شوراي همکاري خليج فارس در سال 1981 با حضور شش کشور عربستان، امارات، بحرين، کويت، قطر و عمان تشکيل شد. قرار بود اين شورا در سه بعد امنيتي، سياسي و اقتصادي سبب همکاري ميان اعضا شود.
با گذشت 37 سال از عمر اين شورا و در نشست روز گذشته رياض بيش از هر زمان ديگري عنصر «همکاري و يکپارچگي» به حلقه مفقوده اين شورا تبديل شده و «اختلاف» بر «همکاري» برتري يافته است. مصاديق اين اختلاف را مي توان در محورهاي زير بيان کرد.
نشست سران شوراي همکاري خليج در آستانه فروپاشي
نخستين و مهمترين نشانه اختلاف، حضور نيافتن امير قطر در نشست رياض و فرستادن «سلطان مريخي»، وزير مشاور در امور خارجه به اين نشست بود.
در واقع، امير قطر حتي وزير خارجه اين کشور را نيز به نشست رياض نفرستاد تا هم اختلاف ها ميان دوحه و رياض ادامه داشته باشد و هم اينکه عملاً نشست رياض، بي اعتبار شود.
اين شرايط در نشست سال گذشته کويت نيز تکرار شده بود و سران عربستان، امارات، کويت و عمان در اين نشست شرکت نکرده بودند.
پائين آمدن سطح مشارکت در نشست سران شوراي همکاري خليج فارس عملاً به منزله قرار گرفتن اين سازمان در آستانه فروپاشي است، کما اينکه انتظار مي رود دولت قطر حتي از شوراي همکاري خليج فارس خارج شود.
دومين نشانه اختلاف، حضور نيافتن سلطان قابوس، پادشاه عمان در نشست رياض است. پادشاه امارات مدتهاست که در انظار عمومي ظاهر نمي شود و «محمد بن زايد آل نهيان»، وليعهد ابوظبي به نوعي پادشاه غيررسمي اين کشور است که البته وي نيز در نشست رياض شرکت نکرد.
بنابراين، شرکت نکردن پادشاه امارات در نشست سران شوراي همکاري خليج فارس در رياض، موضوع عجيبي نيست؛ اما شرکت نکردن سلطان قابوس، پادشاه عمان حاوي پيام براي اين شورا است.
پيام اين عدم حضور اين است که اعضاي شورا به خصوص سه کشور عمان، قطر و کويت از سياست هاي عربستان سعودي ناراضي و منتقد اين سياست ها هستند.
اين موضوع در سخنان امير کويت در نشست روز گذشته رياض نيز بيان شد. «صباح الاحمد الجابر الصباح»، امير کويت در نشست رياض تلويحاً از سياست عربستان عليه يمن انتقاد کرد و گفت:
"ادامه درگيري ها در يمن تهديد مستقيم عليه کشورهاي منطقه است."
سومين نشانه اختلاف در درون شوراي همکاري خليج فارس مربوط به موضع گيري متفاوت اعضاي اين شورا درباره جمهوري اسلامي ايران است.
ملک سلمان، پادشاه عربستان سعودي در نشست رياض بار ديگر جمهوري اسلامي ايران را به سياست خصمانه عليه کشورهاي منطقه و مداخله در امور داخلي ديگر کشورها متهم کرد.
با اين حال، «صباح الاحمد الجابر الصباح»، امير کويت با رد ادعاي پادشاه سعودي گفت:
"ما تمايل داريم روابط خوبي با جمهوري اسلامي ايران در چارچوب توافق هاي بين المللي داشته باشيم."
در همين حال، دولت هاي قطر و عمان نيز روابط حسنه اي با جمهوري اسلامي ايران دارند و حتي دولت قطر سال گذشته ميلادي ضمن دفاع از رابطه با ايران و کنايه به عربستان سعودي، گفته بود ايران، همسايه اي است که در امور همسايگان خود مداخله نمي کند.
با توجه به اين شرايط و مصاديق اختلاف، مي توان گفت يکپارچگي شوراي همکاري خليج فارس عملاً از بين رفته است و احتمال خروج قطر از اين شورا نيز وجود دارد.
«صباح الاحمد الجابر الصباح»، امير کويت در نشست روز گذشته رياض اذعان کرد که ادامه اختلاف ها ميان اعضاي شورا، تهديد خطرناکي براي يکپارچگي آن است.
نويسنده: سيد رضي عمادي
133/118
کليدواژه خليج فارس
نظر شما