صاحب‌خبر - گروه سیاسی: پس از آنکه نیروی دریایی انگلیس یک نفتکش حامل نفت ایران را هنگام گذر از تنگه «جبل الطارق» توقیف کرد، نیروی دریایی انگلیس از بیم پاسخ ایران در حال اسکورت نفتکش‌های انگلیسی در حال تردد از تنگه هرمز است.به نوشته نشریه «تایم»، کشتی جنگی «اچ‌ام‌اس مونتروس» روزسه‌شنبه، نفتکش انگلیسی «پسیفیک وویاجر» را هنگام گذر از تنگه هرمز و ورود به دریای عمان، اسکورت کرده است.داده‌های راداری نیز نشان می‌دهد که روز گذشته این کشتی جنگی مستقر در بحرین، هنگام گذر پسیفیک وویاجر از تنگه هرمز، سایه به سایه این نفتکش حرکت کرده است.پایگاه «دیلی استار» هم با تایید این خبر، به نقل از وزارت دفاع انگلیس نوشته است: «انگلستان حضور دریایی دیرینه خود در خلیج [فارس] را ادامه می‌دهد. ما به صورت مداوم در حال رصد اوضاع امنیتی آنجا هستیم و متعهد به حفظ آزادی تردد منطبق بر قوانین بین‌المللی هستیم.»پسیفیک وویاجر همان نفتکشی است که این هفته توقف چندساعته‌اش در خلیج فارس گمانه‌زنی‌هایی را در مورد آن ایجاد کرد. اما نهایتا انگلیس اعلام کرد که این کشتی مشکلی ندارد و توقف آن طبق برنامه از پیش‌تعیین‌شده صورت گرفته است. این هفته پایگاه «بلومبرگ» به نقل از منابع مطلع نوشت نفتکش‌های انگلیسی از بیم توقیف شدن توسط ایران، از ورود به تنگه هرمز خودداری می‌کنند. بر اساس این گزارش، نفتکش «بریتیش هریتیج» که متعلق به شرکت «بریتیش پترولیوم» در روزهای گذشته از حرکت به سمت تنگه هرمز خودداری کرده است. این نفتکش در حال حرکت به سمت پایانه نفتی بصره در جنوب عراق بوده، اما روز ۶ جولای (۱۵تیرماه) ناگهان تغییر مسیر داد و در حال حاضر در سواحل عربستان سعودی است. یک مقام مطلع مدعی شده شرکت انگلیسی نگران است ایران در اقدامی تلافی‌جویانه این نفت‌کش را توقیف کند. در دو ماه اخیر، دولت آمریکا با اقداماتی از جمله لغو کامل معافیت‌های واردکنندگان نفت از ایران، تروریستی خواندن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و اعزام چند هزار نیروی نظامی، چند بمب افکن و یک ناو هواپیمابر به منطقه خلیج فارس، میزان تنش در منطقه را افزایش داده است.واشنگتن همزمان حوادث اخیر برای چند نفتکش در دریای عمان را به ایران نسبت داده و اکنون نیز در تلاش است به همین بهانه ائتلاف نظامی تازه‌ای در خلیج فارس و دریای سرخ شکل دهد. هنوز مشخص نیست چه کشورهایی در این ائتلاف شرکت کنند، اما به نظر می‌رسد انگلیس که هفته گذشته بر خلاف مقررات دریانوردی و با استناد به تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه سوریه یک کشتی حامل نفت ایران را توقیف کرد، گشت‌زنی نظامی در خلیج فارس را آغاز کرده است. «جوزف دانفورد» رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح آمریکا شب گذشته گفت واشنگتن در حال بررسی طرحی است که تحت آن یک «ائتلاف نظامی بین‌المللی» از آبراه‌های بین‌المللی نزدیک ایران و یمن «حفاظت کند».وی گفت: «ما در حال تعامل با تعدادی از کشورها هستیم تا ببینیم آیا می‌توانیم با یکدیگر ائتلافی تشکیل دهیم که آزادی دریانوردی در تنگه هرمز و باب المندب را تضمین کند.» دست‌ باز ایران برای توقیف کشتی‌های انگلیسی در تنگه‌ی هرمز در روزهای گذشته، برخی مقامات دولتی و نظامی نیز صحبت از اقدام متقابل جمهوری اسلامی کرده‌اند، حال سوال اینجاست که ایران برچه اساس می‌تواند مانع از عبور و مرور کشتی‌های انگلیسی و یا توقیف آنها در آب‌های تحت حاکمیت خود شود؟اگرچه جمهوری اسلامی ایران توانمندی‌های زیادی برای برخورد متقابل در اختیار دارد، اما یکی از این اختیارات -که علاوه بر امکان توقیف کشتی‌ها می تواند دیگر ابزارهای حقوقی ما را نیز فعال کند- مسئله برخورد با کشتی‌های آلاینده است.یکی از خطراتی که امنیت و محیط زیست خلیج فارس و منطقه تنگه هرمز را تهدید می‌کند، آلودگی کشتی‌های حامل نفت و مواد آلاینده است که از این منطقه عبور می‌کنند؛ مسئله‌ای که کنوانسیون حقوق دریاهای سازمان ملل مصوب 1982 در بخشی مجزا تحت عنوان «قوانین بین المللی و ملی قانون گذاری برای جلوگیری، کاهش و کنترل آلودگی محیط زیست دریایی» به آن اشاره کرده است. نظام عبور و مرور از تنگه‌های بین‌المللی براساس «قاعده عبور بی‌ضرر» تنظیم می‌شود. یعنی درواقع حقوق بین‌الملل، بخشی از حاکمیت سرزمینی کشور‌های ساحلی را به‌نفع جامعه جهانی محدود کرده و به کشتی‌های سایر کشور‌ها حق عبور بی‌ضرر می‌دهد. ماده 19 کنوانسیون در همین رابطه 7 سرفصل را به عنوان عوامل مخل عبور بی‌ضرر تعیین کرده که در صورت نقض هرکدام از این موارد، اماکن برخورد و حتی توقیف شناورها برای کشور ذی نفع میسر است. این عوامل عبارتند از:1- تهدید یا توسل به زور علیه حاکمیت، تمامیت ارضی یا استقلال سیاسی کشور ساحلی یا هرگونه روش دیگری که با اصول حقوق بین‌الملل مندرج در منشور ملل‌متحد مغایر باشد.2- تمرین یا رزمایش نظامی با انواع تسلیحات.3- گردآوری اطلاعاتی و اقدامات تبلیغاتی که به زیان امور دفاعی و امنیتی کشور ساحلی باشد.4- پرواز، فرود یا انتقال انواع سامانه های هوایی یا ادوات نظامی.5- پیاده یا سوار‌کردن کالا، پول یا اشخاص، برخلاف مقررات و قوانین گمرکی، مالی، بهداشتی و مهاجرتی کشور ساحلی و آلودگی عمدی و شدید مغایر با حقوق بین‌الملل.6- ماهیگیری و انجام تحقیقات یا فعالیت مساحی7- اخلال در سیستم‌های ارتباطی یا سایر تجهیزات یا تاسیسات کشور ساحلی و سایر فعالیت‌هایی که به‌هرنحو با عبور، رابطه مستقیم ندارد.حالا جمهوری اسلامی ایران لااقل با اسناد به 2 مورد می تواند مانع عبور و مرور کشتی های خارجی -از جمله انگلیسی- شده و یا حتی اقدام به توقیف آنها بکند.یکی از این موارد، آلایندگی کشتی های تجاری و حتی نظامی است.امروزه اکثر قریب به اتفاق کشتی های نفتکش و کشتی های بزرگ تجاری دچار مشکلات عدیده فنی هستند که آثار زیان باری در حوزه محیط زیست در پی خواهند داشت.جمهوری اسلامی ایران می تواند بر همین اساس مانع عبور و مرور آنها شده و یا در صورت بی توجهی، شناورهای متخلف را توقیف کند.ایران در سال 54 قانون حفاظت دریا و رودخانه‌های مرزی از آلودگی با مواد نفتی را به تصویب رساند. براساس ماده 2 این قانون، آلوده کردن رودخانه‌های مرزی و آبهای داخلی و دریای سرزمینی ایران به نفت یا هر نوع مخلوط نفتی خواه توسط کشتی‌ها و خواه توسط‌سکوهای حفاری یا جزایر مصنوعی (‌اعم از ثابت و شناور) و خواه توسط لوله‌ها و تأسیسات و مخازن نفتی واقع در خشکی یا دریا ممنوع است.در‌صورتی که آلودگی به واسطه بی‌مبالاتی یا بی‌احتیاطی باشد، نیروی دریایی ایران به منظور جلب و دستگیری مرتکب و تنظیم صورت‌مجلس تشخیص میزان آلودگی، در صورتی که وسیله آلوده‌کننده‌ نفتکش باشد آن را متوقف و در مورد سایر منابع آلوده‌کننده از ادامه عملیات آنها جلوگیری به عمل خواهد آورد. کما اینکه جمهوری اسلامی یک بار در سال 92 اقدام به توقیف یک نفتکشی هندی کرد که محیط زیست را آلوده می‌کرد. موضوع دیگر، بند 2 در ماده 19 کنوانسیون درخصوص «گردآوری اطلاعاتی و اقدامات تبلیغاتی که به زیان امور دفاعی و امنیتی کشور ساحلی» است.یکی از دلایل حضور شناورهای فرامنطقه‌ای (نظیر انگلیس، آمریکا، فرانسه و ...) در آبهای جنوبی ایران، جمع آوری اطلاعات از طریق سامانه های مختلف راداری، شنود و جمع آوری اطلاعات است که این موضوع از طرق مختلف انجام شده و طبیعتا برخی مشکلات را برای کشور ها ایجاد می‌کند. لذا نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران این حق را دارد که با توجه به مواد کنوانسیون بین المللی حقوق دریاها اقدام به توقیف آنها کند.نیروهای مسلح ایران بارها و در مقاطع مختلف نشان داده‌اند که بر سر حفظ منافع و مقابله با کوچکترین تجاوز به حریم دریایی، هوایی و زمینی کشورکمترین گذشتی ندارد و این را در دستگیری چندباره ملوانان نظامی آمریکا و انگلیس -که میزان کمی وارد حریم دریایی ایران شده بودند- بخوبی نشان داد.حالا هم جمهوری اسلامی ایران این حق را دارد تا بدون چشم پوشی بر کمترین تخلفات، در راستای برخورد متقابل با کشورهایی نظیر انگلیس، سخت گیری بیشتری کند. روحانی: انگلیسی‌ها آغازگر ناامنی در دریاها هستند و تبعات آن را درک خواهند کرد حجت‌الاسلام حسن روحانی در جلسه هیأت دولت، اظهار داشت: دشمن به دنبال ایجاد ناامنی در منطقه است و از این رو به فضای کشورمان تجاوز کرد که البته با پاسخ قاطع مواجه شد و از سوی دیگر به طور نیابتی، کشتی نفتکش ایرانی را توقیف کردند که کار بسیار سخیف و غلطی انجام دادند.روحانی خاطر نشان کرد: انگلیسی‌ها در آبهای سرزمینی اسپانیا به ناروا این کشتی را توقیف کردند در حالی که خودشان در این سرزمین و منطقه جبل‌ الطارق اشغالگر هستند چرا که این سرزمین متعلق به اسپانیا است و دولتی اشغالگر که به ناروا در این منطقه حضور دارد این کار سخیف را انجام داده است و این در حالی است که مردم اسپانیا هم از این کار انگلیس اعلام انزجار دارند.رئیس جمهور با بیان اینکه اقدام انگلیسی‌ها کاری بسیار سخیف، غلط و اشتباه بود و به زیان آنها است، تصریح کرد: همه باید تلاش کنیم که در سطح جهان، خطوط کشتیرانی از امنیت کامل برخوردار باشد و به انگلیسی‌ها گوشزد می‌کنم که شما آغازگر ناامنی هستید و تبعات آن را بعداً درک خواهید کرد.وی اظهارداشت: البته ممکن است انگلیسی‌ها به دستور آمریکا و یا آنچه که گروه «ب» نامیده می‌شود این کار را کرده باشد که البته باز هم اقدام غلط و اشتباهی است. ضمن اینکه می‌دانیم که در داخل انگلستان شرایط انسجام ندارد و بهم ریخته است و دولت و پارلمانی به طور منسجم وجود ندارد. اما در عین این سراسیمگی و بهم‌ریختگی، توقیف کشتی نفتکش ایرانی کاری احمقانه بود. روانچی: انگلیس نفتکش ایران را آزاد نکند باید منتظر عواقبش باشد مجید تخت‌روانچی نماینده جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل در مصاحبه با بی‌بی‌سی تأکید کرد: اروپایی‌ها باید برای جبران خسارات تهران ناشی از تحریم‌های ایالات متحده، اقدامات بیشتری را انجام دهند، در غیر این صورت ایران به لغو محدودیت‌های اعمال‌شده بر تولید سوخت هسته‌ای در چارچوب برجام، ادامه خواهد داد.وی در ادامه تصریح کرد: ایران فعلاً در توافق هسته‌ای با قدرت‌های جهانی باقی خواهد ماند. نماینده ایران در سازمان ملل اظهار داشت: اگر انگلیس نفتکش ایرانی توقیف‌شده در سواحل جبل‌الطارق را آزاد نکند، این مسئله تبعاتی را برای لندن به‌همراه خواهد داشت.تخت‌روانچی افزود: ایران توافق هسته‌ای را نقض نکرده است ولی در توافق هسته‌ای مفادی وجود دارد که اگر سایر طرف‌ها به تعهدات خود عمل نکرده و آن را نقض کنند، ایران نیز می‌تواند اقدامات لازم را انجام دهد.∎​