تبلیغات محیطی فوتبال ایران؛ از ناکامی در مزایده تا ابهام در سرنوشت درآمدها!
گروه اجتماعی- فوتبال ورزشی همه‌گیر و مردم‌پسند است. ورزشی که تیم‌ها حاضرند برای بالا رفتن پرچم‌شان بین تیم‌های دیگر میلیارد‌ها تومان هزینه کنند. اما سؤال این است که درآمد تیم‌ها در ایران از کجا تأمین می‌شود؟ اکنون پرسپولیس و استقلال دو غول و شاخص فوتبال ایران بنابر آمار‌ها هر سال مبلغی در حدود 100 میلیارد تومان هزینه تیم‌داری می‌کنند و این در حالی است که این دو تیم دولتی هستند و طبق قانون نه‌تنها نمی‌توانند درآمدی غیر از اسپانسری داشته باشند و از دولت کمک بگیرند بلکه برای اجرای کوچک‌ترین برنامه‌های عمرانی خود باید از طریق قانون عمل کنند! در چنین شرایطی یکی از مهم‌ترین درآمدهای این دو تیم و تیم‌های دیگر لیگ باید از طریق تبلیغات محیطی، حق پخش تلویزیونی، بلیت‌فروشی و... به دست آید. حال در این مجال نگاهی داریم به درآمد حاصل از تبلیغات محیطی در لیگ برتر فوتبال ایران.
تبلیغات محیطی؛ معضلی همیشگی!
«تبلیغات محیطی» هر ساله به یکی از معضلات فوتبال ایران و به خصوص باشگاه‌ها تبدیل می‌شود؛ منبع درآمدی که در فوتبال مدرن، بخش اندکی از منابع درآمدی باشگاه‌ها را تشکیل می‌دهد و حدود نیمی از درآمد باشگاه‌های فوتبال از طریق حق پخش تلویزیونی است اما تبلیغات محیطی در ایران با توجه به عدم وجود عزمی جدی در روشن کردن تکلیف حق‌پخش، درصد بالایی از درآمد باشگاه‌های فوتبال ایرانی را در بر می‌گیرد.
برگزاری اولین مزایده
در سال 95 بود که اولین مزایده تبلیغات محیطی لیگ برتر فوتبال ایران برگزار شد. در این مزایده آمده بود: سازمان لیگ فوتبال ایران در نظر دارد برابر مصوبه فدراسیون فوتبال و هیأت‌رئیسه سازمان لیگ فوتبال و به منظور ایجاد شرایط برابر برای کلیه داوطلبین و متقاضیان صاحب صلاحیت فنی و اداری بهره‌برداری انحصاری تبلیغات محیطی استادیوم‌های محل برگزاری کلیه مسابقات لیگ برتر، جام‌حذفی و لیگ دسته اول فصل 97-96/96-95 که توسط سازمان لیگ فوتبال برنامه‌ریزی و برگزار می‌شود را به‌شرح زیر از طریق مزایده عمومی به اشخاص حقیقی و حقوقی واجد شرایط واگذار نماید. این مزایده برگزار و برنده آن نیز مشخص گردید اما در نهایت برنده مزایده نتوانست از پس مفاد قرارداد بربیاید تا بدین شکل اولین مزایده با ناکامی پایان یابد.
واگذاری تبلیغات با ترک تشریفات!
در سال 96 اوضاع بدتر شد زیرا فدراسیون فوتبال به عنوان زیرمجموعه وزارت ورزش(نهاد دولتی) نه‌تنها مزایده واگذاری تبلیغات محیطی را برگزار نکرد بلکه با حمایت‌هایی خاص آن را با ترک تشریفات به شرکتی به نام «امین سیمای کیش» سپرد! منابع آگاه خبری اطلاع دادند که نهاد‌های بازرسی درباره فعل و انفعالات مربوط به این قرارداد و عدم برگزاری مزایده ضمن اشاره به رعایت نشدن مفاد قانون با سازمان لیگ مکاتبه داشته‌اند. گفته می‌شود سازمان لیگ با هماهنگی کارشناسان با توجه به مشکلات پیش آمده در قرارداد گذشته که نتوانستند به تعهدات کامل مالی خود پایبند باشند، مقدماتی را فراهم کرد که بدون برگزاری مزایده و با اضافه کردن یک میلیارد تومان به مبلغ قرارداد سال قبل اسپانسر جدید را مشخص کرد! در واقع کمیته بازاریابی سازمان لیگ فوتبال به ریاست صادق درودگر پیش از لیگ هجدهم تصمیم گرفت از شرکت «امین سیمای کیش» که مدیرعامل آن با وجود طلب ۵۹ میلیاردی در تمام مراسم‌های سازمان لیگ حضور داشت، جدا شود و با شرکت تیراژه فیلم قراردادی دو ساله امضا کند. از نامعلوم ماندن تکلیف مطالبات باشگاه‌ها از شرکت امین‌سیما می‌گذریم -که در حوصله این گزارش نمی‌گنجد- و به تبلیغات محیطی امسال می‌پردازیم.
85 میلیارد تومان چه شد؟
صادق درودگر پیش از آغاز لیگ برتر از تغییر فرآیند تبلیغات محیطی خبر داد و قرار شد که شرکت متولی، تنها متقاضیان را به سازمان لیگ معرفی کند تا خود سازمان لیگ با متقاضیان قرارداد امضا کند و در پایان، ۲۷ درصد از درآمدها را به شرکت متولی پرداخت کند. همچنین کف درآمدی هم از سوی سازمان لیگ تعیین شد و شرکت تیراژه فیلم به عنوان متولی باید از طریق شرکت‌هایی که معرفی می‌کرد، حداقل ۸۵ میلیارد تومان درآمدزایی کند. در صورتی که مبلغ درآمد کمتر از ۸۵ میلیارد تومان بود، شرکت تیراژه فیلم باید این کمبود را جبران می‌کرد. اگر فرض را بر تأمین ۸۵ میلیارد تومان بگیریم، از این مبلغ ۲۷ درصد به شرکت تیراژه فیلم می‌رسد و از باقیمانده آن، ۸۰ درصد به باشگاه‌ها، ۱۰درصد به فدراسیون فوتبال، سه تا پنج درصد به هیأت‌های فوتبال و پنج درصد به سازمان لیگ تعلق می‌گیرد. مسعود تابش، مدیرعامل سپاهان می‌گوید: «در فصلی که گذشت از بابت تبلیغات محیطی به ما چیزی حدود ۵۰۰- ۴۰۰ میلیون تومان پرداخت شد. در این مورد با آنها صحبت کردیم اما به ما گفتند ۷۵۰ میلیون تومان بابت ارزش‌افزوده از ما کسر کرده‌اند. این ارزش‌افزوده باید حساب و کتاب و صورت‌وضعیت داشته باشد. ما سال‌های قبل از تبلیغات محیطی ۴، ۵ میلیارد تومان درآمد کسب می‌کردیم. باید مشخص شود که ما به عنوان تیم دوم لیگ چه قدر از این راه درآمد به دست می‌آوریم. »
مزایده برگزار کنید
در نهایت انتظار می‌رود که مدیران سازمان لیگ جواب روشنی درباره درآمدهای حاصل از تبلیغات محیطی بدهد تا حداقل باشگاه‌ها از درآمدهایشان در این بخش آگاه شوند. باید مشخص شود که اگر شرکت متولی تبلیغات محیطی نتوانسته حداقل تعهداتش را عملی کند، برای فصل آینده تکلیفش را معلوم کنند و اگر توانسته به تعهداتش عمل کند، مشخص شود که پول‌هایی که باید به باشگاه‌ها می‌رسیده در کجا هزینه شده است. همچنین تا شروع رقابت‌های فصل نوزدهم لیگ برتر فوتبال بیش از یکماه مانده و فدراسیون فوتبال باید هر چه سریع‌تر مزایده‌ای را برگزار کند تا تیم‌های لیگ برتری بتوانند از مزایای آن بهره‌مند شوند.
∎
نظر شما