سرگئی لاوروف گفت: روسیه به همکاری نزدیک با اتحادیه اروپا درباره اینستکس علاقه‌مند است. هرچه تعداد کشورها و قاره های درگیر در این سازوکار بیشتر شود، کارایی آن در کل بیشتر می شود.

وزیر امور خارجه روسیه افزود: ظرفیت کامل اینستکس تنها زمانی قابل بهره برداری است که این سازوکار برای مشارکت دیگر کشورها، نه فقط کشورهای عضو اتحادیه اروپا، گشوده باشد.

وی عنوان کرد: اینستکس ابزار خوبی برای اجرای پروژه‌هایی است که ایالات متحده آمریکا آنها را قویا تخریب کرده است. لاوروف در همین رابطه خواستار توسعه اینستکس در زمینه صادرات نفت ایران شد و گفت: اگر بیانیه های اتحادیه اروپا با گام های محکم و پیشرفت های عملی از جمله در ارتباط با استفاده از اینستکس برای انجام تجارت نفت ایران همراه شود، به برگرداندن ثبات در وضعیت دشوار برجام کمک می کند.

اینستکس یا ساز و کار حمایت از مبادلات تجاری ایران و اروپا یک ابزار ویژه مالی است که در ۳۱ ژانویه ۲۰۱۹ (۱۱ بهمن ۱۳۹۷) توسط آلمان، فرانسه و انگلیس، برای تسهیل تجارت غیر دلاری با ایران ایجاد شد.

مقر اینستکس در پاریس، فرانسه و ریاست آن بر عهده پر فیشر آلمانی، از مدیران پیشین کومرتس‌بانک، است. هدف اصلی از ایجاد این کانال مالی ویژه، دادن امکانات به شرکت‌های کوچک و متوسط اروپایی است تا بتوانند مجاری متعارف مالی خود با ایران را حفظ کنند.

این سازوکار در گام نخست تجارت کالاهای اساسی (مواد غذایی و دارو) را تحت پوشش قرار می‌دهد؛ اما به‌تدریج دامنه‌اش گسترش خواهد یافت.

طرف‌های اروپایی معتقدند که اینستکس از بهمن‌ماه گذشته تاکنون پیشرفت خوبی را طی کرده و گام‌های مؤثری برای هرچه سریع‌تر عملیاتی شدن آن برداشته است. با این‌حال تعلل اروپا در عملیاتی کردن این سازوکار، انتقادهایی را در ایران به همراه داشته است.

دو دیپلمات اروپایی به فایننشال تایمز گفته‌اند که بروکسل به پیوستن روسیه به اینستکس تمایل دارد اما فعلا تلاش می کند تا پیش از آنکه اعضاء آن را گسترش دهد، این سازوکار را برای انتقال اقلام بشردوستانه عملیاتی کند.

فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا دوشنبه گذشته پس از پایان نشست شورای وزیران کشورهای عضو اتحادیه اروپا گفته بود، اینستکس عملیاتی شده و تعدادی از کشورهای اروپایی علاقمند به پیوستن به این ساز و کار مالی هستند.

مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا تصریح کرد که در حال حاضر ۸ کشور عضو این اتحادیه به صراحت از قصد خود برای پیوستن به اینستکس گفته اند و ۱۰ کشور دیگر نیز در حال بررسی این موضوع هستند.