خبرگزاري آريا - ضربان قلب يک فرد به طور معمول با افزايش سن و به هنگام استراحت کاهش مي‌يابد. افراد ورزشکار نيز ممکن است ضربان قلب پايين‌تري داشته باشند.
به گزارش خبرگزاري آريا به نقل از ايسنا، هر فردي که نسبت به ضربان قلب خود هر گونه نگراني داشته باشد در صورت وجود مشکل بايد براي تشخيص «کندتپشي» (برادي‌کاردي) به پزشک مراجعه کند.
ضربان قلب فرد با سطوح فعاليت او تغيير مي‌کند. در طول تمرين‌هاي شديد فيزيکي، قلب پمپاژ خون را شديدتر و سريع‌تر انجام مي‌دهد و از اين رو ضربان قلب افزايش مي‌يابد.
در بيشتر افراد بزرگسال که دچار کندتپشي هستند ضربان قلب زير 60 تپش در دقيقه است هرچند ورزشکاران و افرادي که خواب هستند نيز ممکن است ضربان قلب زير 60 تپش در دقيقه داشته باشند.
علائم کندتپشي قلب
علامت اوليه کندتپشي، ضربان آهسته قلب است. برخي از افراد مبتلا به اين مشکل هيچ گونه علائم ديگري ندارند اما برخي ديگر از اين افراد علائم ديگري را تجربه مي‌کنند. در اين موارد پايين بودن ضربان قلب احتمال دارد حاکي از يک مشکل جدي‌تري باشد.
از علائم شايع کندتپشي مي‌توان به احساس خستگي و ضعف، غش و سرگيجه، گيجي، تنگي نفس و سختي در تنفس به هنگام ورزش اشاره کرد. هنگامي که يک مشکل جديِ پزشکي موجب بروز کندتپشي در فرد شده باشد در صورت فقدان درمان کافي، علائم شديدتري در او پديدار خواهد شد. اين علائم شامل مواردي چون ايست قلبي، درد قفسه سينه، فشار خون پايين يا بالا و نارسايي قلبي است.
اندازه گيري ضربان قلب
براي اندازه‌گيري دقيق کندتپشي فرد بايد ضربان قلب خود را در حالت استراحت بررسي کرده و از بررسي ضربان قلب پس از ورزش کردن يا از خواب بيدار شدن پرهيز کند.
براي اندازه‌گيري ضربان قلب فرد بايد در موقعيتي آرام و راحت نشسته و نبض مچ دست خود را بگيرد. در صورتي که امکان بررسي نبض مچ دست نبود، مي‌توان نبض گردن را گرفت.
براي اندازه‌گيري ضربان بايد تعداد نبض‌ها را در 10 ثانيه شمرده و آن را در عدد شش ضرب کرد. براي دقيق‌تر بودن اين اندازه‌گيري مي‌توان تعداد نبض‌ها را به طور کامل در يک دقيقه شمارش کرد. به عدد حاصل شده ضربان استراحت گفته مي‌شود. در صورتي که اين عدد کمتر از 60 باشد، فرد به کندتپشي مبتلا است.
کودکان و نوجوانان به نسبت بزرگسالان ضربان قلب سريع‌تري دارند. در اين افراد ضربان قلب طبيعي به شرح زير است:
نوزادان تازه متولد شده: 100 تا 180 تپش در دقيقه
نوزادان: 80 تا 150 تپش در دقيقه
کودکان 2 تا 6 سال: 75 تا 120 تپش در دقيقه
کودکان 6 تا 12 سال: 70 تا 110 تپش در دقيقه
ضربان قلب پايين در يک کودک به ويژه نوزادان وضعيت اورژانسي به حساب مي‌آيد.
علل کندتپشي قلب
برخي افراد کندتپشي معتدل داشته و برخي ديگر فقط گاهي اوقات آن را تجربه مي‌کنند.
هرچند تمام افراد مبتلا به کندتپشي ضروري است که از راهنمايي‌هاي پزشکي بهره‌مند شوند اما همه اين افراد به درمان نياز ندارند.
زماني که کندتپشي هيچ علامت ديگري ندارد و فرد به هيچ بيماري اساسي ديگري مبتلا نيست، ممکن است ضربان قلب پايين بي‌خطر يا مسئله‌اي جزئي باشد.
ضربان قلب با افزايش سن کاهش مي‌يابد و اين بدان معناست که افراد سالمند ممکن است نوعي کندتپشي را تجربه کنند. اگرچه اين امري طبيعي است اما با اين حال بهتر است اين افراد سالمند نيز به پزشک مراجعه کنند.
ورزش قلب را تقويت مي‌کند. ورزشکاران به ويژه آن‌هايي که فعاليت‌هاي شديد قلبي-عروقي دارند، قلب‌هاي کارآمدتري نيز خواهد داشت. اين امر ممکن است موجب کاهش ضربان قلب شود چرا که قلب نيازي به پمپاژ خون با سرعت و قدرت قلب ساير افراد براي خون‌رساني به بدن ندارد.
برخي مشکلات پزشکي و بيماري‌ها نيز ممکن است موجب کاهش ضربان قلب شوند. اين موارد به شرح زير است:
مشکل در ضربان‌ساز «طبيعي» قلب
ضربان‌ساز طبيعي قلب يا گره سينوسي-دهليزي به تنظيم ضربان قلب کمک مي‌کند. مشکلات مؤثر بر اين بخش از قلب مي‌تواند منجر به کاهش يا افزايش غيرطبيعي ضربان قلب شود. به ضربان قلب بالا تندتپشي (تاکي‌کاردي) مي‌گويند.
بيماري‌اي که پزشکان آن را سندروم سينوس بيمار مي‌خوانند نيز به مشکلاتي در ضربان‌ساز طبيعي قلب برمي‌گردد. به طور معمول ديگر مشکلات سلامت قلب از جمله آسيب بافت قلب، عوارض ديابت يا بيماري عروق کرونر نيز عامل اين مشکلات مي‌شوند.
ساير مشکلات الکتريکي قلب
قلب با ارسال سيگنال‌هاي الکتريکي ارتباط برقرار مي‌کند. براي مثال يکي از بخش‌هاي قلب سيگنالي به بخش ديگر آن ارسال کرده و چگونگي و زمان پمپاژ خون به بخش ديگر قلب را تعيين مي‌کند.
ضربان‌ساز به تنظيم اين سيستم الکتريکي کمک مي‌کند. اگر قلب قادر به ارسال صحيح سيگنال‌هاي الکتريکي خود نباشد، بسته به انسداد يا بيماري قلبي مي‌تواند به کندتپشي منجر شود.
انسداد کامل قلب نوعي از مشکل الکتريکي است که انتقال سيگنال‌ها از يک دهليز (يکي از حفره‌هاي بالايي قلب) به بطن‌ها (حفره‌هاي پاييني قلب) غيرممکن مي‌سازد. در انسداد کامل قلب ممکن است دهليزها ريتم کاملاً متفاوتي با بطن‌ها داشته باشند.
مشکلات متابوليک
برخي از مشکلات متابوليکي مي‌تواند به ضربان قلب پايين منجر شود. يکي از رايج‌ترينِ اين مشکلات کم‌کاري تيروئيد است که در آن غده تيروئيد به اندازه کافي هورمون تيروئيد توليد نمي‌کند.
کم‌کاري تيروئيد مي‌تواند بر سلامت عروق خوني تأثير بگذارد که اين امر به نوبه خود مي‌تواند موجب کاهش ضربان قلب شود. افراد مبتلا به کم‌کاري تيروئيد هم‌چنين مي‌توانند به افزايش فشارخون دياستوليک مبتلا شوند. اندازه فشار دياستوليک، فشار خون دهليزها را بين ضربان قلب تعيين مي‌کند و در صورتي که نمره فشار خون دياستوليک فردي بالاي 80 باشد به افزايش فشارخون دياستوليک مبتلاست.
اختلالات تيروئيدي بسيار رايج هستند و مي‌توانند نوجوانان و افراد سالم را نيز درگير کند.
بيماري قلبي
آسيب‌هاي وارده به قلب مانند نارسايي احتقاني قلب، بيماري عروق کرونر، سابقه حملات قلبي و ديگر مشکلات قلبي مي‌تواند بر سيستم الکتريکي قلب تأثير گذاشته و پمپاژ قلب را آهسته و ناموثرتر از قبل کند.
داروهاي قلب
برخي از داروها مانند داروهاي بيماري‌هاي قلب و فشار خون بالا مي‌تواند منجر به ضربان قلب پايين شود. داروهاي بلوک‌کننده بتا که پزشکان براي ضربان قلب بالا و برخي ديگر مشکلات تجويز مي‌کنند نيز ممکن است به کاهش ضربان قلب منجر شوند.
افرادي که داروهاي جديدي را مصرف مي‌کنند و شاهد کاهش ضربان قلب در خود هستند بايد به پزشک مراجعه کنند.
کمبود اکسيژن
پزشکان از اصطلاح هيپوکسي براي زماني که بدن اکسيژن کافي دريافت نمي‌کند، استفاده مي‌کنند. در شرايط کم‌اکسيژني، ضربان قلب پايين مي‌رود.
هيپوکسي يک وضعيت اضطراري پزشکي است و زماني که فرد در حال خفه شدن يا تحت حمله آسم شديد است، مي‌تواند رخ دهد. بيماري‌هاي مزمن پزشکي مانند بيماري مزمن انسدادي ريه نيز مي‌توانند منجر به هيپوکسي شوند. زماني که هيپوکسي منجر به کاهش ضربان قلب مي‌شود، ضروري است که علت اصلي اين عارضه را درمان کنيد.
زمان مناسب براي مراجعه به پزشک
زماني که يک نوزاد يا کودک دچار کاهش ضربان قلب مي‌شود والدين بايد او را فوري به اورژانس برسانند. همچنين بزرگسالان و کودکاني که ضربان قلب پايين داشته و دچار علائمي شديد همچون درد قفسه سينه يا غش کردن مي‌شوند، بايد به بيمارستان مراجعه کنند.
علاوه بر اين در موارد زير افراد بايد به پزشک مراجعه کنند:
- فرد براي چند روز دچار مداوم تغييراتي غير قابل توضيح در ضربان قلب خود شود.
- فرد کندتپشي را توأم با ديگر فاکتورهاي خطرزا براي سلامتي قلب هم‌چون ديابت يا استعمال دخانيات داشته باشد.
- فرد همزمان به بيماري قلبي و کندتپشي مبتلا باشد.
- فرد همزمان به کندتپشي و غش کردن‌هاي مکرر مبتلا شده باشد.
- فرد گاهي به کندتپشي و گاهي به تندتپشي مبتلا شود.
گزينه‌هاي درماني
پزشک هميشه درمان کندتپشي را ضروري نمي‌بيند. با اين حال زماني که کاهش ضربان قلب موجب مشکلات جدي در سلامت شده يا بيماري‌هاي قلبي منجر به کاهش عملکرد قلب شود، دريافت درمان براي فرد ضروري مي‌شود.
يک ضربان‌ساز «مصنوعي» وسيله‌اي الکتريکي است که پزشک براي تقويت ريتم منظم قلب آن را درون قلب بيمار قرار مي‌دهد، مي‌تواند کمک کند.
بسته به علت کندتپشي پزشک ممکن است موارد زير را نيز توصيه کند:
- تغيير داروهاي قلب
- مصرف دارو براي درمان اختلالات تيروئيدي يا ديگر مشکلات متابوليک
- ايجاد تغيير در سبک زندگي مانند مصرف رژيم غذايي کم چربي، ورزش کردن بيشتر و ترک دخانيات
- نظارت و بررسي مکرر ضربان قلب و فشار خون
به گزارش سايت تخصصي مديکال نيوز تودي، کندتپشي يا ضربان آهسته و پايين قلب هميشه موجب نگراني نيست و مي‌تواند گاهي در نتيجه روندي طبيعي باشد اما براي اطمينان، بهتر است به پزشک متخصص مراجعه کنيد تا عوامل خطر براي سلامت قلب و عروقتان را شناسايي کند.