سعودی به قتل خاشقجی اعتراف کرد
امید بن‌سلمان به ترامپ
روز گذشته، پس از 18 روز سکوت و انکار، سرانجام رژیم سعودی در پی شدت گرفتن فشارهای افکار عمومی ناچار به پذیرش قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد شد و اعلام کرد، سران کشور از این مسئله بی‌اطلاع بوده‌اند. توضیحاتی که در بیانیه ریاض در این خصوص آمده است با این حال نتوانسته بسیاری از سران دنیا را قانع سازد و شخصیت‌های سیاسی هر کدام به نوعی خواستار پاسخگویی شفاف ریاض به اتهام قتل روزنامه نگار عربستانی در کنسولگری این کشور در استانبول شدند.
صاحب‌خبر - عربستان سعودی بامداد روز گذشته (بیستم اکتبر) کشته شدن جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد دولت سعودی را تأیید و اعلام کرد خاشقجی بعد از درگیری در کنسولگری این کشور در استانبول، کشته شده است. دادستان کل پادشاهی عربستان سعودی در بیانیه‌ای اعلام کرد نتایج تحقیقات اولیه نشان می‌دهد بین خاشقجی و افرادی که روز ۲ اکتبر با او داخل کنسولگری سعودی در استانبول ملاقات کردند درگیری رخ داد که به کشته شدن روزنامه‌نگار سعودی منجر شد. دادستان کل اعلام کرده افرادی که بین آنها و خاشقجی درگیری رخ داده برای گفت‌وگو با وی درباره احتمال بازگرداندنش به عربستان به استانبول رفته بودند. خبرگزاری دولتی عربستان سعودی، «واس» در بیانیه‌ای به نقل از دادستان کل اعلام کرد ۱۸ نفر در ارتباط با همین پرونده دستگیر شده‌اند. رسانه‌های دولتی عربستان سعودی همچنین گزارش دادند «سعود القحطانی»، مشاور دیوان سلطنتی و «احمد العسیری»، نایب رئیس دستگاه اطلاعاتی عمومی (سرویس امنیت و اطلاعات خارجی عربستان سعودی) از سمت‌هایشان اخراج شده‌اند. علاوه بر این دو نفر، «محمد بن صالح الرمیح»، معاون رئیس اطلاعات کل در امور اطلاعاتی عربستان سعودی، «عبدالله بن خلیف الشایع»، معاون رئیس اطلاعات کل عربستان سعودی در منابع انسانی و «رشاد بن حامد المحمادی» مدیر اداره کل امنیت عربستان سعودی نیز برکنار شدند. رسانه‌های سعودی اشاره‌ای به اینکه اخراج این نفرات ارتباطی با پرونده خاشقجی داشته یا خیر نکرده‌اند. روز پنجشنبه روزنامه نیویورک‌تایمز گزارش داده بود عربستان سعودی قصد دارد العسیری را مقصر قتل خاشقجی معرفی کند. طبق گزارش واس، ملک سلمان دستور تشکیل کمیته‌ای به ریاست «محمد بن سلمان»، ولیعهد سعودی برای تغییر ساختار دستگاه اطلاعات عربستان سعودی را داده است. این بیانیه در حالی صادر شده که عربستان سعودی در روزهای گذشته بارها روایت‌ها درباره قتل خاشقجی را رد و تأکید کرده بود وی از ساختمان کنسولگری عربستان سعودی در استانبول خارج شده است. با این حال به نظر می‌رسد هماهنگی‌های صورت گرفته بین واشنگتن و ریاض در نهایت موجب صدور این بیانیه شده است و به همین دلیل نیز دونالد ترامپ رییس جمهور آمریکا بلافاصله بعد از انتشار این بیانیه تاکید کرد که از توضیحات عربستان در این خصوص قانع شده است! با این حال سناتور لیندسی گراهام که قبلاً گفته بود خاشقجی به دستور محمد بن سلمان کشته شده، کمتر از یک ساعت بعد از انتشار این بیانیه آن را زیر سؤال برد. او در توئیتر نوشت: «اگر بگویم که به روایت سعودی درباره آقای خاشقجی شک دارم، حق مطلب ادا نشده است. ابتدا به ما گفته شد که آقای خاشقجی کنسولگری را ترک کرده و کاملاً دخالت عربستان سعودی تکذیب شد. حالا گفته می‌شود که نزاعی درگرفته و او بدون اطلاع ولیعهد داخل کنسولگری کشته شده است. دشوار بتوان این توجیه جدید را باورپذیر دانست.» روایت رسمی عربستان سعودی به بسیاری از مسائل آشکارشده در تحقیقات ترکیه پاسخ نداده و از جمله، مشخص نکرده که آیا هیچ‌یک از نفرات تیم ۱۵ نفره مذکور دستگیر شده‌اند یا خیر. در این روایت همچنین اشاره‌ای به سرنوشت جنازه خاشقجی نشده است. شاه سعودی در پی اعتراف رسمی عربستان به کشته شدن روزنامه‌نگار منتقد این کشور در استانبول، علاوه بر برکنار کردن شماری از فرماندهان اطلاعاتی، کمیته‌ای به ریاست ولیعهد برای بازسازی ساختار اطلاعات کل کشور تشکیل داد. به نوشته پایگاه خبری روزنامه سعودی «عکاظ»، این دستور نیز به درخواست و پیشنهاد بن‌سلمان بوده است. بر اساس این گزارش، ولیعهد و رئیس شورای امور سیاسی و امنیتی عربستان به شاه سعودی اعلام کرده است که بازسازی، به‌روزرسانی ساختار ریاستی دستگاه اطلاعات کل کشور و آیین‌نامه‌های آن و مشخص کردن اختیارات سازماندهی‌شده آن و تسلسل اداری و هرمی آن ضروری است و باید کمیته‌ای مسئولیت این امر را برعهده گیرد. در همین راستا نیز، ملک سلمان طی دستوری حکومتی به شماری 7422 به تاریخ 20 اکتبر ، دستور تشکیل کمیته‌ای وزارتی به ریاست محمد بن سلمان و عضویت شماری از اعضای شورای امور سیاسی و امنیت را صادر کرد. بر اساس این گزارش، وزیر کشور عربستان، مساعد اللعیبان؛ وزیر مشاور، «ابراهیم العساف» وزیر دارایی سابق، رئیس دربار پادشاهی، وزیر خارجه، رئیس دستگاه اطلاعات کل، و رئیس دستگاه امنیتی از دیگر اعضای این کمیته هستند که قرار است گزارش نتایج عملکرد این کمیته طی یک ماه آینده به شاه سعودی ارائه شود. به نظر می‌رسد این اقدامات همه در راستای حفظ چهره بن سلمان و تلاش برای باقی ماندن او در سمت ولیعهدی پادشاه سعودی باشد. گرچه روز جمعه برخی از رسانه‌های آمریکایی اعلام کرده بودند که آمریکا به دنبال تغییر ولیعهد سعودی به دلیل این پرونده است، اما اخباری که روز گذشته منتشر شد نشان از همکاری دقیق واشنگتن و ریاض برای حل و فصل بدون هزینه این ماجرا برای خاندان سعودی هستند و به نظر نمی‌رسد تغییرات چشمگیری در سیستم سیاسی این کشور به وجود بیاید. از سوی دیگر نکته‌ای که ترامپ را به حفظ وضع موجود در عربستان تشویق می‌کند، قراردادهای نظامی او با خاندان سعودی و ارتباط نزدیک دامادش با بن سلمان است. روز گذشته برخی از رسانه‌ها از تلاش بی وقفه جارد کوشنر برای حمایت از بن سلمان در کاخ سفید خبر دادند و به نظر می‌رسد بیانیه عربستان تا حد زیادی بتواند به پروژه مشترک ترامپ – سلمان برای لاپوشانی ماجرای قتل خاشقجی کمک کند. در ادامه تغییرات جزئی در سیستم اطلاعاتی و دفاعی عربستان، حالا «نوای وقت» چاپ پاکستان مدعی شد در نشست اخیر کابینه دولت عربستان به ریاست «ملک سلمان» پادشاه این کشور با جایگزینی سفیر سعودی در پاکستان به جای «عادل الجبیر» وزیر امور خارجه کنونی موافقت شد. روزنامه «نوای وقت» چاپ پاکستان مدعی شد در نشست اخیر کابینه دولت عربستان به ریاست «ملک سلمان» پادشاه این کشور با جایگزینی سفیر سعودی در پاکستان به جای «عادل الجبیر» وزیر امور خارجه کنونی موافقت شد. «نواف سعید المالکی» ماه می سال گذشته میلادی به عنوان سفیر عربستان در پاکستان کار خود را آغاز کرد که قرار است وزیر امور خارجه شود. عادل الجبیر در هفته‌های اخیر حضور کمرنگی در عرصه دیپلماتیک داشته و قرار است المالکی نقش فعال‌تر در این زمینه ایفا کند. لازم به ذکر است عادل الجبیر از دوستان نزدیک جمال خاشقجی بوده و در پی واکنش شدید جهانی علیه رژیم سعودی گمانه زنی‌ها مبنی بر عزل الجبیر نیز قوت گرفته بود.∎