صاحبخبر - گروه ایران و جهان - با روی کار آمدن بوریس جانسون در بریتانیا، حلقه راستگرایان در اروپا تکمیل شد؛ اروپایی که در مواجهه با راست افراطی اکنون تنها سنگر مقاومت خود را آلمان و فرانسه میبیند. با این تفاوت که مرکل علاوه بر وضعیت سلامتیاش تا دو سال دیگر صدراعظم آلمان خواهد بود و ماکرون نیز با کمسابقهترین بحرانهای اجتماعی و سیاسی در فرانسه دست به گریبان است.
دگردیسی در لندن
در چنین شرایطی بوریس جانسون وزیر خارجه سابق بریتانیا که بر سر موضوع بریگزیت از سمت خود کنارهگیری کرده بود، سرانجام روز گذشته توانست با غلبه بر جرمی هانت رقیب اصلی خود، سکان هدایت کابینه بریتانیا را در دست بگیرد. از جانسون به عنوان ترامپ بریتانیا یاد میشود، شخصی که مانند او و از زمانی که شهردار لندن بود با اظهارنظرها و سیاستهای نامتعارف و جنجالی خود بر سر زبانها افتاد.
موضوع جالب توجه درخصوص رایگیریهای روز گذشته این بود که از میان 150 هزار عضو حزب محافظهکار، جانسون توانست بیش از دو برابر جرمی هانت رای موافق به دست آورد؛ به طوری که 90 هزار نفر از اعضای این حزب به جانسون رای داده و در مقابل تنها 40 هزار رای در صندوق جرمی هانت وزیر خارجه فعلی بریتانیا ریخته شد. در همین رابطه همانطور که پیشبینی میشد، نخست وزیری جانسون مصادف است با یک دگرگونی اساسی در ساختار حزب حاکم محافظهکار و نیز سیاستهای لندن زیرا او به عنوان راستگراترین نماینده محافظهکاران یکی از حامیان سرسخت خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا است و از سوی دیگر اعلام کرده که درنهایت تا سه ماه دیگر حتی بدون توافق از اروپا خارج خواهد شد. همچنین همانطور که این هفته اعلام شد، فیلیپ هاموند وزیر خزانهداری و دیوید گوک وزیر دادگستری بریتانیا گفته بودند که درصورت نخست وزیر شدن جانسون از سمتهای خود کنارهگیری خواهند کرد. حتی شش تن از اعضای حزب محافظهکار نیز گفتهاند که با روی کار آمدن بوریس جانسون این حزب را ترک کرده و به حزب لیبرال دموکرات خواهند پیوست.
همین موضوع از منظر تحلیلگران نوعی دگردیسی در حزب بحرانزده محافظهکار است که ریاست جانسون بر آن موجب برکشیده شدن راستگراها در این حزب خواهد شد. همچنین با وجود شکاف سیاسی در لندن، نخست وزیری جانسون مصادف خواهد بود با رقابت تنگاتنگ میان او و حزب رقیب کارگر؛ به طوری که پیش از آن بوریس جانسون اعلام کرده بود که یکی از اصلیترین برنامههایش مقابله با روی کار آمدن جرمی کوربین رهبر حزب کارگر است.
جانسون و ایران
از سوی دیگر نزدیکی دیدگاههای جانسون با دونالد ترامپ که بسیار هم مورد حمایت کاخ سفید قرار دارد حامل پیامهای ناخوشایندی برای ایران، اروپا و حتی نظام بینالملل است چراکه هفته گذشته روزنامه گاردین با اشاره به همسویی ترامپ و جانسون، اعلام کرده بود که ائتلاف این راستگرایان نه تنها برای لندن که برای دنیا هم خطرناک است.
از سوی دیگر جانسون در حالی نخست وزیر انگلستان شده که در اوج کشاکشهای تحریمی علیه ایران و تشدید تنشها در منطقه، او بارها و بارها خواستار مهار ایران در منطقه شده است. هرچند وی اخیراً اعلام کرده است که از تقابل نظامی با ایران حمایت نمیکند، اما در عین حال چندین بار تصریح کرده که باید مراقب رفتار ایران بود زیرا آنها در بسیاری از مسائل منطقهای دست دارند. وی همچنین در زمان تصدی وزارت خارجه هم یکی از طرفداران مذاکره مجدد با ایران بر سر برجام به شمار میرفت. او یک بار به صراحت گفته بود که توافق هستهای نقاط ضعفی دارد که هر عقل سلیمی باید نسبت به برطرف کردن آن اقدام کند. جانسون همچنین یک بار هم در لابهلای صحبتهای خود در پارلمان مدعی شده بود که احتمال دارد در آینده لندن درخصوص ایران به سیاست تغییر رژیم متمایل شود.
خبر بد برای اروپا
اما شاید روی کار آمدن جانسون خبر بدتر برای اروپا باشد؛ اروپایی که اکنون به طور بیسابقهای پس از جنگ جهانی دوم با راست افراطی مواجه است و نخست وزیری وی میتواند تهدیدهای مرتبط با همگرایی اروپایی را تشدید کند.
اکنون ایتالیا با حضور جوزپه کونته و ماتئو سالوینی به دامن افراطگرایان غلتیده است. ویکتور اوربان در مجارستان و سباستین کورتز در اتریش با راستگرایان تشکیل دولت دادهاند. اخیراً نیز سیپراس سوسیالیست در یونان جای خود را به کریاکوس میتسوتاکیس رهبر حزب راستگرای افراطی دموکراسی نوین داده است.
از سوی دیگر در آلمان حزب آلترناتیو برای نخستین بار پس از جنگ جهانی دوم موفق به کسب کرسی در پارلمان شد و در سوئد و هلند نیز راستگرایان مورد اقبال مردم در انتخابات پارلمانی قرار گرفتند. همچنین مارین لوپن رهبر راستگرای افراطی جبهه ملی فرانسه در اوج چالشهای سیاسی و اجتماعی امانوئل ماکرون، خود را برای تسخیر الیزه آماده میکند.
در چنین شرایطی نخست وزیری بوریس جانسون در بریتانیا به عنوان یکی از حامیان سرسخت بریگزیت به گفته کارشناسان از هر زمان دیگری وحدت و همگرایی اروپایی را تهدید کرده و به عبارت دقیقتر حلقه راستگرایان افراطی در اروپا را تکمیل میکند. او در حالی همراستا و همسو با سیاستهای دونالد ترامپ است که رئیسجمهوری کنونی آمریکا هم یکی از رقبای سرسخت انسجام گرفتن اتحادیه اروپا است و علناً حمایت کامل خود را از نخست وزیری بوریس جانسون اعلام کرده است؛ امری که به گفته ناظران نه تنها برای انگلستان و اروپا، بلکه میتواند برای نظام بینالملل نیز مخاطره آمیز باشد.∎
نظر شما