صاحب‌خبر - تاریخ معاصر ایران کمتر چهره‌ای مانند شیخ علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی را به خود دیده است. شخصیتی که بیش از 6 دهه در صحنه‌های مختلف سیاسی اجتماعی ایران نقش‌های مختلفی را ایفا کرد و تاثیرات شگرفی بر روند تصمیم‌گیری‌ها و تصمیم‌سازی‌های کشور داشت. «آیتالله» از زمان حضور در مدارس علمیه و آشنایی با امام راحل در اوایل دهه 40 تا سال 1395 که دارفانی را وداع گفت، همواره به عنوان شخصیتی اثرگذار در صحنه سیاسی ایران مطرح بود. هاشمی مانند هر کنش‌گر سیاسی و اجتماعی دیگری، خوب و بدهای فراوانی را در کارنامه‌‌اش ثبت کرد و موافقان و مخالفان بی‌شماری داشت.
وجود دو ویژگی خاص و منحصربه فرد در شخصیت او موجب شده است که نام وی هنوز در اذهان کنش‌گران سیاسی مطرح باشد و هر از چندی حرف و سخن تازه‌‌ای از مردی که سال‌های پیش او را سردار سازندگی نامیدند مطرح شود. نخستین ویژگی هاشمی این بود که هرگز موافقان و مخالفان ثابتی نداشت. موافقان و مخالفان هاشمی بارها تغییر کردند و گاه موافقانش به مخالف و گاهی مخالفانش به موافق او تبدیل شدند. ویژگی دیگر هاشمی را می‌‌توان در ادامه‌دار بودن او دانست. گرچه کالبد جسمانی هاشمی دیگر در میان سیاسیون ایران نیست اما آن‌ها هنوز سعی دارند اعمال و رفتارشان را با معیار و سنجه هاشمی بسنجند.
این بار اما ساخت و پخش فیلم مستند «هاشمی زنده است» که در جشنواره سینما حقیقت به اکران در آمد، محل بحث و حرف بسیار شده است. این فیلم که گویا مدعی است روایتی تمام عیار از هاشمی را ارائه کرده و با رویکردی نقادانه، مواضع آیتالله طی سال‌های حیات سیاسی‌اش را به بحث نشسته است، تصویری مخدوش و غیرواقعی از او را عرضه کرده است. البته این مدعای خانواده و نزدیکان هاشمی است. سازندگان این فیلم دو دانشجوی جوان هستند که مدعی شده‌‌اند فیلم را با هزینه شخصی ساخته‌اند. حال آن‌که محمد هاشمی برادر آیتالله این موضوع را تکذیب کرده و معتقد است بسیاری از تصاویر ارائه‌شده در این مستند از آرشیو صدا و سیما بیرون آمده است. برادر آیتالله در این رابطه گفته است: متاسفانه برخی افراد در یکی دو دهه اخیر، بالاترین تخریب‌ها را علیه مرحوم آیتالله هاشمی رفسنجانی اعمال کردند و امروز هم با وجود رحلت ایشان، همچنان علیه ایشان تخریب می‌کنند؛ خود این تخریب‌کنندگان هم می‌گویند هاشمی زمانی هم که زنده بود جسم او کاری نمی‌کرد، بلکه فکرش و اندیشه‌اش مزاحم ما بود و امروز هم با همین نگاه، به تخریب ایشان اقدام می‌کنند. وی یکی از آخرین نمونه‌های تخریب شخصیت مرحوم آیتالله هاشمی رفسنجانی را مستندی با عنوان «هاشمی زنده است» خواند که اخیرا در یکی از دانشگاه‌های تهران رونمایی شده است. هاشمی توضیح داد: در این فیلم که عنوانش «هاشمی زنده است» و برگرفته از سخن امام خمینی (ره) بود، ابتدا حضور مرحوم آیتالله هاشمی در همه صحنه‌های انقلابی و اعتماد مردم و امام راحل به ایشان را نشان می‌داد، اما در مرحله بعد وارد دوران دولت سازندگی می‌شد و تحلیلی ارائه می‌داد که انحراف انقلاب از همین زمان در کشور شروع شد و بعد در دولت خاتمی، احمدی‌نژاد و روحانی هم همین انحراف ادامه پیدا کرد؛ در پایان این فیلم هم نتیجه می‌گیرد که ریل انحراف از انقلاب را هاشمی رفسنجانی پایه‌گذاری کرد و بنابراین هاشمی زنده است، چون انحراف زنده است؛ این از آخرین نمونه‌های تخریب شخصیت یار و یاور امام خمینی (ره) است. وی اضافه کرد: من به سازندگان این فیلم که ادعا می‌کردند ۳-۲ دانشجوی ساده هستند گفتم این فیلم قطعا بالای چند میلیارد تومان هزینه داشته و باید پرسید که این هزینه از کجا تامین شده است؟ قطعا جریانی پشت این قضیه است که به‌دنبال تخریب اندیشه و تفکر هاشمی است؛ اینان می‌خواهند در سال‌های بعد، بلایی که با نام هاشمی به سرشان آمد و توسط مردم کنار گذاشته شدند، دیگر بر سرشان نیاید و لذا تخریب اندیشه و شخصیت مرحوم آیتالله هاشمی رفسنجانی را شدت بخشیده‌اند.
محسن هاشمی که این روزها ریاست شورای اسلامی شهر تهران را هم برعهده دارد، دیگر عضو خانواده آیتالله هاشمی است که نسبت به این مستند موضع‌گیری کرده است. او در یک گفت‌وگوی رسانه‌ای تصریح می‌کند: اظهار نظر و انتقاد حق هر جریان و شخصی است و ما نه تنها مخالف اظهار نظر افراد نیستیم بلکه از آن استقبال می‌کنیم، اما باید مراقبت کنیم اگر اظهار نظرمان مربوط به تاریخ و گذشته است براساس مستندات و شواهد و قرائن قابل بررسی وتحقیق توسط پژوهشگران باشد.
وی اینگونه ادامه میدهد: این طور تلقی نشود که ما تغییر کرده‌ایم و دیگر عملکرد خود در دهه‌های گذشته را قبول نداریم اما برای اینکه مسئولیت آن را نپذیریم، با طرح ادعاهای غیر مستند، می‌خواهیم آن را به گردن فرد دیگری مانند مرحوم آیتالله هاشمی رفسنجانی بیندازیم. دستکاری در تاریخ و روایت‌های مجعول و بی‌پشتوانه، اگرچه ممکن است برای برخی محبوبیت‌های کوتاه‌مدت را به همراه داشته باشد اما در کلان به انقلاب و جامعه و قضاوت نسل‌های آینده آسیب می‌زند.
هاشمی با بیان اینکه بزرگترین آرزوی تحقق نیافته آیتالله هاشمی رفسنجانی، رفاه مردم ایران و زندگی در شان این مردم با حذف فقر و در حد سرمایه‌های ایران زمین بود، گفت: در دولت سازندگی، حرکت به سمت این هدف آغاز شد اما اکنون شاید به نظر برسد ما نه تنها به سمت این هدف پیش نمی‌رویم بلکه نسبت به ۲۰ سال قبل، فاصله بیشتری با انتظارات مردم و آهنگ پیشرفت و توسعه جهان داریم. برای مردم مشکلات زیادی ایجاد کرده‌ایم که پاسخگوی آن نیستیم و مسئولیت را به گردن یکدیگر می‌گذاریم و همه تبدیل به اپوزیسیون شده‌ایم که امیدواریم با وحدت، همدلی و هم‌افزایی جریانات سیاسی و مسئولان این کندی جبران شود.
یاسر هاشمی کوچک‌ترین فرزند آیتالله هم مواضعی همچون عمو و برادر بزرگش دارد. او نیز در این خصوص گفته است: ساخت این مستند از سوی ارگان‌های خاص به صورت سفارشی ساخته شده بود که بیشتر در جهت تخریب آیت‌ا... هاشمی بود، چرا که گفته شده این مستند جنبه انتقاد دارد اما چنین موضوعی را مشاهده نکردیم چرا که جنبه انتقادی نداشت. متاسفانه صحنه‌ها، تصاویر و اطلاعات دروغ در این فیلم بسیار زیاد بود که حتی پس از مدتی مشخص شد که این فیلم از وزارت ارشاد مجوز نگرفته است. از خانواده یعنی ما، دعوت کرده بودند که در مراسم پخش این مستند شرکت کنیم اما هنگامی که از محتوای این مستند باخبر شدیم در این مراسم حضور پیدا نکردیم و با پخش آن هم به مخالفت پرداختیم.
به هر روی، ماجرای این مستند هر چه که باشد و مدعای هر کدام از طرفین که صحت داشته باشد، اصل موضوع بر سر اثرگذاری آیتالله هاشمی رفسنجانی ـ حتی پس از مرگ ـ است. نکته‌ای که نه موافقان و نه مخالفان هاشمی نمی‌توانند آن را انکار کنند و این مسئله نشان میدهد که هاشمی رفسنجانی روش و مدلی خاص برای اداره امور و فهم شرایط در کشور داشت.
شاید بهتر باشد تا موافقان و مخالفان به دور از برخوردهای گزینشی و متکی بر دوستی‌ها و دشمنی‌های شخصی و جناحی و جریانی، واقعیت هاشمی را، آن طور که بود با همه سعی و خطاهای احتمالی‌اش به تحلیل بنشینند تا بتوانند از تجربه‌هایی که او در بستر سالیان کسب کرده بود، نهایت استفاده و بهره‌برداری را داشته باشند.∎
نظر شما