گروه بین الملل-رجانیوز: درحالیکه اروپایی ها نزدیک به ۹ماه ایران را برای تعهدات برجامی خود بعد از خروج آمریکا از برجام سرکار گذاشتند در آخرین اقدام خود برنامه اجرایی صرفا برای تجارت غذا را اعلام کردند. درصورتی که قرار بود سازوکار SPV تراکنش‌های مربوط به نفت و فرآورده‌های نفتی، طلا و فلزات گرانبها و خودروسازی را تسهیل و تضمین کند.

 

این حرکت اروپایی ها که توهین رسمی به مردم ایران بود واکنش های مختلفی را در پی داشت. از آنجا که سفیر ایران در انگلیس قبلا در توئیتی به جای نام بردن از SPV از "ابزار تبادلات تجاری" نام برده و موگرینی آن را با عنوان "تجارت مشروع" معرفی کرده بود از قبل مشخص بود که قرار نیست از اروپایی ها آبی گرم شود.

 

روزنامه اصلاح طلب شرق این اقدام اروپا را بی خاصیت اعلام کرد و نوشت: «قرار بر اين بود که اروپا بخشي از منافع اقتصادي ازدست‌رفته برجام را احيا کند.»

این رسانه حامی دولت خبر داد: «آنچه  از اين به بعد INSTEX خواهيم خواند، حرف بر سر اقلام غيرتحريمي يا به بيان برخي ديگر، اقلام بشردوستانه شد. محدودماندن اين سازوکار به اقلام اين‌چنيني مزيت زيادي براي ايران به‌وجود نمي‌آورد. مشخص است  کانال ارتباط مالي توانايي بازگرداندن شرکت‌هاي بزرگي که بازار مهم در آمريکا دارند را نخواهد داشت و در صورت موفقيت فقط مي‌تواند توجه شرکت‌هاي کوچک و متوسط اروپايي را به ايران جلب کند.»

 

تحلیل گران جناح های مختلف در خصوص نمادین و بی خاصیت بودن طرح اروپایی ها به صورت متفق القول نوشته و گفته اند اما دولتمردان مانند برجام حاضر نیستند این خسارت و توهین اروپایی ها را بپذیرند.

 

بعیدی نژاد عضو تیم سابق مذاکرات خسارت بار هسته ای که به پاس خوش خدمتی خود به دولت امروز در سفارت ایران در لندن ساکن است به این انتقادات واکنش تندی نشان داد. سفیر ایران در انگلیس منتقدان بی عملی اروپا را مخالفین نظام، افراطیون منطقه و نزدیکان ترامپ معرفی کرد!

 

این ادبیات بی ادبانه و فرافکنانه بعیدی نژاد در حالی است که ظریف نیز طی سخنانی در مجلس گفته بود که تلاش‌های وزارت خارجه در ارتباط با اروپا اقتصادی نبوده و جنبه سیاسی دارد و به نوعی نگاه سیاسی پشت ادعاهای اقتصادی را عیان کرده بود.

 

سخنگوی سفارت آمریکا در آلمان، در واکنش به راه اندازی سازوکار اروپا برای ایران نیز گفته بود: راه اندازی سازوکار مالی ویژه اروپا نمی تواند فایده ای برای ایران داشته باشد. این سازوکار مالی به هیچ عنوان برنامه آمریکا در خصوص اعمال فشار حداکثری بر اقتصاد ایران را تحت الشعاع قرار نخواهد داد.

 

بنابراین طبق تحلیل های کارشناسان اکنون ایران در توافقی حضور دارد که منافع آن دقیقا صفر است و از سویی شدیدترین تعهدات هسته‌ای را در بعد فنی و نظارتی پذیرفته است.

 

رسانه های دیگر نیز به این آبنبات اروپایی واکنش منفی نشان دادند.

 

وطن امروز با تیتر " این بود؟!" به بررسی کانال مالی ایران-اروپا پرداخت و نوشت:

9 ماه پس از خروج آمریکا از برجام سرانجام انگلیس، فرانسه و آلمان ساز و کار SPV موسوم به Instex را رونمایی کردند اروپا در Instex می‌گوید در ازای ادامه اجرای تعهدات برجامی و تصویب لوایح fatf توسط ایران، به ایران غذا و دارو می‌دهد! برخلاف ادعاها و اظهارات برخی دولتی ها، اروپا اساسا قرار نیست مقابل آمریکا ایستادگی کند، چرا که مواد غذایی و دارو اساسا در فهرست تحریم‌ها قرار ندارند.حالا نزدیک به 6 سال پس از مذاکرات هسته‌ای در دولت حسن روحانی، دولت ایران حاضر شده است برنامه هسته‌ای را در ازای گرفتن مقداری غذا و دارو از اروپایی‌ها تعطیل کند!

 

 

جوان در گزارشی با عنوان "یک «تقریباً هیچ» مالی" نوشت:

این کانال در مرحله کنونی صرفاً بر حل مشکلات دارویی، دستگاه‌های پزشکی و محصولات کشاورزی- غذایی تمرکز خواهد کرد؛ حوزه‌هایی که در مقایسه با وعده‌های برجامی اروپاییان «تقریباً هیچ» محسوب می‌شود. به نظر می‌رسد بیانیه سه کشور اروپایی برای دادن امتیاز‌هایی به ایران با گروکشی‌هایی همراه است. در این بیانیه انجام تعهدات نیم‌بند برجامی اروپا بعد از سه سال به پذیرش تعهدات FATF مشروط شده است.

 

 

فرهیختگان در تحلیلی با عنوان "تکرار معامله نسیه‌ برجام" نوشت:

اروپا انتظار دارد تمام آنچه را در برجام مکتوب شده است اجرا کند  و از طرفی با وجود اینکه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکنون 13 گزارش مفصل و دقیق خود را درمورد برجام منتشر کرده و در همگی آنها اشاره کرده است که ایران به تمامی تعهداتش در راستای اجرای توافق هسته‌ای پایبند بوده، حداقلی‌ترین انتظار از اروپایی‌ها اجرای همان مفاد برجام در قبال ایران است. با توجه به اینکه در متن برجام هیچ اشاره‌ای به ماجرای FATF نشده ؛ اینکه اروپایی‌ها اقدام خود را منوط به یک شرط یعنی اجرای کامل FATF کرده‌اند معنایی جز زیاده‌خواهی و فشار غیرقانونی بر ایران ندارد.

 

 

صبح نو در گزارشی با عنوان " تولد فرزند ناخلف برجام" نوشت:

این شرکت صرفاً یک اتاق تسویه‌ حساب، آن هم برای موارد معدودی از تجارت‌ هاست. نه قرار است تحریمی دور بخورد و نه بانکی از اروپا با ایران وارد همکاری شود. صرفاً در برابر خریدهای محدود ایران از اروپا که شامل غذا و (شاید) دارو خواهد بود، این شرکت زحمت تسویه‌ حساب را خواهد کشید!

 

رسالت هم در این باره با عنوان" تکرار تقريبا هيچ" نوشت: 

اروپايي ها آغاز به کار آن را مشروط به شروطي مانند مذاکرات منطقه اي و موشکي و تکميل برنامه اقدام FATF خواهند کرد. بنابراين اين مکانيسم مي تواند خود ابزاري براي باج گيري جديد از ايران باشد. 

 

حمایت با پوشش مصاحبه محمد جواد لاریجانی نوشت:

این کانال مالی بسیار محدود است، اگر بنابود در رابطه با اقلام دارویی و غذایی حساس بحث کنیم که این منافع ما از برجام نیست؛ چراکه این موضوعات در قطعنامه‌ های سازمان ملل استثنا شده است و در همه تحریم‌ هایی که در دنیا برای کشور‌ها می ‌گذارند غذا و دارو استثنا می‌ شود، لذا این دیگر منت ندارد.

 

عصر ایرانیان با تیتر "همه چیز در مقابل هیچ!" نوشت:

با INSTEX قطعاً مشکلات مالی کشور حل نخواهد شد اما آمریکا در اقدامی هماهنگ با اروپایی دوباره بازی قدیمی پلیس بد، پلیس خوب را راه انداخته است.... این ساز و کار به نوعی معامله کالا به کالا محسوب می ‌شود به این صورت که شرکت ‌های بدهکار به ایران، این بدهی را به INSTEX پرداخت می ‌کنند و این شرکت نیز طلب شرکت ‌هایی که به ایران محصولی فروخته ‌اند را پرداخت خواهد کرد و هیچ ‌وجه نقدی به دست ما نخواهد رسد.

 

قدس هم در این خصوص نوشت:

بنا به گفته اعضاى شاخص اتحاديه اروپا، ساز و كار مالى ايران-اروپا قادر نخواهد بود معجزه اقتصادى در ايران ايجاد كند و بسیارى از تحليلگران داخلى و خارجى در بهترين حالت راه اندازى اين پشتيبان تجارى را ابزارى سياسى يا در اصطلاح دهن كجى اروپا به آمريكا مى دانند.

 

گفتنی است طبق برجام، اروپا وظیفه دارد تا تعهدات خود را اجرا کند و برای اینکار حق شرط گذاشتن و گروکشی و زیاده خواهی ندارد. اما با اینحال اروپا نه تنها نمیخواهد تعهدات خود را انجام دهد و آن را به کانال تامین غذا برای ایران محدود کرده، که از ایران عقب نشینی های امنیتی هم میخواهد و پیش شرط عملکرد ناقص خود را نیز تعهدات ذلت بار در FATF می خواند.