کبدِ ایرانیان چرب است. آمار‌ها نشان می‌دهد ٢٥درصد ایرانی‌ها مبتلا به کبد چرب‌اند، هرچند که رئیس شبکه هپاتیت ایران تأکید می‌کند که این عدد ٤٠درصد است نه ٢٥درصد. پزشکان نگرانند، چراکه به استناد مطالعه‌های انجام‌شده، بیماری‌های قلبی و عروقی، مهمترین علت مرگ در افراد مبتلا به کبد چرب است.
مردان نزدیک به دوبرابر زنان، گرفتار کبد چرب می‌شوند. اما با افزایش سن و ورود به سن یائسگی، میزان شیوع این بیماری در میان زنان، به مردان نزدیک می‌شود.
نکته، اما اینجاست که متوسط سن ابتلا به این بیماری، بشدت کاهش پیدا کرده. اگر تا پیش از این سن شیوع کبد چرب بالای ٦٠سال بود، حالا این عدد به حدود ٤٠سال رسیده است.
میزان شیوع کبد چرب درحال افزایش است؛ متهم ردیف اول هم، مثل خیلی از بیماری‌ها، چاقی است؛ یعنی ٨٠ تا ٩٠درصد افرادی که دچار چاقی مفرط‌اند، مبتلا به کبد چرب می‌شوند. حالا باید کمی با دقت بیشتری به آمار چاقی و اضافه‌وزنی در میان ایرانیان، نگاه کنیم.
آخرین بررسی‌ها حکایت از این دارد که چاقی و اضافه‌وزنی، ٦٠درصد جمعیت کشور را درگیر کرده و بیش از همه نگرانی از بابت کودکان است. چند روز پیش بود که ایرج حریرچی، معاون وزیر بهداشت از ابتلای ٢٥درصد دانش‌آموزان به چربی خون بالا خبر داده بود.
خبر بدتر اینکه، از هر ١٠ نوجوان، یک‌نفر چاق است، یک‌نفر اضافه‌وزن دارد و دونفر چاقی شکم دارند. شروع چرب‌شدن کبد هم از همین اضافه‌وزنی‌ها شروع می‌شود تا جایی که اکنون گفته می‌شود میزان شیوع کبد چرب در میان کودکان معمولی، ٣درصد و در بین کودکان چاق، ٢٢ تا ٥٣درصد است.
حالا سوال اینجاست که کبد چطور چرب می‌شود؟ وقتی توده چربی بدن به دلیل افزایش ورود اسید‌های چرب آزاد به کبد، بالا می‌رود و گلیسیرید در کبد افزایش پیدا می‌کند، کبد در شکستن چربی‌ها دچار مشکل می‌شود، همین هم می‌شود تا چربی در بافت‌های کبد جمع شده و درنهایت منجر به چرب‌شدن کبد شود. تجمع چربی در کبد می‌تواند به مرور زمان ایجاد التهاب و تشکیل باند‌های فیبروز کند، درصورت درمان‌نکردن و بهبودی، کبد چرب می‌تواند به سمت نارسایی کبد و سیروزکبدی (تشکیل بافت فیبروز درکبد) پیشروی کند.
کبد چرب به دو گروه تقسیم می‌شود؛ کبد چرب الکلی که ناشی از مصرف طولانی‌مدت الکل است و کبد چرب غیرالکلی که یک التهاب کبدی است و بر اثر تجمع بیش از اندازه چربی در بافت کبد ایجاد می‌شود.
این تجمع بیش از حد چربی گاهی باعث اختلال در فعالیت طبیعی بافت کبد می‌شود و می‌تواند پیشرفت کرده و باعث نارسایی کبد یا سیروز کبدی شود. کبد چرب اغلب با نشانه‌های خستگی و بی‌حالی، کاهش وزن و اشتها، حالت تهوع، ضعف عمومی و درد مرکز یا سمت راست بالای شکم، خودش را نشان می‌دهد.
چطور کبدمان چرب می‌شود؟
اضافه وزن و چاقی
مقاومت به انسولین
قند خون بالا
بالا بودن چربی (تری گلیسیرید)
آپنه خواب (خروپف یا انسداد راه‌های تنفسی)
سندرم تخمدان پلی‌کیستیک
استرس بالا
تغذیه ناسالم
چه کنیم تا کبدمان چرب نشود؟
وزن‌مان را کم کنیم
از دست دادن بین ٥ تا ١٠درصد از وزن می‌تواند منجر به سلامت کبدمان شود. کاهش وزن، به پایین آوردن چربی و کم کردن آسیب به سلول‌های کبدی و التهاب آن‌ها کمک می‌کند. از سوی دیگر، کاهش ناگهانی وزن با رژیم‌های سخت و سریع هم می‌تواند منجر به چرب شدن کبد شود.
ورزش کنیم
ورزش به‌طور غیرمستقیم می‌تواند با کاهش وزن، بهبود حساسیت به انسولین، بهبود کنترل قند خون و کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی از ابتلا و پیشرفت کبد چرب جلوگیری کند.
برخی از مکمل‌های غذایی را مصرف کنیم
اسید‌های چرب امگا ٣ مثل روغن ماهی می‌تواند سطح تری‌گلیسیرید را کاهش دهد و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را کم کند و همچنین خطر مرگ را از بیماری‌های قلبی کاهش دهد.
به طور متعادل قهوه مصرف کنیم
مطالعات نشان داده افرادی که کبد چرب دارند و قهوه مصرف می‌کنند، از نظر کبدی آسیب کمتری را نسبت به بیماران مشابه که قهوه مصرف نمی‌کنند، تجربه می‌کنند.
مصرف شکر و غذا‌های سرخ‌کردنی را به حداقل برسانیم
رژیم غذایی متعادل سرشار از فیبر و چربی‌های اشباع‌شده کمتر را مصرف کنیم
از خوردن مواد غذایی فریز شده، زود پز شده، ترشیجات، رب‌ها، سس‌ها، نمک زیاد، چای پررنگ، فست‌فودها، آب و دوغ همراه غذا، تنقلات شور و لبنیات پرچرب خودداری کنیم.
چه مواد غذایی برای کبد مفید است؟
سیر و پیاز خام
سیر و پیاز خام، آنتی‌اکسیدان دارند و برای سم‌زدایی بهتر کبد لازمند. این مواد غذایی به کبد کمک می‌کنند تا بدن را از آلودگی جیوه و بعضی مواد افزودنی موجود در غذا‌ها و هورمون استروژن پاک کند.
انواع کلم‌ها
کلم خاصیت سم‌زدایی قویی دارد.
لیموترش
مصرف آب لیموترش همراه آب ولرم به صورت ناشتا، سم زدایی کبد را افزایش می‌دهد.
سیب
دفع فلزات سنگین از بدن را افزایش می‌دهد.
میوه‌های غنی از آنتی‌اکسیدان
آلو، پرتقال، کشمش، طالبی، سیب با پوست، شاتوت، گریب‌فروت، زرشک، انار و خرما جزو میوه‌های غنی از آنتی‌اکسیدان اند.
منبع: روزنامه شهروند
∎
مردان نزدیک به دوبرابر زنان، گرفتار کبد چرب می‌شوند. اما با افزایش سن و ورود به سن یائسگی، میزان شیوع این بیماری در میان زنان، به مردان نزدیک می‌شود.
نکته، اما اینجاست که متوسط سن ابتلا به این بیماری، بشدت کاهش پیدا کرده. اگر تا پیش از این سن شیوع کبد چرب بالای ٦٠سال بود، حالا این عدد به حدود ٤٠سال رسیده است.
میزان شیوع کبد چرب درحال افزایش است؛ متهم ردیف اول هم، مثل خیلی از بیماری‌ها، چاقی است؛ یعنی ٨٠ تا ٩٠درصد افرادی که دچار چاقی مفرط‌اند، مبتلا به کبد چرب می‌شوند. حالا باید کمی با دقت بیشتری به آمار چاقی و اضافه‌وزنی در میان ایرانیان، نگاه کنیم.
آخرین بررسی‌ها حکایت از این دارد که چاقی و اضافه‌وزنی، ٦٠درصد جمعیت کشور را درگیر کرده و بیش از همه نگرانی از بابت کودکان است. چند روز پیش بود که ایرج حریرچی، معاون وزیر بهداشت از ابتلای ٢٥درصد دانش‌آموزان به چربی خون بالا خبر داده بود.
خبر بدتر اینکه، از هر ١٠ نوجوان، یک‌نفر چاق است، یک‌نفر اضافه‌وزن دارد و دونفر چاقی شکم دارند. شروع چرب‌شدن کبد هم از همین اضافه‌وزنی‌ها شروع می‌شود تا جایی که اکنون گفته می‌شود میزان شیوع کبد چرب در میان کودکان معمولی، ٣درصد و در بین کودکان چاق، ٢٢ تا ٥٣درصد است.
حالا سوال اینجاست که کبد چطور چرب می‌شود؟ وقتی توده چربی بدن به دلیل افزایش ورود اسید‌های چرب آزاد به کبد، بالا می‌رود و گلیسیرید در کبد افزایش پیدا می‌کند، کبد در شکستن چربی‌ها دچار مشکل می‌شود، همین هم می‌شود تا چربی در بافت‌های کبد جمع شده و درنهایت منجر به چرب‌شدن کبد شود. تجمع چربی در کبد می‌تواند به مرور زمان ایجاد التهاب و تشکیل باند‌های فیبروز کند، درصورت درمان‌نکردن و بهبودی، کبد چرب می‌تواند به سمت نارسایی کبد و سیروزکبدی (تشکیل بافت فیبروز درکبد) پیشروی کند.
کبد چرب به دو گروه تقسیم می‌شود؛ کبد چرب الکلی که ناشی از مصرف طولانی‌مدت الکل است و کبد چرب غیرالکلی که یک التهاب کبدی است و بر اثر تجمع بیش از اندازه چربی در بافت کبد ایجاد می‌شود.
این تجمع بیش از حد چربی گاهی باعث اختلال در فعالیت طبیعی بافت کبد می‌شود و می‌تواند پیشرفت کرده و باعث نارسایی کبد یا سیروز کبدی شود. کبد چرب اغلب با نشانه‌های خستگی و بی‌حالی، کاهش وزن و اشتها، حالت تهوع، ضعف عمومی و درد مرکز یا سمت راست بالای شکم، خودش را نشان می‌دهد.
چطور کبدمان چرب می‌شود؟
اضافه وزن و چاقی
مقاومت به انسولین
قند خون بالا
بالا بودن چربی (تری گلیسیرید)
آپنه خواب (خروپف یا انسداد راه‌های تنفسی)
سندرم تخمدان پلی‌کیستیک
استرس بالا
تغذیه ناسالم
چه کنیم تا کبدمان چرب نشود؟
وزن‌مان را کم کنیم
از دست دادن بین ٥ تا ١٠درصد از وزن می‌تواند منجر به سلامت کبدمان شود. کاهش وزن، به پایین آوردن چربی و کم کردن آسیب به سلول‌های کبدی و التهاب آن‌ها کمک می‌کند. از سوی دیگر، کاهش ناگهانی وزن با رژیم‌های سخت و سریع هم می‌تواند منجر به چرب شدن کبد شود.
ورزش کنیم
ورزش به‌طور غیرمستقیم می‌تواند با کاهش وزن، بهبود حساسیت به انسولین، بهبود کنترل قند خون و کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی از ابتلا و پیشرفت کبد چرب جلوگیری کند.
برخی از مکمل‌های غذایی را مصرف کنیم
اسید‌های چرب امگا ٣ مثل روغن ماهی می‌تواند سطح تری‌گلیسیرید را کاهش دهد و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را کم کند و همچنین خطر مرگ را از بیماری‌های قلبی کاهش دهد.
به طور متعادل قهوه مصرف کنیم
مطالعات نشان داده افرادی که کبد چرب دارند و قهوه مصرف می‌کنند، از نظر کبدی آسیب کمتری را نسبت به بیماران مشابه که قهوه مصرف نمی‌کنند، تجربه می‌کنند.
مصرف شکر و غذا‌های سرخ‌کردنی را به حداقل برسانیم
رژیم غذایی متعادل سرشار از فیبر و چربی‌های اشباع‌شده کمتر را مصرف کنیم
از خوردن مواد غذایی فریز شده، زود پز شده، ترشیجات، رب‌ها، سس‌ها، نمک زیاد، چای پررنگ، فست‌فودها، آب و دوغ همراه غذا، تنقلات شور و لبنیات پرچرب خودداری کنیم.
چه مواد غذایی برای کبد مفید است؟
سیر و پیاز خام
سیر و پیاز خام، آنتی‌اکسیدان دارند و برای سم‌زدایی بهتر کبد لازمند. این مواد غذایی به کبد کمک می‌کنند تا بدن را از آلودگی جیوه و بعضی مواد افزودنی موجود در غذا‌ها و هورمون استروژن پاک کند.
انواع کلم‌ها
کلم خاصیت سم‌زدایی قویی دارد.
لیموترش
مصرف آب لیموترش همراه آب ولرم به صورت ناشتا، سم زدایی کبد را افزایش می‌دهد.
سیب
دفع فلزات سنگین از بدن را افزایش می‌دهد.
میوه‌های غنی از آنتی‌اکسیدان
آلو، پرتقال، کشمش، طالبی، سیب با پوست، شاتوت، گریب‌فروت، زرشک، انار و خرما جزو میوه‌های غنی از آنتی‌اکسیدان اند.
منبع: روزنامه شهروند
نظر شما