صبح نو: با گذشت دوهفته از زمان ناپدید شدن «جمال خاشقجی» روزنامهنگار سعودی در سفارت عربستان در استانبول ترکیه هنوز ابعاد تازهای از چگونگی قتل یا ربوده شدن این روزنامهنگار روشن نشده است. رسانههای غربی و ترکی خواستار برخورد شدید با عاملان این حادثهاند، اما رسانههای عربستان سعودی در تلاشاند تا با وارونه جلوه دادن این موضوع خود را از فشارهای بینالمللی و افکار عمومی جهان دور سازند.
ریاض که در بالاترین سطوح، برای دورکردن اتهام دخالت در ربودن و قتل خاشقجی، در موضع بسیار سخت و تحت فشار قرار گرفته است تلاش میکند با تلطیف فضا و گفتمانهای سیاسی با غرب و بهخصوص ترکیه وارد مذاکره شود.
از این رو؛ شب گذشته ملک سلمان پادشاه عربستان در تماسی تلفنی با رجب طیب اردوغان، رییسجمهوری ترکیه بر تلاش جهت حفظ روابط مستحکم با ترکیه پرداخت و از روند چگونگی تحقیقات تشکیل کارگروه مشترک درباره موضوع ناپدید شدن جمال خاشقجی سخن گفت. گفتگوهای دو جانبه رهبران عربستان و ترکیه منجر شد عصر دیروز دوشنبه کارگروه مشترک دو طرف برای انجام تحقیقات بیشتر برای ورود به کنسولگری ریاض در استانبول مصمم شوند. هر چند رسانههای همراه با سیاستهای عربستان همانند امارات و بحرین با تهیه گزارشهای خبری و سفارششده تلاش کردند افکار عمومی این کشور را به دیگر جوانب پرونده جلب کنند، اما تماسهای تلفنی رهبران این کشور با دولتمردان ترکیه نشان داد که ریاض در تلاش است تا علاوهبر هدایت افکار عمومی داخلی، پاسخی غیرشفاف به افکار عمومی جهان دهد.
رسانههای همسو با سیاستهای سعودی تلاش دارند پرونده قتل این روزنامهنگار را بهصورت وارونه جلوه دهند و حتی تحریمهای بینالمللی و سقوط بورس ریاض را به این خاطر نادیده بگیرند، از این رو اقدام به انتشار گزارشهای خبری با خانواده و فرزندان جمال خاشقجی
کردند. «آلاء نصیف» همسر سابق جمال خاشقجی، نویسنده ناپدیدشده سعودی، یکی از سوژههای رسانههای عربستان بود که در مصاحبهای با العربیه درباره گذشتهاش با جمال خاشقجی و حادثه ناپدید شدنش سخن گفت و مدعی شد کسی را که خود را خدیجه معرفی کرده و ادعای نامزدی جمال را کرده، هرگز قبل از این حادثه نام او را نشنیدهام.
گفتنی است که فرزند بزرگ خاشقجی هم از دیگر کسانی بود که العربیه با او به مصاحبه پرداخت تا مگر بتواند از فشارهای سخت افکار عمومی جهان درباره ناپدید شدن روزنامهنگار سعودی بکاهد.
ریاض در این اندیشه است تا با دادن برخی وعدهها و تطمیع برخی سیاستمداران جهان، از فشارهای سخت جهانی در اینباره بکاهد و آمریکا و کانادا را همچنان علاقهمند به فروش تسلیحات نظامی به خود نگه دارد. از این رو از وعدههایی به سران آمریکایی و غربی در خصوص فروش نفت و توسعه تبادلات اقتصادی سخن گفت.
اما نباید بیانیه وزرای خارجه کشورهای اروپایی (انگلیس، آلمان، فرانسه و...) در اینباره را نادیده گرفت. این سه کشور اروپایی اوایل این هفته خواستار تحقیق و روشن شدن وضعیت روزنامهنگار سعودی شدند و در اینباره به صدور بیانیهای پرداختند و بسیاری از کارشناسان و برخی مقامهای غربی گزینه تحریم عربستان در صورت اثبات کشته شدن خاشقجی را مطرح کردهاند.
از سویی دیگر، ترامپ هم عصر دیروز دوشنبه با انتشار توییتی اعلام کرد تلفنی با پادشاه سعودی گفتگو کرده است. به گفته رییسجمهوری آمریکا، محمدبن سلمان از وضعیت خاشقجی اظهار بیاطلاعی کرده و گفته در حال همکاری با ترکیه است تا وضعیت این روزنامهنگار مشخص شود. قرار است پمپئو برای دیدار با پادشاه سعودی راهی ریاض شود.
با این وجود برخی رسانههای غربی همچون نیویورکتایمز و گاردین با انتشار گزارشی خواستار برکناری بنسلمان از ولیعهدی عربستان شد و برخی سیاستمداران جهان که هر روز بر تعداد آنها افزوده میشود هم خواستار تحریم کنفرانس بینالمللی عربستان شدند که قرار است ماه آینده در ریاض برگزار شود.
آنکارا درجمعه گذشته بر اساس توافقاتی غیرشفاف با آمریکا -که از سوی رسانههای این کشور اعلام نشد- اقدام به آزادسازی کشیش (اندرو برانسون) آمریکایی کرد. کشیشی که متهم به جاسوسی در این کشور شده بود و میبایست دوره محکومیتی چند ساله در ترکیه سپری میکرد. برخی معتقدند؛ فشار آنکارا بر سر موضوع خاشقجی هم میتواند به معاملهای سیاسی میان ریاض و آنکارا تبدیل شود. معاملهای که آنکارا در تلاش است نهایت بهرهمندی از قتل روزنامهنگار سعودی در استانبول را داشته باشد.
البته پیشبینی میشود عربستان سعودی برای فرار از موضوع ناپدید شدن خاشقجی و انحراف افکار عمومی جهان در اینباره، دست به دیگر سناریوهای خبری (بمب خبری) بزند که باید منتظر بود در روزهای آینده چه اتفاقی رخ خواهد داد و واکنش ترکیه نسبت به آنها چگونه خواهد بود.