جرمی هانت وزیر خارجه بریتانیا روز گذشته با انتشار پیامی توئیتری از ملاقات خود با سفیر عربستان در لندن خبر داد و نوشت: لندن خواستار پاسخ سریع وی درباره سرنوشت جمال خاشقجی روزنامه‌نگار منتقد سعودی شد و هشدار داد که انگلیس چنین جرائمی را جدی تلقی می‌کند. او همچنین به سعودی‌ها هشدار داد، تداوم دوستی میان دو کشور به میزان زیادی بستگی به رعایت ارزش‌های مشترک دارد.

سه شنبه هفته قبل این روزنامه‏نگار منتقد سیاست‌های محمد بن سلمان برای دریافت مدارک ازدواج وارد کنسولگری عربستان در استانبول شد، اما به گفته نامزدش که بیرون کنسولگری در انتظار او ایستاده بود، پس از گذشت 11 ساعت خبری از مراجعتش نشد. طبق گفته یاسین آکتای مشاور رئیس‌جمهوری ترکیه، خاشقجی پیش از داخل شدن به ساختمان کنسولگری به نامزدش گفته بود که اگر پس از 2 ساعت مراجعت نکردم با آکتای تماس گرفته و مساله را به او اطلاع‌رسانی کن.

در همین راستا و در حالی که خبرهای ضد و نقیضی هم از سرنوشت خاشقجی از روز یکشنبه رسانه‌ها را فرا گرفته و برخی از گمانه‌زنی‌ها حتی از پیدا شدن جسد مثله شده او در یکی از مناطق استانبول خبر می‌دادند، رجب طیب اردوغان با ورود به این موضوع، خاشقجی را دوست قدیمی خود خوانده و گفت که شخصاً پیگیر سرنوشت او خواهد شد.

**ابعاد جدید پرونده جمال خاشقجی
پس از این ماجرا و در حالی که افکار عمومی بین‌المللی نیز نسبت به سرنوشت نامعلوم این روزنامه‌نگار عربستان ابراز نگرانی می‌کردند، عکس منتشر شده از لحظه ورود او به ساختمان کنسولگری منتشر شد. عکسی که با پیوند خوردن به گفته مقامات امنیتی ترکیه مبنی بر قتل خاشقجی در داخل کنسو‌گری، بار دیگر انگشت اتهام را به سوی خانواده سلطنتی عربستان نشانه رفت.

جمال خاشقجی هر چند روابط نزدیکی با حکومت عربستان داشت و حتی یکی از مبلغان مهم چشم‌انداز 2030 سعودی‌ها و همچنین جنگ یمن بود، اما همزمان با ولیعهدی محمد بن سلمان به یکی از منتقدان جدی او تبدیل و از سال 2017 طی تبعیدی خود خواسته به آمریکا مهاجرت کرد.

او که فعالیت حرفه‌ای خود را در آمریکا با روزنامه واشنگتن پست ادامه می‌داد، یک روز قبل از ناپدید شدنش در مصاحبه با دویچه‌وله آلمان از سیاست‌های خاندان سلطنتی برای تکیه دادن به آمریکا انتقاد کرده بود. او که به واسطه نزدیکی‌اش به ولید به طلال میلیاردر عربستانی اطلاعات مهمی را در مورد بازداشت اعضای خانواده سلطنتی از سوی محمد بن سلمان افشا کرده و لقب جعبه سیاه خاندان سعودی را گرفته بود، حالا ابعاد تازه‌ای از پرونده‌اش منتشر شده است.

در همین رابطه حامی آکسوی سخنگوی وزارت خارجه ترکیه با بیان اینکه مقامات اطلاعاتی و امنیت ترکیه پیگیر وضعیت خاشقجی هستند، خواستار بازرسی از داخل کنسول‌گری عربستان شد. از سوی دیگر رسانه‌های ترکیه نیز گزارش دادند که طی ساعاتی که خاشقجی در داخل ساختمان بوده دو هواپیما از عربستان وارد استانبول شده و همزمان با اعلام مفقودی وی، استانبول را به سمت ریاض ترک کردند.

پس از این ماجرا، عربستان سعودی با بازرسی و جست‌وجوی ساختمان کنسولگری این کشور در استانبول از سوی مقام‌های مسئول ترکیه موافقت کرده و صحت هر گونه خبری مبنی بر ربودن و کشته شدن جمال خاشقجی را رد کرده‌ است.

**واکنش‌های جهانی بر علیه عربستان
ابعاد این ماجرا به گونه‌ای برای ریاض پرتنش شده که تاکنون دو بار سفیر عربستان در ترکیه به وزارت خارجه احضار و حتی خبرهایی نیز از اخراج او از آنکارا مطرح شد. از سوی دیگر، دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا اعلام کرد، شنیدن خبرهای مربوط به جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار ناپدیدشده سعودی مایه نگرانی است. معاون ترامپ نیز در این زمینه گفت: جهان آزاد حق دارد که پاسخی بشنود. در همین حال، قانون‌گذاران جمهوری‌خواه و دموکرات نیز به گزارش‌ها درباره کشته‌شدن این روزنامه‌نگار سعودی واکنش نشان داده‌اند. حتی دو روز قبل نیز یک سناتور آمریکایی و از اعضای کمیته روابط خارجی این کشور تاکید کرده بود که در صورت صحت اخبار کشته شدن خاشقجی، آمریکا باید فوراً روابط خود با ریاض را قطع کند.

همچنین مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا هم زیر بار فشار سنگین رسانه‌های این کشور، با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد: ایالات متحده نگران ناپدید شدن جمال خاشقجی است. مقامات ارشد وزارت خارجه با مقام‌های سعودی از مسیرهای دیپلماتیک گفت‏وگو کرده‌اند. وی افزود:‌ ما از دولت سعودی می‌خواهیم درباره ناپدید شدن آقای خاشقجی بررسی جامعی انجام دهد و نتایج آن را به شکل شفاف ارائه کند.

حتی جرمی هانت وزیر خارجه بریتانیا نیز روز گذشته با انتشار پیامی توئیتری از ملاقات خود به سفیر عربستان در لندن خبر داد و نوشت: لندن خواستار پاسخ سریع وی درباره سرنوشت جمال خاشقجی روزنامه‌نگار منتقد سعودی شد و هشدار داد که انگلیس چنین جرائمی را جدی تلقی می‌کند. او همچنین به سعودی‌ها هشدار داد، تداوم دوستی میان دو کشور به میزان زیادی بستگی به رعایت ارزش‌های مشترک دارد.

**آشفتگی سیاسی برای سعودی‌ها
حالا در چنین شرایطی و در حالی که برخی ناظران از خیال راحت سعودی‌ها برای سربه نیست کردن خاشقجی سخن گفته و معتقد بودند که عربستان با توجه به سوابقش آسوده خاطر در انتظار چشم بستن دنیا به سرنوشت این روزنامه نگار منتقد بود، وارد چالشی دیپلماتیک با هم‌پیمانان غربی و منطقه‌ای خود شده است. این برآشفتگی خاندان سعودی زمانی اهمیت می‌یابد که سرنوشت خاشقجی ممکن است به تضعیف روابط آنها با آمریکا منجر شود.

به خصوص اینکه اکنون در ایالات متحده موعد انتخابات کنگره نزدیک است و هر دو جناج خواهان وارد شدن به این ماجرا برای همسویی با افکار عمومی و رسانه‌های آمریکا هستند. رسانه‌های معتبر آمریکا مانند فارین پالیسی در این خصوص حرکت عربستان سعودی را سیلی بر گوش واشنگتن تلقی کرده و روزنامه نیویورک تایمز نیز در گزارشی مبسوط نوشت: چراغ سبز دادن ترامپ به دیکتاتورها، عربستان را در رفتار خلاف بشری گستاخ کرده است.

از سوی دیگر این مساله و پیگیری جدی دولت ترکیه نسبت به سرنوشت این روزنامه نگار عربستانی سایه‌ سنگین‌تری را بر روابط اخیراً واگرایانه دو کشور انداخته است. به همین واسطه و با موج مخالفت‌هایی که اینک متوجه ریاض شده حالا ابعاد سیاست‌های عربستان در یمن و نیز نحوه برخورد خاندان سلطنتی با مردم این کشور به موضوع جمال خاشقجی پیوند خورده و به گفته ناظران طی روزهای آینده آشفتگی‌های پدید آمده در روابط خارجی این کشور را تشدید خواهد کرد.

منبع: روزنامه ابتکار؛ 1397،7،18
گروه اطلاع رسانی**2059**2002