«ویلیام برنز»، معاون اسبق وزیر خارجه آمریکا است و در حال حاضر ریاست اندیشکده کارنگی را به عهده دارد. «جیک سالیوان»، از اعضای ارشد این اندیشکده است و در دولت سابق آمریکا مشاور معاون رئیس‌جمهور در امور امنیت ملی بود. هر دو مقام سابق آمریکایی از جمله مبتکران آغاز گفت‌وگوی هسته‌ای با ایران بوده‌اند.
آنها در ابتدای یادداشت خودشان در نیویورک‌تایمز یادآوری کرده‌اند که ۶ سال پیش در همین ماه در حال انجام گفت‌وگوهایی با ایران بوده‌اند که در نهایت به توافق هسته‌ای برجام منجر شده است. برنز و سالیوان نوشته‌اند: «آن موقع زمانی بود که دیپلماسی مخاطرات قابل‌توجه و نویدهای مهمی داشت. امروز از آن نویدها کاسته شده و مخاطرات رو به ازدیادند.»
برنز و سالیوان در ادامه، علی‌رغم اذعان به اینکه دولت آمریکا علی‌رغم پایبندی ایران به برجام از این توافق خارج شده، وضعیت فعلی را محصول «انتظارات غلط» از سوی هر دو طرف دانسته‌اند. آنها نوشته‌اند: «اکنون ما در مرحله خطرناکی هستیم. داستان اینکه ما چطور به اینجا رسیده‌ایم به انتظارات غلط از هر دو طرف برمی‌گردد.»
دیپلمات‌های کهنه‌کار آمریکایی ادعا می‌کنند: «ایران تصور کرد می‌تواند تا زمان خروج ترامپ از توافق صبر خواهد کند و ایالات متحده با روی کار آمدن رئیس‌جمهور دیگر در سال ۲۰۲۱ به سادگی به برجام بازخواهد گشت. اما فشار تحریم‌های یکجانبه آمریکا قابل‌توجه‌تر از آن چیزی بود که ایران پیش‌بینی کرد... مشخص شد که طرف‌های اروپایی توافق هسته‌ای هم تا حد زیادی قادر به جبران این تحریم‌ها نبودند.»
برنز و سالیوان درباره انتظارات غلط طرف آمریکا هم نوشته‌اند: «دولت ترامپ هم به سهم خود این باور غیرواقع‌بینانه را داشت که کارزار فشار حداکثری و اقدامات تهدیدآمیزش ایران را به زانو زدن و قبول شرایط آمریکا وادار خواهد کرد. اما نمی‌دانست که ایران هم کارت‌های خاص خودش را برای بازی دارد.»
مقام‌های سابق وزارت خارجه آمریکا در این یادداشت تأکید کرده‌اند برای خروج از این مسیر بایستی به دیپلماسی رو بیاورد. در این یادداشت آمده است: «اگر بر همین رویه باقی بمانیم، به زودی به لبه پرتگاه می‌رسیم. مسائل سیاستی که در واشنگتن درباره آنها بحث می‌شود اغلب درباره این است که کمربند ایمنی بپوشیم یا خیر. به جای این کار باید، قبل از آنکه دیر شود فرمان دیپلماسی را به دست بگیریم و به سمت مسیر کم‌تنش حرکت کنیم.»
برنز و سالیوان در ادامه پیشنهاد کرده‌اند که هر دو طرف در انتظارات خودشان تجدید نظر کرده و به اقدامات گام به گام برای تنش‌زدایی رو بیاورند. آنها در ادامه خاطرنشان کرده‌اند: «ایالات متحده بدون نوعی تخفیف در تحریم‌ها-خواه به صورت مستقیم یا با وساطت اتحادیه اروپا- قادر به آوردن ایران پای میز مذاکره نخواهد بود. ایالات متحده علاوه بر این باید ۱۲ پیش‌شرط پامپئو برای مذاکره با ایران که پامپئو سال گذشته اعلام کرد را رها کند. رژیم سرسخت و کاردان ایران چنین اعلانیه‌های تسلیم‌آمیزی را صادر نخواهد کرد.»
این دو دیپلمات آمریکایی که جزو معماران برجام هستند، علی‌رغم اذعان به پایبند نبودن دولت کشورشان به مفاد برجام به ایران پیشنهاد کرده‌اند با برخی از شرایط جدیدی که دولت ترامپ مطرح کرده مانند تمدید برخی چارچوب‌های زمانی در توافق، یا مسائل راستی‌آزمایی و موشک‌های بالیستیک موافقت کند.
آنها می‌نویسند: «لازم است ایرانی‌ها هم واقع‌بین‌تر شوند. تصور موافقت ایالات متحده با رفع تحریم‌ها، بدون ضمانت‌هایی از جانب ایران مبنی بر آغاز فوری مذاکرات بر سر یک توافق تکمیلی که در آن دست‌کم چارچوب‌های زمانی توافق تمدید شده و به مسائل راستی‌آزمایی و موشک‌های بالیستیک ایران پرداخته می‌شود، غیرعملی است.»
دولت ترامپ اردیبهشت‌ماه سال گذشته به مشارکت آمریکا در توافق هسته‌ای برجام پایان داد. ترامپ، برجام را به دلیل نپرداختن به مسائل موشکی ایران، کوتاه‌مدت بودن محدودیت‌های ایران و عدم بازرسی از سایت‌های نظامی ایران توافقی «ناقص» توصیف می‌کرد.
برنز و سالیوان در پایان این یادداشت تأکید کرده‌اند: «اگر از ما بخواهید مسیری برای دیپلماسی پیشنهاد دهیم ما می‌گوییم که نباید از نقطه‌ای که امروز در آن قرار داریم آغاز کنیم.»
نظر شما