واشنگتن پست در حمایت از منتقد ناپدید شده سعودی، ستون خالی چاپ کرد
آدم ربایی به سبک بن سلمان
صاحبخبر - کامیار- در عرف دیپلماتیک، کنسولگری محل ویزا گرفتن و حتی پناه آوردن است،اما عربستان، کنسولگری خود در استانبول را به محل آدم ربایی تبدیل کرده است. ناپدید شدن تحلیل گر و چهره رسانهای معروف عربستان در استانبول همچنان موضوع داغ این روزهای رسانههای ترکیه و منطقه است و بعد دیپلماتیکی نیز پیدا کرده و میرود که سایه سنگینی بر روابط ریاض آنکارا بیندازد. جمال خاشقجی به خصوص در یک سال اخیر از سیاستهای محمد بن سلمان ولیعهد عربستان به ویژه در قبال قطر و اخوان المسلمین انتقاد کرده است و در تبعیدی "خودخواسته"، اما "اجباری" در واشنگتن به سر میبرد. خدیجه چنگیز همسر تُرک خاشقجی میگوید که به همراه او به کنسولگری عربستان در استانبول مراجعه کرده و همسرش پس از ورود به کنسولگری از آن خارج نشده است. سخنگوی ریاست جمهوری و سازمانهای امنیتی و پلیسی ترکیه اظهارات وی را تایید کرده و میگویند خاشقجی هنوز در داخل کنسولگری است. در این میان، کنسولگری ریاض با اعلام این که با دولت ترکیه در حال رایزنی درباره سرنوشت جمال خاشقجی پس از خروج وی از کنسولگری است، تلاش کرد مسئله حضور وی در داخل کنسولگری را به کلی نفی کند. اما آنکارا این ادعا را نپذیرفته و با فراخواندن سفیر عربستان به صورت جدی پیگیر سرنوشت خاشقجی شده است. دیدهبان حقوق بشرنیز تاکید کرده است که عربستان باید اسناد بازداشت نکردن خاشقجی را ارائه کند.معمولا ترکیه و غالب کشورهای عربی و اسلامی از فراخواندن سفرای عربستان خودداری میکنند و به ندرت پیش آمده چنین کاری را انجام دهند؛ حال که ترکیه این کار را کرده، به نظر میرسد به شدت از دست ریاض عصبانی است. البته احتمالا با اظهار این عصبانیت میخواهد از انتقال غیر قانونی جمال خاشقجی به درون خاک عربستان جلوگیری کند.در این وضعیت، اگرچه سخت است که دو طرف به یک راهحل نسبتا آبرومندانه برسند، اما هنوز ممکن است راه حلی باشد؛ راهحلی که به موجب آن، هم حق حاکمیتی ترکیه محفوظ بماند، هم عربستان بیش از این زیر سوال نرود و آبروداری کند و هم جان این نویسنده منتقد دربار سعودی نجات پیدا کند و به خطر نیفتد. اگر این معامله سهسویه انجام شود، خاشقچی باید برای همیشه از آن چه در داخل کنسولگری بر سرش گذشته دم فرو ببندد.هر چه از ناپدید شدن وی بیشتر بگذرد، احتمال نامعلوم شدن سرنوشتش برای همیشه زیاد است.اما اگر چنین معاملهای انجام نشود و ریاض همچنان بر موضع خود پافشاری و از سرنوشت خاشقچی اظهار بیاطلاعی کند، جان وی در معرض خطر جدی است و میرود که برای همیشه سرنوشت نامعلومی پیدا کند.ناگفته نماند که ریاض قبلا هم در مواردی مشابه، چند نفر از مخالفان سیاسی از جمله ناصر السعید و چند شاهزاده از جمله سلطان بن ترکی را به شیوههای مختلف به خاک عربستان منتقل کرده است. خاشقجی کیست؟ جمال خاشقجی، سردبیر پیشین روزنامه الوطن عربستان سعودی طی دو دهه گذشته با مصاحبههای اختصاصیاش با اسامه بنلادن، بنیان گذار گروه تروریستی القاعده مشهور شده بود. خاشقجی چندین بار موفق شده بود تا با اسامه بنلادن پیش از هلاکتش در سودان و افغانستان گفتوگوهای اختصاصی تهیه کند. وی در عین حال از نزدیکان ترکی الفیصل، رئیس پیشین سازمان اطلاعات عربستان سعودی و سفیر این پادشاه در آمریکا و بریتانیا محسوب میشود و رابطه نزدیکی با شاهزاده ولید بن طلال، میلیاردر سعودی دارد که سال گذشته همزمان با بازداشت تعداد زیادی از شاهزادگان و ثروتمندان سعودی در هتل ریتزکارلتون ریاض بازداشت شده بود. خاشقجی طی یک سال گذشته به صورت مستمر با انتشار یادداشتهایی در روزنامه واشنگتنپست، به شدت از سیاستهای دولت عربستان در محاصره سیاسی و اقتصادی قطر، قطع روابط با کانادا و جنگ در یمن انتقاد کرده بود، او همچنین از منتقدان نقض حقوق بشر و سرکوب گسترده مخالفان و رسانهها در عربستان محسوب میشد و بارها درباره بازداشتهای اخیر چهرههای مذهبی، فعالان حقوق بشر و فعالان مدنی اعتراض کرده بود. حالا روزنامه واشنگتن پست در حمایت از او ستون خالی چاپ کرده است.خاشقجی به تازگی مدعی شده بود که هدف سلمان بن عبدالعزیز و پسرش محمد بن سلمان، تغییر ماهوی عربستان سعودی از پادشاهی سعودی به پادشاهی سلمانیه است.او یک سال پیش در یادداشتی برای واشنگتنپست نوشته بود: «من خانه، خانواده و شغلم را رها کردم تا صدای خود را به گوش جهانیان برسانم. اقدامی جز این، خیانت به کسانی بود که در زندانها میپوسند. من در شرایطی میتوانم حرف بزنم که بسیاری حق صحبت ندارند.» او اردیبهشت ماه امسال و در پی بازداشت تعدادی از فعالان حقوق زنان در عربستان سعودی نیز در یادداشتی برای واشنگتنپست نوشته بود: «این بازداشتها نشاندهنده مشکلات مردم سعودی است. از ما میخواهند که هر نوع امید به آزادی سیاسی را کنار بگذاریم و در برابر همه بازداشتها و ممنوعالخروجیهایی که برای منتقدان و اعضای خانوادهشان وضع شده، سکوت کنیم. از ما انتظار میرود که برای اصلاحات اجتماعی هورا بکشیم و به شکل اغراقآمیزی از ولی عهد سعودی تعریف کنیم، در حالی که حق نداریم به هیچ یک از پیشتازان سعودی که دههها پیشروی این مشکلات انگشت گذاشته بودند، اشاره کنیم.»∎