فرهیختگان: پس از گذشت 12 روز از ناپدید شدن «جمال خاشقجی» نویسنده سرشناس سعودی در کنسولگری این کشور در استانبول، ریاض به تیم ویژه پلیس جنایی ترکیه اجازه بازرسی از کنسولگری‌اش را در استانبول داد. پلیس جنایی سعودی در جست‌وجوهای 9 ساعته عصر روز دوشنبه خود از درون کنسولگری، شواهد و قرائنی پیدا کرده است که نشان می‌دهد، احتمال استفاده از مواد سمی در ترور خاشقجی وجود دارد و سعودی‌ها برای ناپدید کردن همین آثار، برخی وسایل داخل کنسولگری را از نو رنگ‌آمیزی کرده‌اند. ریاض با وجود اینکه به درستی می‌داند بر سر این نویسنده تا حدودی منتقد خود در داخل کنسولگری چه آورده است، چرا اجازه بازرسی از محل احتمالی قتل خاشقجی را داده است؟ پاسخ این سوال را باید در همان روزی یافت که این اجازه صادر شده است.
روز دوشنبه و پس از 13 روز از ناپدید شدن جمال خاشقجی تلفن مخصوص رئیس‌جمهور آمریکا در کاخ سفید، به صدا درآمد. آن سوی خط کسی نبود جز ملک سلمان، پادشاه عربستان سعودی که درخواست مکالمه با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا را داشت. او پس از این خود دست به کار شد چراکه تلاش‌های محمد بن‌سلمان ولیعهد سعودی برای متقاعد کردن واشنگتن به حمایت از ریاض، راه به جایی نبرده بود. از جزئیات این تماس تلفنی مثل چندین تماس تلفنی دیگر ترامپ و ملک سلمان چیزی منتشر نشده است.
بلافاصله پس از این گفتوگو، دونالد ترامپ که پیش‌تر تلویحا از عربستان در پرونده ترور خاشقجی انتقاد کرده و از تنبیه سخت این کشور سخن گفته بود، از ریاض در این پرونده دفاع کرد. او بلافاصله پس از این گفتوگو در حساب توئیتری خود نوشت: «همین الان با پادشاه عربستان سعودی صحبت کردم. او هیچ اطلاعاتی از اتفاقی که برای «شهروند عربستانی ما» افتاده است، ندارد. او گفت که آنها با دولت ترکیه در حال همکاری هستند تا پاسخ را بیابند. من فورا وزیر امور خارجه آمریکا را برای ملاقات با پادشاه عربستان می‌فرستم.»
به گزارش نشریه «اسپوتنیک»، رئیس‌جمهور آمریکا همچنین به خبرنگاران گفت: «پادشاه(ملک سلمان) تاکید کرد اطلاعاتی از سرنوشت خاشقجی ندارد. نمی‌خواهم در این مساله وارد شده و فکر او را مخدوش کنم، اما شاید عاملان خودسر خبرنگار سعودی را به قتل رسانده باشند.» هرچند از جزئیات گفتوگوی ترامپ و ملک سلمان همانند ده‌ها تماس دیگر این دو خبری منتشر نشده است، اما تغییر یکباره رویکرد ترامپ و اعزام وزیر امورخارجه آمریکا آن هم به این سرعت به ریاض، نشان از معامله پشت‌پرده ریاض- واشنگتن دارد. پی بردن به این معامله البته خیلی پیچیده نیست. ترامپ تاکنون بارها به سعودی‌ها و به‌ویژه پادشاه این کشور گفته است که در ازای حمایت‌های واشنگتن از عربستان، ریاض باید هزینه‌های آن را پرداخت کند.
حالا و در این پرونده که فشار همه‌جانبه‌ای به سعودی‌ها وارد شده و این کشور هیچ دستاویزی برای نجات از مهلکه خودساخته ندارد، آنان به راحتی سرکسیه را شل خواهند کرد و چند میلیارد دلار به حساب دولت آمریکا واریز خواهند کرد. شاید چند ماه بعد ترامپ در جمع هوادارانش بگوید که در ازای کمک به عربستان برای رهایی از فشار این جنایت، چند میلیارد دلار اخاذی کرده است. در نگاه او، عربستان سعودی همچون گاو شیرده‌ای است که باید او را دوشید و پس از پایان شیردهی‌اش، او را کشت. پس از این گفتوگو و اطمینان خاطر ترامپ به ملک سلمان، درهای کنسولگری ریاض به روی پلیس جنایی ترکیه باز شد.
بازرسی 9 ساعته از کنسولگری
به گزارش رسانه‌ها، عصر روز دوشنبه مقام‌های ترکیه با همراهی نمایندگانی از عربستان سعودی برای بازرسی کنسولگری عربستان سعودی در استانبول، این ساختمان دیپلماتیک را بازرسی کردند. به گزارش «رویترز»، ابتدا تیمی ۱۲نفره از مقامات آنکارا و ریاض وارد کنسولگری شدند و ساعاتی پس از ورود این گروه، تیم پلیس جنایی که لباس ویژه پوشیده بودند و دستکش به دست داشتند برای بازرسی وارد همان ساختمان شدند. با این حال ساعاتی پیش از ورود این تیم تحقیقاتی، خبرنگاران حاضر در مقابل کنسولگری عربستان سعودی در استانبول شاهد ورود نیروهای خدماتی با وسایل شست‌وشو به داخل کنسولگری بودند. بازرسی پلیس جنایی از کنسولگری سعودی در استانبول تقریبا تا ساعت دو بامداد به طول انجامید. خبرنگاران تا زمان خروج این تیم بیرون ساختمان کنسولگری منتظر بودند تا خبری از نتیجه تحقیقات به دست آورند. ساعاتی بعد یک منبع در دفتر دادستانی کل ترکیه اظهار داشت، تحقیقاتی که تیم بازپرسان ترکیه‌ای در داخل کنسولگری عربستان در استانبول انجام دادند آنها را به سرنخ‌ها و مدارک مهمی درباره قتل جمال خاشقجی در داخل ساختمان به‌رغم تلاش‌ها برای از بین بردن آثار آن رسانده است.
این منبع در دفتر دادستانی کل ترکیه به شبکه «الجزیره» گفت: «بازپرسان به ادله و مدارک مهمی دست یافتند که شبهات قتل جمال خاشقجی (روزنامه‌نگار منتقد سعودی) در داخل کنسولگری را تقویت می‌کند.» به گفته این منبع، تیم تحقیقات ترکیه تمامی اتاق‌های کنسولگری را تفتیش کردند و تحلیل و بررسی این ادله به‌دست آمده اطلاعات مهمی را افشا خواهد کرد.» این منبع افزود: «تحقیقات ترکیه قبل از اینکه به نتایج نهایی برسد دو سه روز طول خواهد کشید.»
منابع در وزارت امورخارجه ترکیه روز سه‌شنبه تاکید کردند: «کارگروه تشکیل شده مشترک قصد دارد مقر اقامت کنسول عربستان را هم تفتیش کند.» یک دیپلمات ترکیه نیز اعلام کرد پلیس می‌خواهد در جریان تحقیقاتش خانه کنسول عربستان را نیز بررسی کند. پیش از این رسانه‌های ترکیه ویدئویی را منتشر کردند که نشان می‌دهد دو ساعت پس از ناپدید شدن جمال خاشقجی ماشین بزرگی ساختمان کنسولگری را ترک و به خانه کنسول عربستان رفته و در آنجا توقف می‌کند.
کنسولگری یا قلعه وحشت؟
کمتر از یک روز پس از این بازرسی‌ها، رجب‌طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه اعلام کرد در کنسولگری عربستان در استانبول که جمال خاشقجی روزنامه‌نگار نامدار سعودی دو هفته پیش در آن ناپدید شده، برخی وسایل از نو رنگ شده است. اردوغان به خبرنگاران گفت: «امیدوارم به‌زودی به نتایجی برسیم که ایده‌ای منطقی به ما بدهد، چون این تحقیقات در پی شواهد بسیار، ازجمله مواد سمی و نیز مواردی است که رد آنها به وسیله رنگ کردن پاک شده است.»
تلاش برای رفع اتهام از بن‌سلمان
اگر تا قبل از تماس تلفنی ترامپ و ملک سلمان، ریاض به صراحت نقش داشتن در ناپدید شدن خاشقجی را رد می‌کرد اما پس از گفتوگو و با اظهارات ترامپ، ریاض به دنبال پذیرش این قتل با ساخت یک تفسیر دروغین از ترور خاشقجی هستند تا هزینه آن از روی دوش بن‌سلمان برداشته شود. شبکه «ان‌‌بی‌‌سی» آمریکا به نقل از دو منبع آگاه گزارش داد که سعودی‌ها قصد دارند با این تفسیر توضیح دهند که محمد بن‌سلمان دستور قتل خاشقجی را صادر نکرده و اصلا در جریان این قتل نبوده است.
پیش از این شبکه خبری «سی‌ان‌ان» به نقل از منابع خود گفته بود که عربستان سعودی در حال ایجاد زمینه‌های لازم برای قبول مسئولیت قتل «جمال خاشقجی» روزنامه‌نگار منتقد سعودی است؛ سعودی‌ها می‌خواهند مرگ وی را نتیجه «اشتباهات صورت‌گرفته در حین بازجویی» اعلام کنند. احتمال پذیرش قتل جمال خاشقجی درحالی است که پیش از این عربستان سعودی قویا اعلام کرده بود که خاشقجی در کنسولگری نیست و او پس از انجام کارهای اداری از ساختمان خارج شده است.
عبارت «اشتباهات صورت‌گرفته در حین بازجویی» که برای توصیف سناریوی احتمالی ریاض جهت رفع مسئولیت در ترور خاشقجی مطرح شده از آن منظر جالب توجه است که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا نیز روز دوشنبه از این عبارت برای توصیف کشته شدن این روزنامه‌نگار منتقد استفاده کرد. نکته قابل تامل بیانیه‌ای است که وزارت امورخارجه ترکیه منتشر کرده و در آن از اساس وجود اتاق بازجویی در کنسولگری ریاض را تکذیب کرده است. وزارت امورخارجه ترکیه سه‌شنبه اعلام کرد: «در کنسولگری عربستان در استانبول هیچ محلی برای بازجویی وجود ندارد.»
پمپئو وارد می‌شود
دیروز مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا وارد ریاض شد تا آن‌گونه که رسانه‌ها گزارش دادند، با پادشاه عربستان درباره ترور خاشقجی گفتوگو کند. او، در این دیدار که در کاخ یمامه در ریاض صورت گرفت از پادشاه عربستان به خاطر پایبندی به تحقیق شفاف در موضوع جمال خاشقجی تشکر کرد. پمپئو پس از این دیدار با بن‌سلمان ولیعهد سعودی و مرد پشت‌پرده این جنایت نیز در ضیافت شام وی حاضر شد. ماموریت اصلی پمپئو در این سفر نقد کردن چک حمایت آمریکا از عربستان سعودی در این پرونده است. او بعد از این سفر قرار است به ترکیه سفر کند. قرار است پمپئو در دیدار با مقامات ترک، آنان را راضی به سکوت در این پرونده در ازای دریافت رقمی بیش از پیشنهاد رشوه پنج میلیارد دلاری که بن‌سلمان به اردوغان داده بود، کند.