معماي ربوده شدن فعال معارض سعودي در ترکيه/ چرا ربوده شدن خاشقچي خطرناک است؟
صاحبخبر - به گزارش سرويس بين الملل خبرگزاري آريا، برخي رسانه هاي ترکيه اي اعلام کردند آنکارا سفير عربستان را احضار کرد تا درباره سرنوشت جمال خاشقچي توضيح دهد. در پي ناپديد شدن يک روزنامه نگار منتقد رياض در استانبول، وزارت امور خارجه ترکيه روز پنجشنبه سفير عربستان در ترکيه را احضار کرد. جمال خاشقچي سردبير مقالات انتقاد آميز عليه رياض به ويژه در روزنامه آمريکايي واشنگتن پست از زماني که روز سه شنبه حدود ساعت 10 به وقت گرينويچ وارد کنسولگري کشورش در استانول شد، مفقود شده است. سخنگوي رياست جمهوري ترکيه تاکيد کرد جمال خاشقچي روزنامه نگار مشهور عربستاني همچنان در داخل کنسولگري اين کشور در استانبول است. به گزارش شبکه تلويزيوني الجزيره، ابراهيم کالين در نشست خبري در آنکارا گفت: اطلاعات ما نشان ميدهد اين شهروند سعودي همچنان در کنسولگري عربستان در استانبول حضور دارد و اين مسئله ابعاد حقوقي بين المللي و نيز ابعادي دارد که به قوانين ترکيه مربوط ميشود. علاوه بر اينها، اين مسئله جنبه انساني دارد. کالين افزود: طرفهاي مسئول در ترکيه در تماس مستمر با طرفهاي مسئول عربستاني هستند. ما اطلاعاتي از سوي طرفهاي مختلف از جمله نامزد اين فرد درباره مسئله ناپديد شدن او داريم. به گفته اين طرف ها، اين فرد به کنسولگري رفته است تا مدارکي را مربوط به اقدامات ازدواج تقاضا کند. او ساعت يک بعدازظهر روز سه شنبه وارد کنسولگري شده و پس از آن تماس با او قطع شده است. وزارت امور خارجه و سازمانهاي امنيتي اين مسئله را پيگيري ميکنند. ياسين اوکتاي مشاور رئيس جمهور ترکيه گفت: مقامات امنيتي به تلاشهاي خود براي آگاهي از سرنوشت جمال خاشقچي نويسنده سعودي ادامه ميدهند. به گزارش سرويس بين الملل خبرگزاري صدا و سيما، مشاور رئيس جمهور ترکيه در امور خارجي با اشاره به اين که جمال خاشقچي تحت حمايت ترکيه است، گفت: ناپديد شدن او در کنسولگري سعودي نقض قوانين بين المللي محسوب ميشود. ياسين اوکتاي مشاور رئيس جمهور ترکيه در امور خارجي گفت: مقامات امنيتي به تلاشهاي خود براي آگاهي از سرنوشت جمال خاشقچي نويسنده سعودي ادامه ميدهند. اوکتاي با اشاره به ارتباط با مقامات سعودي براي خارج کردن خاشقچي از کنسولگري، گفت: اين فرد تحت حمايت ترکيه است و امکان بازداشت وي وجود ندارد؛ مگر اين که تحت تعقيب باشد و اين کار بايد از طريق اينترپل پليس بين الملل انجام شود. خديجه خاشقچي همسر نويسنده سعودي ضمن رد کردن اظهارات يک مسئول سعودي مبني بر خروج جمال خاشقچي از کنسولگري در استانبول، گفت: وي داخل ساختمان کنسولگري ناپديد شد. پليس ترکيه به دنبال ادامه تحقيقات درخصوص ناپديد شدن معترض سعودي به دنبال مراجعه به کنسولگري عربستان در استانبول ورودي هاي اين ساختمان را حصار آهني کشيد. به دنبال ناپديد شدن "جمال خاشقچي" نويسنده و روزنامه نگار منتقد عربستاني پس از وارد شدن به کنسولگري عربستان در شهر استانبول پليس ترکيه پس از گذشت چند ساعت از اين واقعه، تمام ورودي هاي اين کنسولگري را با حفاظ هاي آهني پوشانده است. کنسولگري عربستان در استانبول با اشاره به پيگيري اقدامات لازم براي يافتن جمال خاشقچي، مدعي شد: وي پس از خروج از ساختمان کنسولگري، ناپديد شده است. به گزارش شبکه تلويزيوني الاخباريه سعودي، کنسولگري عربستان در استانبول اعلام کرد اخبار منتشر شده در رسانه ها را در خصوص ناپديد شدن جمال خاشقچي شهروند سعودي پس از خروجش از ساختمان کنسولگري دنبال مي کند. کنسولگري عربستان تاکيد کرد براي اين که نقاط مبهم ناپديد شدن جمال خاشقچي پس از خروجش از ساختمان کنسولگري روشن شود، اقدامات لازم را براي پيگيري و هماهنگي با مقامات داخلي ترکيه انجام مي دهد. در همين حال فعال توئيتري معروف در حوزه عربستان سعودي اطلاعات جديدي درباره ربوده شدن فعال معارض سعودي در ترکيه منتشر و تأکيد کرد که وي هم اکنون در عربستان حضور دارد. «جمال خاشقچي» فعال معارض سعودي که براي ثبت ازدواج خود [از آمريکا] به سفارت کنسولگري عربستان در ترکيه مراجعه کرده بود، ربوده شد. ربوده شدن اين معارض سعودي سؤالات بسياري را در اذهان عمومي مطرح کرد که چه کسي وي را ربوده است. نامزد او به رويترز گفت که جمال به کنسولگري رفته و ديگر از آنجا برنگشته و عربستان او را ربوده است. «مجتهد» فعال توئيتري سعودي امروز پنجشنبه در صفحه توئيتر خود اعلام کرد که خاشقچي ربوده شده و هم اکنون در عربستان حضور دارد. وي تأکيد کرد که اين معارض سعودي به محض ورود به کنسولگري عربستان در جريان يک عمليات حساب شده ربوده شد. مجتهد ميگويد که جزئيات اين عمليات را به خاطر حفظ شدن جان منبعي که اين خبر را داده است، محفوظ نگه ميدارد. اين فعال توئيتري تأکيد کرد که مسئولان ترکيه از اين مسئله اطلاع دارند و تصميم گرفتند که «بگويند خاشقچي در کنسولگري عربستان است تا به مقامات سعودي فرصت دهند او را به ترکيه بازگردانند و بحران به آرامي فرونشيند». وي همچنين اعلام کرد، ترکيه اميدوار است مسئولان عربستان جمال را به ترکيه بازگردانند و بتوانند قصهاي قابل باور درباره آن درست کنند مبني بر اينکه وي در طول اين مدت براي ارائه توضيحات در کنسولگري عربستان بوده است. مجتهد با اشاره به اينکه ترکيه شايد بتواند اين کار را انجام دهد، در عين حال اعلام کرد که بن سلمان قصد ندارد با آنکارا همکاري کند و آماده است تبعات اين کار را بپذيرد. در همين راستا، نامزد خاشقچي گفت که همسرش «بعد از ظهر روز سه شنبه براي تکميل کارهاي رسمي ازدواجمان وارد کنسولگري عربستان در استانبول شد، اما پس از خروج همه از کنسولگري، خبري از او نشد، چون از ساختمان خارج نشده است». نام جمال خاشقچي پيشتر در فهرست افراد بازداشتي تحت تعقيب توسط بن سلمان وليعهد سعودي قرار گرفته بود، لذا برخي از فعالان در صفحه توئيتر خود نوشتند که آقاي خاشقچي به دستور بن سلمان ربوده شده است. برخي از کابران اينترنتي نيز ميگويند که مقامات سعودي احتمالا خاشقچي را ربودهاند، زيرا وي اخيرا از سياستهاي آلسعود انتقاد کرده است. خاشقچي، ستوننويس ثابت روزنامه سعودي الحياة بود که تا چند ماه پيش همزمان در لندن، رياض و بيروت چاپ ميشد اما چند ماهي است که انتشار کاغذي آن متوقف شده است. خاشقچي به دليل انتقاد از سياستهاي دولت فعلي عربستان از نوشتن در اين روزنامه منع شد و مدتي بعد، راهي آمريکا و مقيم اين کشور شد. عربستان به طور ضمني به ربوده شدن جمال خاشقچي اعتراف کرد. انتقاد خاشقچي از سرکوب مخالفان عربستان موجب شد بن سلمان وليعهد سعودي از او خشمگين شود و دستگاههاي اطلاعاتي او را تحت نظر قرار دهند تا اينکه زمان مناسب براي ربودن وي فرا برسد. روزنامه «وطن » در صفحه توئيتر خود نوشت: عربستان سرانجام به ربوده شدن جمال خاشقچي روزنامه نگار سعودي اعتراف کرد. اين منبع تاکيد کرد: شاخه پليس بين الملل (اينترپل) سعودي اعلام کرده است يک شهروند اين کشور که به اتهام فريبکاري و مسائلي درباره صدور چک هاي بي محل، تحت تعقيب قرار داشت ، به کشور بازگردانده است. فعالان حقوقي اين موضوع را اعترافي ضمني مقامات سعودي به ناپديد شدن جمال خاشقچي نويسنده سعودي مي دانند. از سوي ديگر فعالان اينترنتي در پايگاه اجتماعي توئيتر آخرين توئيت جمال قاشقچي را که قبل از ناپديد شدن وي و از داخل ساختمان سفارت سعودي در استانبول نوشته بود، بين يکديگر رد و بدل مي کنند. آنها مي گويند اين توئيت موجب شده است رژيم سعودي از وي خشمگين شود و او را زير نظر بگيرد تا اينکه زمان مناسب براي ربودن وي فرا رسيد. خاشقچي در توئيتي محاکمه عصام الزامل شخصيت اقتصادي بارز در عربستان سعودي را محکوم کرده و نوشته بود: «عصام دو روز قبل از بازداشتش عضو هيئتي از يک سازمان در واشنگتن بود که به آنها مشاوره کارشناسي مي داد و با آنها به مؤسسات آمريکايي مي رفت تا از تجربه هاي آن استفاده کند. او مستحق چنين رفتاري نيست و نبايد چنين اتهاماتي به وي زده شود؛ اتهاماتي که هيچ کس را قانع نمي کند». فعالان اينترنتي بر اين باورند که انتقاد خاشقچي از دادگاه هاي سري ، نارضايتي وي از سرکوب مخالفان رژيم سعودي و توئيت اخير او موجب شد شاهزاده محمد بن سلمان وليعهد سعودي از او خشمگين شود و دستگاههاي اطلاعاتي سعودي او را تحت نظر قرار دهند تا اينکه زمان مناسب براي ربودن وي فرا برسد. شبکه تلويزيوني الجزيره در گزارشي از سرنوشت مبهم جمال خاشقچي روزنامه نگار منتقد نظام سعودي، اين پرونده را داراي ابعاد سياسي و امنيتي دانست که براي هر دو کشور عربستان و ترکيه پيامدهايي به دنبال خواهد داشت. در گزارش الجزيره آمده است: جمال خاشقچي روزنامه نگار منتقد سعودي پس از آنکه ظهر روز سه شنبه وارد کنسولگري عربستان در استانبول ترکيه شد، ديگر بازنگشت و همچنان اثري از او نيست، در شرايطي که نامزد او تا ورودي سفارتخانه او را همراهي مي کرد. نامزد خاشقچي دوازده ساعت در جلوي سفارت منتظر ماند اما مي گويد ديگر او را نديده است. مقامات رسمي عربستان اگرچه در اين زمينه سکوت کرده اند اما اظهار داشتند اينترپل يکي از کلاهبرداران را به کشور تحويل داده است. در همين حال مقامات ترکيه تحقيقاتي را در سطحي عالي آغاز کردند. روز چهارشنبه در اين زمينه اخبار متناقضي شنيده شد، ابتدا خبرگزاري رويترز به نقل از مقامات ترکيه خبر داد، بر اساس شواهد، خاشقچي هنوز در کنسولگري عربستان حضور دارد، حتي پس از مدتي ابراهيم کالين سخنگوي رئيس جمهوري به صراحت اين خبر را تاييد کرد، در ادامه؛ خبرگزاري رويترز به نقل از مقامات سعودي اعلام کرد، داستان اختفاي خاشقچي در کنسولگري عربستان دروغ است، او براي تاييد اسناد شخصي وارد کنسولگري شد و پس از مدت کوتاهي از آنجا خارج شد. اما نامزد اين روزنامه نگار اظهارات مقامات سعودي را تکذيب کرد و گفت، از کجا خارج شده و حال در کجاست؟ در هر حال ربوده شده خاشقچي به معمايي تبديل شده است که قبل از هر چيز دامنگير ترکيه ايست که تصاوير او را بر در و ديوار شهر نصب کرده است تا از خروج غير قانوني او از کشور جلوگيري کند. اين معما دو وجه سياسي و امنيتي دارد و در ادامه اين اتهام را براي ترکيه به دنبال خواهد داشت که از تامين امنيت کساني که به اين کشور پناه مي آورند ناتوان و يا به امنيت آنان بي توجه است، ضمن اينکه اگر اتفاقي براي خاشقچي افتاده باشد اين حادثه مي تواند به معني تجاوز به حق حاکميت کشوري مستقل تلقي شود. اگر خاشقچي از طرف نظام سعودي ربوده شده باشد و در مراکز ديپلماتيک نگهداري شود، اين اتفاق براي رياض خطرناک است و روند تعامل عربستان با مخالفان نظام سياسي را به شدت زير سئوال مي برد به ويژه اينکه خاشقچي از مخالفان ميانه رو است و از دايره نظام سعودي خارج نشد، حتي در اين زمينه مي توان اتهام همکاري عربستان با برخي از مقامات يک کشور ديگر را مطرح کرد تا بار ديگر شاهد داستاني مشابه با سعد حريري نخست وزير لبنان باشيم که به يک باره در عربستان استعفا کرد تا پس از مدتي اخبار ضد و نقيض زيادي از او شنيده شود. خبرهايي که موجب شد تا رئيس جمهوري فرانسه واسطه شود و حريري را از عربستان خارج کند، ديگر اتفاق مشابه اختفاي برخي از شاهزادگان و بازرگانان عربستان در هتل ريتز کارلتون رياض است اگر چه اين افراد پس از مدتي با بذل و بخشش بخش مهمي از اموالشان نجات يافتند، پيش و پس از اين اتفاقات هم بازداشت و حبس برخي از دگر انديشان و انديشمندان از ديگر اتفاقات داخلي عربستان است يا آنکه کانادا اندکي قبل استفاده عربستان از برنامه پيکاسوس اسرائيل براي جاسوسي عليه يک فعال مخالف در کانادا را فاش ساخت تا با افشاي اين پرونده، همکاري عربستان و اسرائيل به ذهن بيايد. امروز نيز موضوع خاشقچي در ترکيه اتفاق افتاد تا در مجموع چنين تصور شود که رياض هيچ جايي را براي فعالان مخالف نظام سعودي امن نگذاشته است.∎