شناسهٔ خبر: 35208871 - سرویس سیاسی
نسخه قابل چاپ منبع: فرهیختگان آنلاین | لینک خبر

یادداشت/ صادق امامی دبیرگروه بین‌الملل

«شاه‌مات» پارلمان بریتانیا برای ملکه و جانسون

جانسون برای انحلال پارلمان و برگزاری انتخابات زودهنگام به رای دوسوم نمایندگان نیاز دارد و این امکان‌پذیر نخواهد بود مگر اینکه جرمی‌ کوربین، رهبر حزب «کارگر» نیز با نخست‌وزیر همراه شود؛ اما حزب «کارگر» که حزب اصلی مخالف دولت انگلیس است اعلام کرده با برگزاری انتخابات پیش از موعد تا زمانی که قانون جلوگیری از برگزیت بدون توافق به اجرا درنیاید، ‌ مخالفت می‌کند.

صاحب‌خبر -

به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، پارلمان بریتانیا روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه ثابت کرد رفتارهای احمقانه و دلقک‌گونه، دروغ‌های بی‌پایان، ملی‌گرایی و حتی هدف‌ مشترکی چون خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا (برگزیت)، نمی‌تواند از «بوریس جانسون»، نخست‌وزیر بریتانیا نمونه اروپایی از دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا بسازد. مجلس عوام بریتانیا روز چهارشنبه به طرحی رای داد که براساس آن، قدرت و اختیارات نخست‌وزیر در ارتباط با خروج بدون توافق از اتحادیه اروپا محدود می‌شود و این پارلمان است که باید روند برگزیت را هدایت کند. پس از تصویب این طرح در مجلس عوام روز چهارم سپتامبر، مجلس اعیان هم باید آن را تایید کند. آن‌طور که رسانه‌های انگلیسی می‌گویند، این مصوبه می‌تواند تا روز نهم سپتامبر که پارلمان تعلیق می‌شود، تبدیل به قانون شود. تا اینجا هرچند رای مجلس عوام قانون نیست، تایید مصوبه مجلس عوام در مجلس اعیان به‌معنای پایان بوریس جانسون در بریتانیاست. بوریس جانسون از زمانی که به نخست‌وزیری رسید، تلاش کرد اجرای برگزیت را با مدل دونالد ترامپ به سرانجام برساند. او در گام نخست برای اروپا خط و نشان کشید که باید بین مذاکرات مجدد یا خروج بدون توافق، یکی را انتخاب کند.

آگاهی اتحادیه اروپا از مخالفت مجلس عوام بریتانیا با خروج بدون توافق، باعث شده بود اتحادیه اروپا توجه چندانی به هشدارهای جانسون نکند. نخست‌وزیر انگلیس که قصد تسلیم شدن برابر اتحادیه و پارلمان را نداشت، از ملکه بریتانیا استمداد طلبید تا با تعلیق پارلمان موافقت کند. ملکه نیز در اقدامی عجیب با این خواسته موافقت کرد تا پس از چهار سال سرنوشت برگزیت مشخص شود. قرار بود تعلیق پارلمان از نهم سپتامبر آغاز شود و تا 14 اکتبر (22 مهر) ادامه پیدا کند تا نمایندگان فرصتی برای برنامه‌ریزی برای مذاکره و رای‌گیری پیرامون برگزیت و رای منفی به برگزیت بدون توافق نداشته باشند. با این طراحی جانسون، قرار بود بریتانیا ساعت 11 شب 31 اکتبر بدون هیچ توافقی از اتحادیه اروپا خارج شود.مخالفان خروج بدون توافق در پارلمان بریتانیا سعی کردند به هر قیمتی مدل برگزیت جانسون را متوقف کنند. برای این کار آنها ابتدا به ملکه درباره حمایت از طرح جانسون هشدار دادند و توانستند این حمایت را متوقف کنند. پارلمان برای شکست طراحی نخست‌وزیر، تنها یک‌ هفته فرصت داشت. سه‌شنبه و چهارشنبه هفته گذشته پارلمان در یک هماهنگی قابل‌تامل، نخست‌وزیر و ملکه را «کیش‌مات» یا همان «شاه‌مات» کردند. شکست اول جانسون، روز سه‌شنبه زمانی رقم خورد که نمایندگان با دستورکار مجلس که توسط دولت تعیین می‌شود، مخالفت کردند.

نمایندگان مجلس عوام که بین آنان اسامی 21 نماینده محافظه‌کار از حزب جانسون نیز یافت می‌شود، با در دستورکار قرار گرفتن «طرح راجع‌ به خروج از اتحادیه اروپا» در روز چهارشنبه موافقت کردند. نمایندگان پارلمان با 328 رای موافق در برابر 301 رای مخالف، این طرح را تصویب کردند. آن‌طور که «بی‌بی‌سی» گزارش داده در دستورکار پارلمان آمده که «ممکن است تمامی مراحل تصویب این طرح، شامل قرائت، مذاکره، بررسی و رای‌گیری نهایی در یک جلسه صورت گرفته و تکمیل شود. در چنین صورتی، این مصوبه به فوریت جنبه قانون می‌یابد و اجرای آن برای دولت الزام‌آور خواهد بود.» برپایه این طرح، نخست‌وزیر بریتانیا موظف خواهد شد در‌صورت عدم دستیابی به توافق با اتحادیه اروپا در موعد مقرر در روز ۳۱ اکتبر (۹ آبان)، خروج کشورش از اتحادیه اروپا را تا روز ۳۱ ژانویه سال ۲۰۲۰ میلادی به تعویق بیندازد. چهارشنبه‌شب نمایندگان مجلس عوام انگلیس کار ناتمام خود را تمام کردند و با ۳۲۷ رای در برابر ۲۹۹ رای طرح خروج بدون توافق این کشور از اتحادیه اروپا را ممنوع کردند و آن را برای تصمیم نهایی به مجلس اعیان فرستادند. صرف‌نظر از اینکه نتیجه درگیری بین مخالفان خروج بدون توافق و موافقان آن چه خواهد شد، باید به هزینه‌ سنگین آن برای عمر سیاسی بوریس جانسون پرداخت.

آن‌طور که رسانه‌ها گزارش دادند، پس از رای 21 عضو محافظه‌کار مجلس عوام علیه بوریس جانسون، تمامی این افراد که «نیکولاس سومز»، نوه وینستون چرچیل، نخست‌وزیر اسبق بریتانیا و فیلیپ هاموند، وزیر خارجه پیشین نیز جزو این 21 نفر هستند، از جمع اعضای حزب محافظه‌کار حاضر در پارلمان اخراج شدند. هزینه دیگر برای دولت جانسون، از اکثریت افتادن ائتلاف موافقان دولت بود. در جلسه سه‌شنبه پارلمان «فیلیپ لی»، نماینده محافظه‌کار مجلس عوام بریتانیا در میانه سخنرانی جانسون، به‌دلیل آنچه «دستکاری‌های سیاسی، زورگویی و دروغ» نخست‌وزیر خوانده، فراکسیون محافظه‌کاران را ترک کرد و به حزب مخالف دولت پیوست. با این جابه‌جایی اپوزیسیون ۳۱۹ کرسی در پارلمان را در دست خواهد داشت و تبدیل به اکثریت پارلمان خواهد شد. نخست‌وزیر بریتانیا برای توقف روند برگزیت با توافق، تهدید کرده است در‌صورتی‌که طرح ائتلاف نمایندگان خروج با توافق -که به «شورشی‌ها» معروفند- به تایید برسد، مجلس را منحل می‌کند و انتخابات زودرس پارلمانی را ترتیب می‌دهد. او چهارشنبه نیز این موضوع را به‌طور جدی مطرح کرد و پیشنهاد برگزاری انتخابات زودهنگام در ۱۵ اکتبر (۲۳ مهر) را داد.

جانسون برای انحلال پارلمان و برگزاری انتخابات زودهنگام به رای دوسوم نمایندگان نیاز دارد و این امکان‌پذیر نخواهد بود مگر اینکه جرمی‌ کوربین، رهبر حزب «کارگر» نیز با نخست‌وزیر همراه شود؛ اما حزب «کارگر» که حزب اصلی مخالف دولت انگلیس است اعلام کرده با برگزاری انتخابات پیش از موعد تا زمانی که قانون جلوگیری از برگزیت بدون توافق به اجرا درنیاید، ‌ مخالفت می‌کند. معنای این سخن این است که در هر صورت برگزیت بدون توافق منتفی است. درصورت تصویب طرح مجلس عوام در مجلس اعیان، شرط حزب کارگر برای برگزاری انتخابات سراسری تامین شده است و بریتانیا خود را برای انتخابات جدید آماده می‌کند؛ انتخاباتی که گفته می‌شود بوریس جانسون و حزب محافظه‌کار به‌طور حتم پیروز آن نخواهند بود.

بوریس جانسون فکرش را هم نمی‌کرد در چنین تله‌ای گرفتار شود. او حالا بیش از یک رهبر قاطع و خودکامه، تبدیل به تماشاچی تحولات شده است؛ یعنی نه می‌تواند روند برگزیت را آن‌گونه که می‌خواهد هدایت کند و نه اینکه انتخابات زودهنگام برگزار کند؛ مذاکرات برگزیتی‌اش نیز با اتحادیه اروپا بی‌اثر است چراکه اروپا حاضر به توافق مجددی نیست. برگزیت، وعده انتخاباتی دیوید کامرون بود ولی برای بریتانیا تبدیل به بحرانی شد که تا کنون دو نخست‌وزیر یعنی خود کامرون و ترزا می را از کار برکنار کرده و سومین نخست‌وزیر را نیز به باتلاق می‌کشد. برخی کارشناسان معتقدند ضربه برگزیت به بریتانیا بیش از ملی‌شدن صنعت نفت، استقلال هند و ملی‌شدن کانال سوئز برای بریتانیاست. حالا باید منتظر ماند و دید جانسون می‌تواند خود را از باتلاق برگزیت نجات دهد یا یک نام دیگر در کنار دو نخست‌وزیر ناکام قبلی ثبت خواهد شد.