ژئووانگ تبعه آمریکایی را تشریح کرده است.
«محسن بهاروند» در گفتوگو با ایرنا موضوع زندانیان و اتباع ایرانی را «چندبعدی» توصیف کرد و گفت: این موضوع، ابعاد قضایی، کنسولی، سیاسی، دیپلماتیک، انسان‌دوستانه و امنیتی را دربرمی‌گیرد. لذا تصمیم‌گیری در این باره نیازمند هماهنگی‌هایی است و کاری پیچیده، سخت و زمان‌بر است. یک جنبه دیگر آن هم خانواده‌ها هستند که نگران هستند.
وی افزود: ما همه این ابعاد را در نظر داشتیم و معتقد بودیم و هستیم تا جایی که می‌توانیم در رهایی هموطنانمان تلاش کنیم و انرژی و تخصص خود را به کار بگیریم. وزارت امورخارجه تلاش کرد جنبه سیاسی موضوع را کمرنگ ببیند و به آن از دید ملی و انسان‌دوستانه نگاه کند. در این فاصله، بعضی‌ها صحبت‌هایی کردند چون موضوع سختی به لحاظ استراتژیک نبود و میشد از دید انسانی درباره آن صحبت کرد. مدیرکل آمریکای وزارت امورخارجه در ادامه درباره فرایند مبادله مسعود سلیمانی و ژئووانگ تبعه آمریکایی اظهار کرد: در مورد این دو نفر که مبادله شدند، قبلاً صحبت‌هایی کلی مطرح بود. آقای ظریف در حاشیه مجمع عمومی در مصاحبه‌ای موضوع را مطرح کردند. بعضی‌ها مثل ریچاردسون صحبت‌هایی با دکتر ظریف داشتند، ولی ما صحبت مستقیم با دولت آمریکا به ماهو دولت نداشتیم؛ یعنی ما ننشستیم با آنها صحبت بکنیم.
صحبت‌های ریچارسون ما را به جلو نبرد
بهاروند افزود: آقای ریچاردسون هم ماموریت دقیقی نداشت که در این مورد با آقای ظریف صحبت کنند. آقای ظریف موقعی که به نیویورک سفر می‌کنند به طور طبیعی صحبت‌هایی با سناتورها و افرادی که بازنشسته هستند، دارند. ایشان سعی می‌کنند مواضع ایران را برای افراد موثر در رسانه‌ها و فضای سیاسی توضیح دهند. صحبت‌هایی که آقای ریچاردسون، سفیر سابق آمریکا در سازمان ملل کردند در همین حد بود. چون ایشان سفیر سابق در سازمان ملل بودند و الان بازنشسته هستند، صحبت‌هایی کرده بودند ولی صحبت‌های ریچاردسون ما را هیچوقت به جلو نبرد. وی گفت: ما در یک مقطع صحبت‌هایی در این مورد با سفارت سوئیس که حافظ منافع آمریکاست و به خاطر سوابقی که سوئیس در مسائل انسان‌دوستانه دارد، کردیم و پیام‌هایی ردوبدل شد. در مقطعی ما یک پیام از وزارت خارجه آمریکا از طریق سوئیس دریافت کردیم که گفته بودند که اگر کانال دیگری غیر از وزارت خارجه و دولت آمریکا در مورد زندانیان آمریکا صحبتی بکند ما قبول نداریم. دستیار وزیر امورخارجه درباره زمان دریافت ایمیل از وزارت خارجه آمریکا گفت: حدود چهارماه پیش این پیام را به ما دادند؛ یعنی بعد از صحبت‌های آقای ریچاردسون. معنای این، مذاکره نیست، چون در کار حرفه ای دیپلماتیک، دستورالعمل یا Mandate خیلی مهم است. شما نمیتوانید هر حرفی را حرف دولت تلقی کنید تا اینکه مطمئن شوید آن فرد از طرف دولت دستورالعملی دارد یا نه.
پیام از وزارت خارجه‌آمریکا؛ کانال‌های دیگر غیر از سوئیس را بدون مجوز تلقی کنید
وی افزود: شاید چون وزارت خارجه آمریکا می‌دانسته که ممکن است عده‌ای به ما این حرف‌ها را بزنند، رسما از طریق سفارت سوئیس اعلام کردند که اگر کانال دیگری غیر از حافظ منافع یا سوئیس با شما صحبت می‌کند، شما آن را بدون مجوز و بسته تلقی کنید و تاثیری برای آن قائل نباشید چون از طرف ما کسی ماموریتی در این زمینه ندارد.
این دیپلمات ارشد کشورمان گفت: به همین دلیل هردو طرف - ایران و آمریکا - از چندماه پیش سعی کردیم از طریق حافظ منافع پیام‌هایی را ردوبدل کنیم. سفارت سوئیس در این میان نقش بسیار خوب، بی‌طرفانه و منصفانه‌ای برای هردوطرف ایفا کرد. با اینکه سوئیس حافظ منافع آمریکا در ایران است و حافظ منافع ما در آمریکا، پاکستان است ولی سوئیسی‌ها برای دوطرف کار کردند. هم سفیر و هم دولت سوئیس خیلی تلاش کردند لذا در انتقال پیام و اجرای عملیات تبادل، خیلی خوب و حرفه‌ای عمل کردند. به هر حال، کار خوب را باید قدر دانست. بهاروند درباره جزئیات این مکاتبات گفت: بعد از صحبت‌هایی که کردیم، دولت آمریکا ابتدا پیشنهادهای دیگری داشت. می‌گفت ما به شرطی قبول می‌کنیم که یک با یک تبادل کنیم. چون ما به این نتیجه رسیدیم که اگر بخواهیم این کار انسان‌دوستانه را انجام دهیم بهتر است طرف آمریکایی را هم تست کنیم ببینیم آیا حاضر به مبادله هست یا در پیچوخمهای قضایی و سیاسی می‌اندازد. وی افزود: ما گفتیم، می‌توانیم یک نفر را در مقابل یک نفر مبادله کنیم. ضمن اینکه می‌دانستیم پرونده سلیمانی واقعا مدرکی دال بر جرم ندارد. ما بعداً فهمیدیم علت ناراحتی آمریکایی‌ها از آقای سلیمانی پیشرفت‌های علمی ایران بود. اینکه دانشمندان ایرانی به چه رتبه علمی رسیده‌اند. آنها به خوبی می‌دانند که همین ابتکارات و نوآوری‌ها در علم، اساس اقتصاد دنیا است. این را هم می‌دانستیم که از نظر قضایی تبرئهشدن ایشان خیلی سخت نیست، لذا این موضوع را مطرح کردیم که ما می‌توانیم یک نفر را با یک نفر تبادل کنیم.
به آمریکایی‌ها گفتیم مذاکره در دستورالعمل ما نیست
بهاروند یادآور شد: آمریکایی‌ها اول می‌گفتند ما مذاکره بکنیم که چگونه تبادل کنیم. درحالیکه ما دستورالعمل‌مان به عنوان وزارت امورخارجه مذاکره مستقیم با طرف آمریکایی نبود. درست یا غلط ما بر اساس فکت و چیزی که می‌بینیم عمل می‌کنیم، لذا معتقد بودیم که این جزو کارهایی است که می‌شود بدون مذاکره انجام داد و لزومی ندارد در این مورد مذاکره کنیم. می‌توانیم یک نفر را بدهیم و یک نفر را بگیریم و موضوع آن قدر پیچیده نیست که بخواهیم درباره آن مذاکره و بحث کنیم. مدیرکل آمریکای وزارت امورخارجه اضافه کرد: آمریکایی‌ها در این مورد مقاومت می‌کردند. بعد موضوع را تبدیل کردند به اینکه ما مذاکره مستقیم بکنیم و تکلیف این زندانی و کسی که زمانی به ایران آمده و بعد ناپدید شده و خیلی از دستگاه‌های ایران دنبال او گشتند و نتوانستند ردی از او پیدا کنند هم روشن بکنیم. ما جواب رد دادیم و گفتیم که نه می‌توانیم مذاکره مستقیم بکنیم و نه واقعا توانسته‌ایم ردی از آن فرد پیدا کنیم. لذا ما قولی نمی‌توانیم بدهیم که انجامشدنی نیست و اگر قولی می‌دهیم باید انجام دهیم.
وی ادامه داد: درنهایت دوباره بعد از تبادل چندین پیام، آمریکایی‌ها گفتند اگر مذاکره مستقیم نمی‌خواهید، ما تبادل می‌کنیم به شرط اینکه تکلیف آن فرد را روشن کنید. ما گفتیم که قبلا هم گفته‌ایم واقعاً اطلاعاتی در این مورد نداریم، نه اینکه چیزی را بخواهیم پنهان کنیم، این نشدنی است. آنها گفتند پس ما تبادل می‌کنیم به شرط اینکه شما قول بدهید که اتوماتیک مذاکرات را برای بقیه همین‌طور ادامه دهیم. گفتیم اگر قرار بر رسیدگی به پرونده‌هاست، ما هم پرونده‌های زیادی داریم.∎
نظر شما