یورونیوز - خبرگزاری رسمی عربستان سعودی روز یکشنبه اعلام کرد که ریاض به هر تحریم اقتصادی در واکنش به ناپدید شدن جمال خاشقچی بشدت واکنش نشان خواهد داد.
«اس‌پی‌ای» به نقل از یک منبع رسمی این کشور اعلام کرد: «پادشاه سعودی به هر اقدامی علیه این کشور با واکنشی شدیدتر پاسخ خواهد داد. اقتصاد سعودی نقشی حیاتی و تاثیرگذار بر اقتصاد جهانی دارد.»
این واکنش پس از آن منتشر شد که دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا عربستان را در موضوع ناپدید شدن این روزنامه‌نگار سعودی، تهدید به «مجازات شدید» کرد.
خبرگزاری رسمی سعودی در ادامه می‌نویسد: «پادشاهی سعودی هرگونه تهدید و تلاش برای تضعیف این کشور را بطور کامل رد می‌کند؛ چه این تهدید تحریم اقتصادی باشد و چه استفاده از ابزارهای سیاسی یا تکرار اتهامات دروغین.»
واکنش شدید عربستان در حالی منتشر می‌شود که روز یکشنبه و در پی تحولات ناشی از ناپدید شدن جمال خاشقجی و موضع گیری‌های بین‌المللی علیه ریاض، شاخص سهام بورس عربستان ۷ درصد سقوط کرد.
جمال خاشقجی، از مفسران برجسته تحولات خاورمیانه که در تبعیدی خودخواسته در آمریکا به سر می‌برد از ۲ اکتبر پس از وارد شدن به کنسولگری عربستان در شهر استانبول ترکیه ناپدید شده است.
این حادثه علاوه بر در پی داشتن واکنش گسترده جامعه بین‌الملل، جامعه داخلی سعودی را نیز دوپاره کرده است.
برخی سعودی‌ها اخبار منتشر شده توسط ترکیه در این باره را دروغ می‌دانند و معتقدند که ادعای قتل، ساخته و پرداخته مخالفان عربستان در منطقه از جمله قطر و با هدف تخریب وجهه عربستان است.
بر این اساس «سبق»، بزرگترین روزنامۀ اینترنتی عربستان سعودی رسانه‌های بین‌المللی از جمله رویترز را متهم کرد که از موضوع ناپدید شدن جمال خاشقجی برای تضعیف برنامه اصلاحات ولیعهد عربستان استفاده می‌کنند. این روزنامه نوشت: «آنها از حادثه ناپدید شدن یک شهروند عربستان به عنوان وسیه‌ای برای حمله به ریاض استفاده کرده‌اند و در تلاش هستند تا افکار عمومی بین‌المللی را از اقدامات جسورانه این پادشاهی در انجام اصلاحات منحرف کنند.»
با این وجود، گروه دومی در عربستان وجود دارند که قتل خاشقجی را پیامی از سوی حکومت سعودی به دیگر مخالفان می‌دانند. به باور آنها این حادثه نشان داد که با وجود اصرار ولیعهد عربستان به موفقیت در اجرای اصلاحات اقتصادی و اجتماعی، بعید است که بتوان آزادی‌‌های واقعی و آزادی بیان را در این کشور دید و به این ترتیب وعده ولیعهد عربستان برای ایجاد فضای باز سیاسی در این کشور محافظه کار، کاملا زیر سوال رفته است.
به گفته آنها با وجود آغاز اصلاحات، هیچکس در عربستان تامین جانی ندارد، سیاست سرکوب همچنان برقرار است و همه باید مراقب آنچه می‌گویند و انجام می‌دهند باشند. زیرا بیان دیدگاهها در این کشور هر روز خطرناکتر از روز قبل می‌شود.
رئیس جمهوری آمریکا می‌گوید حتی با اثبات دست داشتن عربستان در قتل جمال خاشقجی نیز حاضر به توقف فروش اسلحه به این کشور نیست زیرا با این کار، آمریکا خود را مجازات کرده است و نه عربستان را.
دونالد ترامپ روز شنبه مقابل خبرنگاران در کاخ سفید تاکید کرد که حتی اگر ثابت شود جمال خاشقجی در داخل کنسولگری عربستان در شهر استانبول کشته شده نیز نباید فروش اسلحه به عربستان را متوقف کرد.
آقای ترامپ گفت: «ما با این کار در واقع خودمان را مجازات خواهیم کرد. می‌توان از راههای دیگری برای مجازات این کشور استفاده کرد که بسیار بسیار قدرتمندتر هستند.» او درباره این راهها توضیحی نداد.
آقای ترامپ افزود که دولت او ۱۱۰ میلیارد دلار از فروش تسلیحات نظامی به عربستان سود برده است و همچنین در چهارچوب این معامله، عربستان متعهد شده است که در آمریکا سرمایه گذاری بزرگی انجام داده و صدها هزار شغل ایجاد کند.
او گفت: «اگر آنها از ما اسلحه نخرند، از چین یا روسیه خواهند خرید. به ۱۱۰ میلیارد دلار فکر کنید. همه این پول به کشورهای دیگر داده خواهد شد و به نظر من این کار بسیار احمقانه خواهد بود.»
این سخنان در حالی بیان شد که رئیس جمهور آمریکا در داخل کشورش و در سطح بین‌الملل تحت فشار است تا به روشن شدن موضوع ناپدید شدن جمال خاشقجی کمک کند و عربستان را در صورت مسئول شناخته شدن در این قتل، مجازات کند.
نمایندگان کنگره آمریکا از هر دو حزب دموکرات و جمهوریخواه خواستار واکنش قوی آمریکا در مقابل عربستان هستند. بر اساس قانون این کشور، نمایندگان کنگره می‌توانند مانع از فروش تسلیحات نظامی به یک کشور خارجی شوند.
بحث بر سر افزایش فشارها بر عربستان و تهدید به مجازات اقتصادی این کشور در حالی مطرح می‌شود که قرار است در زمانی کمتر از یکماه (۵ نوامبر) تحریم‌های نفتی ایران به اجرا گذاشته شود و واشنگتن امیدوار است پس از رساندن صادرات نفت ایران به صفر، ریاض کمبود نفت ایران در بازارهای بین‌المللی را جبران کند.
این مساله نیز در کنار سود حاصل از فروش کلان تسلیحات نظامی به عربستان، از چالش‌های مهم واشنگتن برای اتخاذ هر نوع اقدام تنبیهی علیه ریاض در قبال قتل جمال خاشقجی است.
دونالد ترامپ اعلام کرده است که به زودی با ملک سلمان، پادشاه عربستان صحبت خواهد کرد و از او خواهد خواست تا در باره آنچه روی داده توضیح دهد.
مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه روز شنبه اعلام کرد که عربستان تا کنون هیچ همکاری برای پیشبرد پرونده ناپدید شدن جمال خاشقجی نداشته است.
آقای چاووش اوغلو با تاکید بر ضرورت حفظ «صحت و سلامت تحقیقات درباره مفقود شدن جمال خاشقجی در کنسولگری سعودی» اعلام کرد: «هنوز شاهد همکاری عربستان نیستیم. ضروری است ماموران فنی ما وارد کنسولگری شوند. باید ابعاد رویدادی که تمامی دنیا به آن توجه دارد، روشن شود. هنوز شاهد هیچ همکاری از طرف سعودی برای تضمین سلامت تحقیقات و روشن شدن همه چیز نیستیم.»
او افزود اگرچه به پیشنهاد سعودی‌ها قرار است یک برای گروه مشترک تحقیقات ایجاد شود اما همزمان با فعالیت این گروه، ترکیه به تحقیقات مستقل خود نیز ادامه خواهد داد.
∎