بوريس جانسون، وزير خارجه پيشين انگليس و يکي از طرفداران و رهبران کمپين خروج اين کشور از اتحاديه اروپا (برگزيت) توانست با غلبه بر جرمي هانت، وزير خارجه فعلي اين کشور، رهبر جديد حزب محافظه‌کار و نخست‌وزير انگليس شود.
بر اساس نتايج اعلام‌شده از شمارش آرا، جانسون ۹۲هزار و ۱۵۳ رأي و جرمي هانت نيز ۴۶هزار و ۱۵۶ رأي نمايندگان حزب را کسب کردند، اما جانسون با آراي بيشتر توانست جاي نخست‌وزير مستعفي انگليس را بگيرد.
بوريس جانسون کيست؟
او پنجاه و پنجمين نخست‌وزير انگليس، ۵۵ ساله و زاده نيويورک است و با مليت انگليسي، عضو حزب محافظه‌کار انگليس است. بوريس جانسون ازآنجايي‌که متولد نيويورک آمريکا است، داراي شهروندي مضاعف آمريکا و انگليس است. او که بارها از قوانين مالياتي آمريکا شکايت کرده بود، نهايتاً در سال ۲۰۱۶ ميلادي، رسماً از تابعيت آمريکايي خود صرف‌نظر کرد. در ۱۳ ژوئيه ۲۰۱۶ ترزا مي نخست‌وزير انگليس، بوريس جانسون شهردار سابق لندن را به‌عنوان وزير جديد امور خارجه اين کشور منصوب کرد که در روز دوشنبه ۹ ژوئيه ۲۰۱۸ از سمت وزير خارجه انگلستان استعفا داد و ترزا مي استعفاي او را پذيرفت. بسياري از منتقدان، جانسون را مقصر ناتواني دولت ترزا مي در خروج از اتحاديه اروپا مي‌دانند. علاوه بر اين، مديريت و عملکرد ضعيف او در ساير امور خارجي انگليس نيز تحت انتقاد شديد قرار داشت.
با توجه به عقبه سياسي و فعاليت‌هاي او، پيش‌تر گفته بود تفاوتي ميان «محافظه‌کار» بودن و «موافق برگزيت» بودن نمي‌بيند. همچنين در کمپين انتخاباتي خود براي ترغيب مردم انگليس براي رأي دادن به خروج از اتحاديه اروپا، بر روي اتوبوس قرمزرنگ معروف کمپين خود نوشت بريتانيا هفته‌اي ۳۵۰ ميليون پوند به اتحاديه اروپا مي‌پردازد.
کارشناسان مي‌گويند درصورتي‌که انگليس بدون تصويب اين توافق از اتحاديه اروپا خارج شود، با شوک اقتصادي و سياسي شديدي مواجه خواهد شد.
در خلال رقابت نخست‌وزيري، «دومينيک راب» يکي از کانديداهاي نخست‌وزيري انگليس درباره جانسون گفت:« بوريس در چشمان من نگاه کرد و گفت برگزيت را تا ۳۱ اکتبر اجرا مي‌کنم.»
*استقبال ترامپ از نخست‌وزيري بوريس جانسون
رئيس‌جمهور آمريکا امروز در پيامي توئيتري از انتخاب بوريس جانسون به‌عنوان نخست‌وزير جديد انگليس استقبال کرد.
ترامپ اما سابقه حمايت از جانسون را در سخنراني‌ها و توئيت‌هاي پي‌درپي خود دارد و برخي جانسون را ترامپ انگليسي مي‌نامند. او در يکم ژوئن ۲۰۱۹ (۱۱خرداد۹۸) در سفري رسمي به لندن از تعيين «بوريس جانسون» به‌عنوان نخست‌وزير جديد اين کشور حمايت کرد. به دنبال انتخاب جانسون، محمدجواد ظريف در صفحه شخصي خود در توئيتر نوشت:«به همتاي سابق خود تبريک مي‌گويم؛ ايران به دنبال تحريک نيست، ولي ما ۱۵۰۰ مايل از خط ساحلي خليج‌فارس را در اختيارداريم. اين‌ها آب‌هاي ما هستند و ما از آن‌ها محافظت مي‌کنيم.»
به همين منظور، رسالت در مورد انتصاب بوريس جانسون به‌عنوان نخست‌وزير انگلستان، با صاحب‌نظران اين عرصه به گفت‌وگو پرداخت که در ادامه مي‌خوانيد:
حسين مظفر، ‌عضو مجمع تشخيص مصلحت نظام در اين مورد به «رسالت» گفت:«انتصاب بوريس جانسون تأثير آن‌چناني در روابط ايران و انگليس نخواهد داشت، ايران موضعش روشن است و انگليس را همچنان يک استعمارگر پير مي‌داند و افرادي که در اين کشور جابه‌جا مي‌شوند باعث تغيير سياست‌هاي آن‌ها نخواهد شد.»
او هم‌نظر بودن جانسون با رئيس‌جمهور آمريکا را دليل تشديد تنش بين ايران و انگلستان ندانست و افزود:«همچنين طبيعي است که ما همچنان انگليس را مانند آمريکا يک استعمارگر مي‌دانيم که سابقه خوبي در تاريخ معاصر ندارد. اين اتفاق باعث تشديد تنش نخواهد شد و اگر هم‌نظرش بسيار به ترامپ نزديک باشد براي ايران فرقي ندارد، چراکه ترامپ نهايت بدرفتاري را کرده و نتيجه‌اش را هم ديده است.»
عضو مجمع تشخيص مصلحت با اشاره به استقامت ايران برابر استعمارگران، خاطرنشان شد:«استقامت، هوشياري و تنفر مردم ايران نسبت به آمريکا بيشتر شده،‌ حال اگر نخست‌وزير جديد انگليس، هم شيوه و مشي ترامپ را داشته باشد، باز بر تنفر مردم نسبت به انگليس مي‌افزايد و چيزي را حل نمي‌کند.»
در ادامه، پيروز ايزدي، کارشناس سياست خارجي و مسائل اروپا و عضو هيئت‌علمي مرکز تحقيقات استراتژيک در مورد اين انتصاب به «رسالت» گفت:«بوريس جانسون درگذشته هم پست وزير امور خارجه انگلستان را داشت و از شخصيت‌هاي طرفدار برگزيت بود. حتي اکنون اعلام هم کرده ‌است که اگر توافقي با اتحاديه اروپا به دست نيايد، انگليس از اين اتحاديه خارج خواهد شد، همچنين مي‌توان گفت هم‌فکري بيشتري با آمريکا و ترامپ دارد.»
او با اشاره به حمايت‌هاي ترامپ از جانسون، تأکيدي بر ملاحظات اروپايي که نخست‌وزير جديد بايد رعايت کند و يکي از آن‌ها حفظ برجام است، گفت:«ترامپ هم چندين بار در توئيت‌ها و سخنراني‌هاي خود از بوريس جانسون بسيار تعريف و تمجيد کرده، درنتيجه انتظار مي‌رود مواضع نخست‌وزير جديد انگليس، در قبال ايران نزديک‌تر به مواضع ترامپ باشد، بااين‌حال او يک‌سري ملاحظات اروپايي را هم رعايت خواهد کرد؛ ازجمله اين‌که بايد برجام را حفظ کرد. اما مي‌توان پيش‌بيني کرد که موضعش در قبال ايران به‌ويژه مسائل اخيري که پيش‌آمده، سخت‌تر خواهد شد. بااين‌حال اين تنش‌ها به شکلي کنترل‌شده خواهند بود.»
همچنين سفير پيشين ايران در اسپانيا، به «رسالت» گفت:«اتحاديه اروپا مدت مديدي است که با چالش‌هاي بزرگي مواجه شده است. ترزا مي با توجه به قدرت رسانه‌اي و تحليلي که در اتحاديه اروپا دارد، پيش‌بيني‌هاي لازم را داشت که اين اتحاديه با چالش‌هايي مواجه خواهد شد اما از سوي ديگر شاهد بوديم که کشورهاي آلمان و فرانسه، مواضع خود را براي مقابله با زورگويي‌هاي آمريکا حفظ کردند.»
او ادامه داد:«آلمان، ايتاليا، فرانسه، اسپانيا و بسياري از کشورهايي هستند که نمي‌خواهند اين اتحاديه به نقطه فروپاشي برسد و با چنگ و دندان به حفظ منافعشان مي‌پردازند. تاريخ ثابت کرده است که انگليس از آن دسته کشورهايي بوده که دست مودت خود را به‌سوي آمريکا دراز کرده تا روابط خوبي با اين کشور داشته باشد به‌نحوي‌که از خطوط سياسي آمريکا هم تبعيت مي‌کرد.»
اين ديپلمات پيشين کشور در ادامه افزود:«اخيراً شاهد بوديد که نخست‌وزير يونان طي مصاحبه‌اي اعلام کرد که از خط سير آمريکا تبعيت مي‌کند و علاقه‌مندي خود را دراين‌باره ابراز کرد و از سوي از دولت و مردمش به صحبت پرداخت.»
صالحي تصريح کرد:«در حال حاضر اتحاديه اروپا، رنگ و بوي جديدي گرفته چراکه شاهد آن است که ايران اسلامي، داراي قدرت نظامي و دفاعي قوي است و بايد اين واقعيت را بپذيرد که با جمهوري اسلامي ايران کنار بيايد.»
سعد الله زارعي، تحليلگر مسائل بين‌الملل هم به «رسالت» ابراز کرد:«اين انتخاب در مسير ساير تحولات اروپا است. هم‌اکنون در اروپا تندروها بر سرکار آمده‌اند و جريان راست فاشيستي در کشورهاي اروپايي چون ايتاليا و اسپانيا قوت گرفته‌اند. اين موضوع در انگليس به شکل بوريس جانسون بروز پيداکرده که در راستاي بر سرکار آمدن ترامپ در آمريکا است. با اين وقايع بايد فاتحه دموکراسي‌ها اعم از ليبرال دموکراسي و سوسيال‌دموکراسي را در غرب خواند.»
او در مورد تغيير سياست‌هاي انگليس نسبت به ايران باروي کار آمدن بوريس جانسون، گفت:«از اين به بعد سياست‌هاي انگليس نسبت به ايران آمريکايي‌تر خواهد شد و هماهنگي آمريکا و انگليس نسبت به ايران در قالب همکاري ترامپ و جانسون افزايش خواهد يافت.»
اين کارشناس تصريح کرد:«البته همان‌طور که سياست‌هاي آمريکا و ترامپ نسبت به ايران به بن‌بست رسيده است، سياست‌هاي جانسون هم نسبت به ايران به بن‌بست خواهد رسيد، چراکه جانسون در حالي دولت را در انگليس در دست گرفته است که با چالش بي‌سابقه توقيف نفتکش‌ها بين ايران و انگليس مواجه است.»
زارعي افزود:«همان‌طور که مي‌دانيم انگليسي‌ها هميشه اهل احتياط بودند و از اينکه در سيبل مسائل قرار بگيرند پرهيز مي‌کردند. در يک اشتباه به يک اقدام سفارشي از سوي آمريکا در تنگه جبل‌الطارق دست زدند اما به بلاي بزرگ‌تري با توقيف کشتي خود در خليج‌فارس و تنگه هرمز توسط جمهوري اسلامي ايران دچار شدند.»
او بيان کرد:«با اين اوصاف مي‌توان گفت تنش بين ايران و انگليس رو به تشديد است. شاهديم که وزير خارجه انگليس چند روز پيش در جلسه عوام اين کشور، جمهوري اسلامي ايران را تهديد کرد و انگليسي‌ها از ادبيات تاريخي خود که هميشه توأم با نوعي صبر و هضم و احتياط بود فاصله گرفتند و به سمت ادبيات آمريکايي رفتند.»
اين تحليلگر بين‌الملل در پايان ضمن تأکيد بر اين‌که جانسون با دنباله‌روي از ترامپ موفق نخواهد شد، گفت:«نکته‌اي که جانسون بايد متوجه باشد اين است که اگر موافق سياست‌هاي ترامپ نيست و با انديشمندان در اين مسئله هم‌عقيده است، دنباله‌روي از ترامپ در اين مسئله براي او موفقيتي در پي نخواهد داشت.»
در پايان جعفر قناد باشي، از کارشناسان مسائل بين‌الملل به «رسالت» گفت:«در انگلستان اگر حزبي پيروز شود، رئيس آن حزب به مقام نخست‌وزيري مي‌رسد. مسئله‌اي که در انگلستان مطرح است، اعضاي حزب محافظه‌کار و افرادي که در پست‌هاي وزارت خارجه قرار دارند، تأثيرات بسزايي در سياست‌ خارجه دارند، اما مواضع‌شان در سياست‌هاي کلي درباره ايران، منطقه خاورميانه و جهان اسلام، يک موضوع بسيار استراتژيک و کلان است، لذا ممکن است اين با کنار رفتن حزبي و آمدن حزب ديگر، در روابط آمريکا و انگلستان تغييراتي به وجود بيايد.»
او با اشاره از حمايت رئيس‌جمهوري آمريکا نسبت به انتصاب بوريس جانسون ادامه داد:«ترامپ در شرايطي قرار دارد که ناگزير بايد هر موضوعي را به نفع خود برداشت کند چراکه در شرايط شکست بسيار فضاحت‌باري قرار دارد. در صورت تغيير رئيس‌جمهور يا نخست‌وزير در کشوري ديگر، ترامپ اعلام مي‌کند که اين انتصاب هم به نفع من است. اين مواضع رئيس‌جمهور آمريکا تنها به جهت موقعيت ضعيفش است.»
اين کارشناس سياسي بابيان اين‌که ترامپ ناگزير به برداشت‌هاي منفعت‌طلبانه‌اش است، گفت:«انگلستان در موضوع خروج يا ماندن در اتحاديه اروپا همچنان با چالش روبه‌رو است و در ادامه شاهد بوديد که تاکنون دو نخست‌وزير به جهت همين مشکلات کنار رفته‌اند.»
او با تأکيد بر اين‌که انگلستان کنوني بسيار ضعيف و درمانده است، افزود:«ازاين‌جهت که انگليس براي مقابله با ايران دست به توقيف نفتکش ما زد، اين موضوع براي قدرتي که زماني ادعاي ابرقدرتي جهان را داشت بسيار گران تمام مي‌شد. قدرتي که مطرح مي‌کند ۵۶ کشور مشترک‌المنافع حمايتش مي‌کند اما دست به چنين اقداماتي مي‌زند نشان، دهنده ضعفش است.»