محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه روز سه‌شنبه به مجمع عمومی فراکسیون امید رفته بود تا درخصوص شرایط اقتصادی کشور و نحوه مدیریت منابع به ویژه در شش ماهه دوم سال ۹۸ توضیحاتی ارایه کند. آن طور که فاطمه ذوالقدر، نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس گفته، نوبخت در این جلسه در خصوص تغییر در نظام بودجه ریزی و نحوه تخصیص‌ها نیز گزارشی ارائه کرده که بر اساس آن قرار است بودجه سال ۹۹ براساس واقعیت‌ها و با توجه به ظرفیت‌های مالیاتی و ... کشور با وابستگی کمتر به درآمد نفت بسته شود.
کاهش وابستگی دولت به نفت، یکی از اهداف دولت روحانی بوده است، اما سوال اینجاست که آیا این دولت توانسته این هدف را محقق کند.
مرکز پژوهش‌های مجلس در بررسی لایحه بودجه سال ۱۳۹۸ جدولی را منتشر کرده که حاوی آمار و ارقامی برای بررسی این موضوع است. به روایت این نهاد پژوهشی پارلمانی در سال ۱۳۹۳، ۳۶.۸ درصد از کل بودجه دولت توسط نفت تامین شده است. یک سال بعد این میزان به ۳۵.۱ درصد کاهش پیدا کرده است. سال بعد از آن یعنی در سال ۱۳۹۵، این میزان کمتر هم می‌شود و به ۲۷.۳ درصد می‌رسد.
در سال ۱۳۹۶ میزان وابستگی دولت به نفت افزایش پیدا می‌کند و به ۳۵ درصد می‌رسد، اما در قانون بودجه ۹۷ مقرر می‌شود که میزان وابستگی به نفت، به ۳۲ درصد کاهش پیدا کند. البته در لایحه بودجه سال ۱۳۹۸، این میزان دوباره به ۳۵ درصد افزایش پیدا می‌کند.
به این ترتیب میانگین عملکرد دولت روحانی از ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۶؛ ۳۳.۵۵ درصد بوده است و اگر میزان قانون بودجه ۹۷ و لایحه بودجه ۹۸ را هم به این میزان اضافه کنیم؛ میانگین کارنامه روحانی ۳۳.۵۳ درصد بوده است یعنی در این ۶ سال، دولت روحانی هر ساله یک سوم از کل بودجه خود را از بخش نفت درآورده است.
این در حالی است که میزان وابستگی دولت نهم و دهم به نفت، که در اغلب اوقات نیز با نرخ بسیار بالاتری به فروش می‌رسیده است نجومی بوده است. دولت نهم در دو سال ۱۳۸۵ و ۱۳۸۷، ۶۹ درصد از کل بودجه خود را از بخش نفت به دست آورده است.
کمترین میزان وابستگی به نفت در این دولت هم ۴۳ درصد بوده که در آخرین سال دولت و در تحریم نفتی ثبت شده است. میانگین عملکرد هشت ساله دولت در وابستگی به نفت هم ۵۶ درصد بوده است. به این ترتیب دولت روحانی توانسته در این مدت، میانگین وابستگی بودجه به نفت را ۲۳ درصد کاهش دهد و البته از نقطه اوج ۶۹ درصدی وابستگی به نفت نیز به ۳۵ درصد برسد که این میزان نیز به گفته نوبخت و با توجه به واقعیت‌هایی مثل تحریم نفتی قرار است در سال آینده باز هم کاهش پیدا کند.
∎
کاهش وابستگی دولت به نفت، یکی از اهداف دولت روحانی بوده است، اما سوال اینجاست که آیا این دولت توانسته این هدف را محقق کند.
مرکز پژوهش‌های مجلس در بررسی لایحه بودجه سال ۱۳۹۸ جدولی را منتشر کرده که حاوی آمار و ارقامی برای بررسی این موضوع است. به روایت این نهاد پژوهشی پارلمانی در سال ۱۳۹۳، ۳۶.۸ درصد از کل بودجه دولت توسط نفت تامین شده است. یک سال بعد این میزان به ۳۵.۱ درصد کاهش پیدا کرده است. سال بعد از آن یعنی در سال ۱۳۹۵، این میزان کمتر هم می‌شود و به ۲۷.۳ درصد می‌رسد.
در سال ۱۳۹۶ میزان وابستگی دولت به نفت افزایش پیدا می‌کند و به ۳۵ درصد می‌رسد، اما در قانون بودجه ۹۷ مقرر می‌شود که میزان وابستگی به نفت، به ۳۲ درصد کاهش پیدا کند. البته در لایحه بودجه سال ۱۳۹۸، این میزان دوباره به ۳۵ درصد افزایش پیدا می‌کند.
به این ترتیب میانگین عملکرد دولت روحانی از ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۶؛ ۳۳.۵۵ درصد بوده است و اگر میزان قانون بودجه ۹۷ و لایحه بودجه ۹۸ را هم به این میزان اضافه کنیم؛ میانگین کارنامه روحانی ۳۳.۵۳ درصد بوده است یعنی در این ۶ سال، دولت روحانی هر ساله یک سوم از کل بودجه خود را از بخش نفت درآورده است.
این در حالی است که میزان وابستگی دولت نهم و دهم به نفت، که در اغلب اوقات نیز با نرخ بسیار بالاتری به فروش می‌رسیده است نجومی بوده است. دولت نهم در دو سال ۱۳۸۵ و ۱۳۸۷، ۶۹ درصد از کل بودجه خود را از بخش نفت به دست آورده است.
کمترین میزان وابستگی به نفت در این دولت هم ۴۳ درصد بوده که در آخرین سال دولت و در تحریم نفتی ثبت شده است. میانگین عملکرد هشت ساله دولت در وابستگی به نفت هم ۵۶ درصد بوده است. به این ترتیب دولت روحانی توانسته در این مدت، میانگین وابستگی بودجه به نفت را ۲۳ درصد کاهش دهد و البته از نقطه اوج ۶۹ درصدی وابستگی به نفت نیز به ۳۵ درصد برسد که این میزان نیز به گفته نوبخت و با توجه به واقعیت‌هایی مثل تحریم نفتی قرار است در سال آینده باز هم کاهش پیدا کند.
نظر شما