به گزارش خبرگزاري آريا، با افشاي دست داشتن شخص وليعهد در ماجراي جمال خاشقجي تحليلگران غربي از پيامدهاي کوتاه مدت و بلند مدت سخن مي گويند؛ امکان عزل وليعهد براي حفظ آبروي پادشاهي و منزوي شدن از سياستهاي منطقه اي.
پايگاه اينترنتي البنا نوشت: اميد آمريکا به سياست هاي رياض و تل آويو براي تغيير در موازنه قدرت منطقه اي با شکست روبرو شده است.
اين پايگاه خبري لبناني نوشت: به نظر نمي رسد عربستان سعودي به زودي از آثار و پيامدهاي ناپديد شدن جمال قاشقجي روزنامه نگار ناراضي اين کشور رها شود. اين کشور در بلند مدت مجبور خواهد شد در برخي از موضوعات منطقه مانند سوريه، عراق ، لبنان و شايد روابط ايران و آمريکا از خواسته هاي خود چشم پوشي کند. به نظر مي رسد فشارها عليه عربستان سعودي ناشي از پرونده قاشقجي براي يک مدت نه چندان طولاني باقي خواهد ماند.
به نوشته البناء، آمريکا اميد زيادي به سياست هاي عربستان سعودي و اسرائيل در منطقه داشت و به همه خواسته هاي رياض و تل آويو پاسخ مثبت داد تا تغيير در موازنه قواي منطقه اي ايجاد شود اما واشنگتن با شکست سهمگيني روبرو شد به طوري که روند سوچي با حضور روسيه و ترکيه در ادلب پيشرفت هاي خوبي داشته و سامانه موشکي اس 300 نيز در اختيار ارتش سوريه قرار گرفته است.
گاردين/ عربستان سعودي نيازمند رهبر جديدي است
پايگاه اينترنتي گاردين در سرمقاله خود با عنوان "عربستان سعودي نيازمند رهبري جديد است" به بررسي پيامدهاي ناپديد شدن جمال خاشقجي روزنامه نگار منتقد سعودي در کنسولگري عربستان در استانبول پرداخت و نوشت در صورتي که ناپديد شدن خاشقجي مستقيما به وليعهد عربستان سعودي مربوط شود, زمان آن فرا رسيده است تا وليعهد جديدي براي اين کشور تعيين شود.
در اين سرمقاله آمده است: عربستان سعودي از زمان حملات يازدهم سپتامبر 2011 به برج هاي دوقلو, اکنون با بزرگترين بحران ديپلماتيک خود در برابر غرب روبرو است. بحران کنوني تقريبا به طور قطع با دستان خاندان سلطنتي ايجاد شده است. علت آن است که ناپديد شدن جمال خاشقجي ستون نويس روزنامه واشنگتن پست, ظاهرا به طور مستقيم به دولت رياض مرتبط مي شود. شواهدي که تا کنون به دست آمده حاکي از آن است که خاشقجي پس از ورود به کنسولگري عربستان سعودي در استانبول, توسط يک گروه قاتل که به دستور محمد بن سلمان وليعهد عربستان سعودي اعزام شده بودند, شکنجه, کشته و سپس مثله شد. رياض خود را آماده مي کند تا اعلام کند خاشقجي به اشتباه و در جريان بازجويي کشته شد. اما اگر مشخص شود که وليعهد عربستان سعودي دستور ربوده شدن يا حتي کشتن اين منتقد را در استانبول صادر کرده است, آنگاه بدين معنا خواهد بود که استبدادگرايي وي هم اندازه افراد ستمگري مانند صدام و معمر قذافي است که از سفارتخانه هاي خود براي ترور اتباع در خارج از کشور استفاده مي کردند.
محمد بن سلمان, پس از آنکه پدرش سلمان ژانويه سال 2015 به حاکم مطلق عربستان سعودي تبديل شد, قدرتي است که در پشت تاج و تخت اين کشور قرار داشته است. وليعهد عربستان وعده داده است اين پادشاهي محافظه کار را نوسازي کند, اين در حالي است که وي فعالان حقوق بشر و روحانيون منتقد را بازداشت کرده است. طي اين ماه, يک اقتصاد دان سعودي که طرح فروش سهام شرکت دولتي نفتي آرامکو را –که يکي از ستون هاي راهبرد اقتصادي رياض شمرده مي شود- بي اهميت خوانده بود, به فعاليت هاي تروريستي متهم شد. وليعهد عربستان سعودي فردي تندرو در اختلافات به وجود آمده ميان کشورهاي حاشيه خليج (فارس) با قطر است.
وي همچنين معمار جنگ ويرانگر در يمن شمرده مي شود که در آن, نيروهاي سعودي اقدام به بمباران و ايجاد قحطي عمدي در فقيرترين کشور خاورميانه (غرب آسيا) کرده اند. وي براي حقوق جهاني يا نظم ليبرال بين المللي اهميت چنداني قائل نيست و دوستي با دونالد ترامپ رئيس جمهور آمريکا باعث جسارت پيدا کردن او شده است. ترامپ نخستين سفر خارجي خود را به رياض انجام داد. به نظر مي رسد اين ترامپ است که از اين ايده مسخره حمايت مي کند که تيم 15 نفره شکنجه گران سعودي –که يک تن از آنها يک پزشک قانوني بود- خاشقجي را به واسطه اشتباه و دچار انحراف شدن, کشتند.
تا کنون دولت ها و صاحبان شرکت هاي غربي تمايل داشتند به مسائل نقض حقوق بشر توسط عربستان سعودي بي توجهي نشان دهند. اما ناپديد شدن خاشقجي نشان داد حتي طرح انتقادهايي که به صورت دقيق و محتاطانه درباره افزايش سرکوب ها در عربستان سعودي و همچنين افزايش فلاکت مردم يمن مطرح مي شود, مي تواند دليلي کافي براي به قتل رسيدن باشد. مقامات ترکيه مي گويند جسد خاشقجي با يک اره مخصوص بريدن استخوان, قطعه قطعه و با استفاده از يک خودروي ون مرسدس سياه رنگ به خارج از کنسولگري منتقل شده است. بدين ترتيب, هيچ تعجبي ندارد که مديران ارشد از کنفرانس سالانه "داووس در صحرا" که در عربستان سعودي برگزار خواهد شد, صرف نظر کرده اند. سرمايه گذاران همچنين از بازار بورس عربستان سعودي گريخته اند. اکنون برخي از روي طنز, مخفف نام محمد بن سلمان را به زبان انگليسي (MbS) "آقاي اره استخوان بر" عنوان مي کنند. چهره هاي شاخص در ميان قانونگذاران انگليس و آمريکا در اين باره اعلام کرده اند احتمالا اکنون زمان مناسب براي اعمال تحريم ها عليه عربستان سعودي است. سعودي ها نيز در پاسخ تهديد کرده اند از ذخاير عظيم نفتي خود به عنوان سلاح استفاده خواهند کرد و تسليحات مورد نياز خود را از مسکو خريداري خواهند کرد.
کناره گيري پادشاهان سعودي در دهه هاي اخير همگي به واسطه نگراني از وضع سلامتي آنها بوده است تا فرو نشاندن آشوب هاي خارجي و داخلي. برخي رهبران زماني که قدرت را در دست دارند, ممکن است عقل خود را از دست بدهند و ديوانه شوند. اما به ندرت پيش مي آيد که رهبران، زماني که دچار زوال عقل شده اند, بتوانند موقعيت هاي عالي را در اختيار بگيرند. اما سلمان زماني که شايعاتي درباره ابتلاي وي به زوال عقل مطرح شده بود, به پادشاهي رسيد. همين موضوع است که باعث مي شود موقعيت محمد بن سلمان تا اين اندازه مايه نگراني باشد.
نبايد غافل شد برخي از محافل غربي به جاي تأکيد بر قصاص عاملان قتل احتمالي جمال خاشقجي، فشار مضاعف، تحريم و در پي آن محاکمه سردمداران سعودي تلاش مي کنند ماجرا را صرفا با برکناري بن سلمان تمام کنند و پيامد اين جنايت بين المللي را به يک برکناري تخفيف دهند.