خبرگزاري آريا - «استفان دوجاريک»، سخنگوي دبير کل سازمان ملل متحد در واکنش به اخبار منتشر شده مبني بر قتل «جمال خاشقجي» نويسنده و روزنامه نگار منتقد رژيم سعودي در استانبول تصريح کرد: سازمان ملل به دقت پرونده «خاشقجي» را دنبال مي کند.
خاشقجي سه شنبه گذشته پس از ورود به کنسولگري عربستان در استانبول ترکيه ناپديد شد. برخي منابع ترکيه اي اعلام کرده اند، «خاشقجي» در داخل کنسولگري عربستان به قتل رسيده و جسدش به خارج از کنسولگري منتقل شده است.
شبکه «الجزيره» قطر نيز از پيدا شدن جسد وي در يکي از مناطق استانبول ترکيه خبر داد، اما اين خبرها تاکنون از جانب محافل رسمي ترکيه تاييد نشده است.
الجزيره خبر داد؛ کشف جسد خاشقجي در استانبول
سرنوشت نامعلوم «جمال خاشقجي» به اين معني است که منتقدان حتي در خارج از عربستان نيز امنيت جاني ندارند.
هرچند نقض حقوق‌بشر و نقض آزادي مطبوعات در عربستان قدمت طولاني دارد، اما اين اقدامات در سال هاي اخير تشديد شده است.
جمال خاشقجي اولين مخالف عربستاني نيست که ربوده مي‌شود بلکه در سال هاي گذشته سه تن از شاهزاده‌هاي مخالف سعودي نيز که در اروپا زندگي مي‌کردند و منتقد رژيم آل‌سعود بودند، ربوده شده‌اند و شواهدي در دست است که نشان مي‌دهد برخي از مخالفان سعودي در خارج از کشور به قتل رسيده‌اند که «ناصر السعيد» از جمله آنها به شمار مي‌رود.
پرونده‌خاشقجي؛ حذف مخالفان‌سعودي به‌هر روش‌ممکنشاهزاده «سلطان بن ترکي» اولين شاهزاده از اين دسته به شمار مي رود که به سبب انتقادات شديد از خاندان حاکم بر عربستان شهرت داشت.
وي يک بار در سال 2003 در ژنو و بار ديگر در سال 2016 هنگام عزيمت به قاهره ربوده شد و اکنون درعربستان بازداشت است.
شاهزاده «ترکي بن بندر آل سعود» از مسئولان امنيتي سابق عربستان سعودي است که به اطلاعات بسيار حساس دسترسي داشت و در ژوئن سال 2012 درخواست هاي خود را براي اجراي اصلاحات در عربستان سعودي مطرح کرد.
وي نيز سال 2015 هنگام عزيمت به مغرب بازداشت و به رياض بازگردانده شد.
شاهزاده «سعود بن سيف النصر آل سعود» نيز يکي ديگر از شاهزاده هاي وابسته به خاندان حاکم بر عربستان است که شهرت و فعاليتهاي سياسي چنداني ندارد، اما در سال 2014 با انتشار مطالبي به انتقاد از خاندان حاکم بر عربستان پرداخت و از آن زمان تا کنون هيچ خبري از وي در دست نيست.
اگر اندکي بيشتر به عقب برگرديم به ربودن و سپس قتل «ناصر السعيد» از مخالفان سعودي در سال 1979 مي رسيم. يک جاسوس انگليسي، سي سال پس از ربوده شدن ناصر السعيد فاش کرد وي پس از ربوده شدن، به قتل رسيد و جسد وي از هواپيما در ساحل درياي مديترانه انداخته شد.
ردپاي آمريکا در پرونده قتل جمال خاشقجي
همانطور که گفته شد در سالهاي اخير اقدامات جنايتکارانه مقامات عربستان بسيار زياد شده است که در همه زمينه‌ها مورد تاييد «دونالد ترامپ»، رئيس جمهور آمريکاست.
در سال هاي اخير به ويژه بعد از انتصاب «محمد بن سلمان» به عنوان وليعهد عربستان که سياست‌هاي آمريکا و رژيم اسرائيل را در منطقه دنبال مي‌کند، دهها نفر از بازرگانان، روحانيون، شاهزادگان، علما، شعرا، اساتيد دانشگاه و فعالان مدني بويژه تعدادي از زنان اين کشور دستگير و زنداني شده‌اند.
اين درحالي است که انتشار برخي از اخبار مبني بر اينکه جمال خاشقجي پيش از سفر به ترکيه قرار بود به آمريکا سفر کند بر ابهامات موجود در اين پرونده و اين احتمال که برخي از مقامات آمريکايي در پشت صحنه اين اين پرونده قرار داشته و يا از آن مطلع بودند و اساسا" با چراغ سبز آنان صورت گرفته باشد را تقويت کرده است.
موضع‌گيري ديرهنگام وزارت خارجه آمريکا درباره ناپديدشدن خاشقجي
روزنامه اينترنتي رأي اليوم در مطلبي فاش کرد که جمال خاشقجي، روزنامه‌نگار منتقد عربستاني، يک روز پيش از ناپديد شدن خود، از اظهارات رئيس جمهور آمريکا مبني بر اينکه رياض بدون حمايت واشنگتن دو هفته بيشتر دوام نخواهد آورد، انتقاد کرده بود.
ضمن آنکه وي از منتقدان «معامله قرن» ترامپ نيز محسوب مي شد.
تاثير مرگ خاشقجي در روابط رياض - آنکارا
رأي اليوم همچنين نوشت: روزنامه ‌نگار منتقد عربستاني به مثابه صندوق اسرار خاندان سعودي بود و رياض براي اينکه اين صندوق به دست رقيب منطقه اي عربستان يعني ترکيه نيافتد خطرات سنگين سياسي و ديپلماتيک توطئه عليه وي را پذيرفت.
از سوي ديگر از آنجا که جمال خاشقچي روابط گرمي با مقامات ترکيه و بخصوص «رجب طيب اردوغان» رئيس جمهوري ترکيه داشت دچار شدن وي به چنين سرنوشتي آنهم در ترکيه مي تواند بر پيامدهاي منطقه اي اين موضوع بيفزايد.
در صورت تاييد رسمي قتل جمال خاشقچي ازسوي دولت آنکارا؛ روابط ترکيه و عربستان که پيش از اين بر سر ماجراي قطر پُر تنش شده است، وارد مرحله جديدي از بحران خواهد شد.
قصد قبلي رياض براي کشاندن خاشقچي (با تمايلات اخواني‌) به استانبول (حامي اخواني‌ها) و درست کردن جنجالي عليه آنکارا است که در نهايت بيش از همه به زيان حاکمان عربستان تمام خواهد شد؛ همانطور که پرونده يمن، قطر، سوريه، لبنان و عراق به زيان آل سعود بوده است.
ابعاد ناپديد شدن روزنامه‌نگار و فعال سياسي سعودي از زمان مراجعه به کنسولگري عربستان در استانبول ترکيه هنوز مبهم است و به نظر مي‌رسد حادثه فراتر از سرنوشت يک روزنامه‌نگار سعودي مقيم آمريکاست که اين رسوايي ديگر براي حاکمان سعودي و روابط مشکوکشان با آمريکا در قالب معامله قرن است.
نويسنده: بيژن نجفي
116/110
کليدواژه ترکيه عربستان جمال خاشقجي