در حالیکه انتظار می‌رفته دولت جبل الطارق نفتکش گریس-۱ حامل نفت ایران را از توقیف آزاد کند، دولت ایالات متحده دادخواستی را برای ادامه توقیف و ضبط این نفتکش به دادگاه عالی جبل‌الطارق تسلیم کرده است.

امروز، پنجشنبه، ۲۴ مرداد (۱۵ اوت)، دادگاه عالی جبل الطارق به پرونده توقیف نفتکش گریس-۱ رسیدگی می‌کند. به گزارش خبرنگار بی‌بی‌سی فارسی، انتظار می‌رفته به آزادی این نفتکش از توقیف رای دهد.

منابع محلی به نقل از وکلای مشاور عالی دولت جبل‌الطارق گفته‌اند که دولت دادخواستی برای تمدید توقیف نفتکش تسلیم دادگاه نکرده است. منابع نزدیک به فابیان پیکاردو، رئیس دولت جبل‌الطارق هم به روزنامه بریتانیایی سان گفته بودند که دولت در نظر ندارد خواستار تمدید مدت توقیف این نفتکش شود و از ناخدای نفتکش تعهد گرفته شده است که در صورت آزادی از توقیف، به سوریه نرود. مقامات دولت محلی گفته‌اند که دولت به سه تن از چهار خدمه کشتی اجازه خروج از جبل‌الطارق را داده است.

دادگاه جبل‌الطارق پیشتر به درخواست دولت این سرزمین برای تمدید توقیف این نفتکش جهت رسیدگی به اتهام تخلف از مقررات اتحادیه اروپا در آب‌های سرزمینی این اتحادیه رای داده بود.

آزادی نفتکش در صورتی است که شاکیان دیگری خواستار تمدید توقیف کشتی نشوند یا در صورت ارائه چنین درخواستی، دادگاه این دادخواست را نپذیرد. به نقل از نماینده دادستان کل این سرزمین گزارش شده است که در ساعات اولیه بامداد امروز وزارت دادگستری ایالات متحده با ارسال دادخواستی حقوقی خواستار ضبط این نفتکش شد. هنوز جزئیاتی در مورد محتوای دادخواست احتمالی و مبنای حقوقی آن در دست نیست. براساس برخی گزارش‌ها، در حالیکه انتظار می‌رفت دادگاه به سرعت حکم لغو توقیف را صادر کند، صدور حکم به خاطر تسلیم دادخواست آمریکا چند ساعت به تعویق افتاده و مقامات دولتی مشغول بررسی موضع خود در قبال این دادخواست هستند.

بین ایالات متحده و بریتانیا "معاهده معاضدت متقابل قضایی" امضا شده که از جمله شامل همکاری در تحقیق و پیگرد جرایم کیفری از جمله مسدود کردن اموال در دعواهای حقوقی است. احتمالا دادگاه عالی جبل‌الطارق باید تسری این معاهده به این سرزمین تحت حاکمیت بریتانیا و همچنین اطلاق آن به این پرونده را بررسی کند.

چندی پیش گزارش شده بود که یک سازمان غیردولتی اسرائیلی هم به نمایندگی از سوی گروهی از شهروندان این کشور که خود را قربانیان "تروریسم تحت حمایت ایران" می‌خوانند جهت دریافت غرامت از دولت جمهوری اسلامی ایران، خواستار مصادره کشتی هستند و در نظر دارند دادخواستی را در این زمینه تسلیم مراجع قضایی جبل‌الطارق کنند. در مورد این دادخواست و پیگیری احتمالی آن هنوز جزئیاتی منتشر نشده است.

این نفتکش قاعدتا در اجاره دولت ایران و محموله نفتی آن نیز متعلق به دولت بوده است و معمولا پیگیری شکایات حقوقی علیه دولت‌ها در اکثر محاکم خارجی آسان نیست.

• نفتکش توقیف شده گریس-١؛ مقام ایرانی: نفتکش بزودی آزاد می‌شود
• دادخواست ضبط نفتکش ایرانی در جبل‌الطارق برای پرداخت غرامت به 'قربانیان تروریسم'
• دادگاه عالی جبل‌الطارق توقیف نفتکش ایرانی را یک ماه دیگر تمدید کرد
• توقیف نفتکش ایرانی بوسیله نیروی دریایی بریتانیا؛ احضار سفیر در تهران
• توقیف نفتکش؛ 'حمایت مقدماتی چند کشور اروپایی از طرح اعزام نیرو به خلیج فارس'
• 'تلاش ناکام قایق‌های سپاه برای متوقف کردن نفتکش بریتانیایی'
• آیت‌الله خامنه‌ای درباره نفتکش توقیف‌شده: ایران خباثت‌های انگلیس را بی‌جواب نمی‌گذارد

احتمال آزادی گریس-۱ روز سه شنبه این هفته برای اولین بار مطرح شد و برخی منابع با اشاره با علایم ارسالی نفتکش گفتند که جبل‌الطارق آن را آزاد کرده است و یک مقام دریانوردی دولتی ایران نیز از حل و فصل اختلاف با بریتانیا در مورد این نفتکش خبر داد.

مراجع رسمی جبل‌الطارق این خبرها را نادرست خواندند و یادآور شدند که نفتکش با حکم دادگاه در توقیف و دادگاه در روز پنجشنبه در مورد تمدید توقیف یا رفع توقیف از آن تصمیم خواهد گرفت.

روز ۱۳ تیر (۴ ژوئیه) دولت جبل الطارق اعلام کرد که با کمک تفنگداران نیروی دریایی بریتانیا، نفتکش گریس-۱ حامل نفت ایران را در آب‌های این سرزمین توقیف و به بنادر خود منتقل کرده است. مقامات جبل‌الطارق گفتند که این کشتی حامل نفت برای موسسات سوری تحت تحریم اتحادیه اروپا بوده و به همین دلیل، توقیف شده است. جبل‌الطارق از سرزمین‌های تحت حاکمیت بریتانیا، عضو اتحادیه اروپا و ملزم به اجرای مصوبات اتحادیه است. گریس-۱ بیست و هشت خدمه داشت.

مقامات ایران اظهارات دولت جبل‌الطارق را تکذیب کردند و گفتند که مقصد این کشتی، سوریه نبوده هرچند از افشای مقصد آن خودداری ورزیدند. آنان همچنین گفتند که نفتکش در آب‌های بین‌المللی و خارج از محدوده آب‌های سرزمینی کشورهای عضو اتحادیه اروپا توقیف شده و در نتیجه، حتی اگر مقصد آن سوریه هم بوده، اقدام جبل‌الطارق با قوانین بین‌المللی در تضاد بوده است.

روز ۲۸ تیر (۱۹ ژوئیه)، دولت جبل‌الطارق با مراجعه به مراجع قضایی این کشور، خواستار تمدید مدت توقیف نفتکش به مدت یک ماه دیگر جهت تحقیقات بیشتر شد و دادگاه با این درخواست موافقت کرد. قرار است پرونده این نفتکش دو روز دیگر در دادگاه مطرح و در مورد آن تصمیم‌گیری شود. مهلت قانونی ادامه توقیف نفتکش شامگاه شنبه منقضی خواهد شد و دولت جبل‌الطارق هنوز مشخص نکرده است که آیا خواستار تمدید این مدت خواهد شد یا نه.

تحریم‌های نفتی ایالات متحده باعث شده است بسیاری از طرف‌های معامله نفتی ایران مایل به خرید نفت از این کشور نباشند. به همین دلیل، ایران امکانات دیگری را به منظور دور زدن این تحریم‌ها به کار گرفته که گفته می‌شود شامل حمل نفت با کشتی و فروش کشتی به کشتی آن در آب‌های بین‌المللی بوده است.

پس از توقیف گریس-۱ در جبل‌الطارق، برخی مقامات حکومتی ایران از اقدامات تلافی‌جویانه علیه بریتانیا سخن گفتند و بعدا، منابع خبری از عملیات نافرجام قایق‌های نیروی دریایی سپاه پاسداران برای توقیف یک نفتکش بریتانیایی و پس از آن توقیف یک نفتکش دیگر این کشور و انتقال آن به آب‌های ایران خبر دادند. این نفتکش هنوز در آب‌های ایران است و دولت بریتانیا این اقدام را غیرقانونی دانسته است.

به گفته آنان، نفتکش گریس-۱ به ظن نقض مقررات تحریم اتحادیه اروپا و در آب‌های سرزمینی جبل‌الطارق توقیف شد و این اقدام قانونی بوده اما قایق‌های سپاه پاسداران نفتکش بریتانیایی را هنگام حرکت در آب‌های بین‌المللی مجبور به ورود به آب‌های ایران کرده و سپس آن را به بنادر کشورشان منتقل کردند.

در پی یک رشته انفجار و حمله به کشتی‌های تجاری در منطقه خلیج فارس و تنگه هرمز، ایالات متحده خواستار تشکیل یک ائتلاف جهانی برای حمایت نظامی از کشتی‌های عبوری از منطقه شد. گفته می‌شود که تا کنون بریتانیا و کره جنوبی برای پیوستن به این ائتلاف ابراز آمادگی و اسرائیل از آن حمایت کرده‌اند و ژاپن نیز گفته است که به منظور کمک به امنیت دریانوردی در منطقه، آماده حفاظت در منطقه تنگه باب‌المندب است. برخی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا نیز پیشتر از تشکیل یک نیروی حفاظتی اروپایی برای اسکورت کشتی‌های تجاری هنگام عبور از تنگه هرمز خبر داده بودند.

تنگه باب‌المندب در تیررس شبه‌نظامیان حوثی یمن قرار داد که حکومت ایران از آنها حمایت می‌کند.

بیش از یکسوم نفت جهان از تنگه هرمز عبور می‌کند و آزادی رفت و آمد نفتکش‌ها از این تنگه برای امنیت انرژی جهان اهمیت فراوان دارد. در پی از سرگیری تحریم‌های نفتی آمریکا علیه ایران، برخی مقامات ایرانی هشدار دادند که اگر صادرات نفت ایران قطع شود، ادامه صادرات نفت سایر کشورهای منطقه خلیج فارس با مشکل مواجه خواهد شد. از جمله حسن روحانی، رئیس جمهوری، گفت که "معنی ندارد که ایران نتواند نفت خود را صادر کند اما دیگران بتوانند."