صاحبخبر - محمدرضا ستاری
شاید تا چند ماه پیش خوشبینترین آدم هم فکر نمیکرد، زمانی فرا برسد که دونالد ترامپ و کیم جونگ اون پشت یک میز راجع به تنشزدایی و صلح با یکدیگر گفت و گو کنند، دو رهبری که از سال گذشته تا سه ماه قبل دائم در حال جنگ لفظی و تهدید به حمله نظامی بودند امروز در سنگاپور و طی اقدامی نمادین و تاریخی یک تفاهمنامه امنیتی امضاء کرده و طبق آن ترامپ با دادن تضمینهای امنیتی به اون، تعهد خلع سلاح هستهای در شبه جزیره کره را از او اخذ کرد.
دقیقاً سال گذشته و در چنین روزهایی بود که با شروع آزمایشهای پی در پی اتمی کرهشمالی که در نهایت به پرتاب بمبهای هیدروژنی و دور پرواز ختم شد، بحران در شبه جزیره کره به بیسابقهترین سطح ممکن در طول 50 سال گذشته رسید. در این میان و در حالی که رهبران دو کشور دائم در حال تهدید یکدیگر بودند، به ناگهان کیم جونگ اون با چرخشی عجیب مذاکرات با همسایه جنوبی خود را کلید زد.
پس از این اقدام و دیدار نمادین روسای کرهشمالی و جنوبی در نقطه مرزی مشترک، این مایک پمپئو بود که دو بار و آن هم محرمانه با رهبر کرهشمالی دیدار و مقدمات مذاکرات سران ایالات متحده با کرهشمالی را فراهم کرد. البته در این میان چالشهایی نیز وجود داشت. در بحبوحه تبلیغات رسانهای بر سر دیدار تاریخی اون و ترامپ در سنگاپور، رهبر کرهشمالی به ناگهان پس از سفر خود به چین و به بهانه آنچه تهدید بر سر مانور مشترک میان آمریکا و کرهجنوبی خوانده بود، سیاست آمریکا در قبال نرمش کشورش را به باد انتقاد گرفت و چندی بعد ترامپ طی نامهای ملاقات دوجانبه با اون را لغو کرد. پس از این ماجرا و با آغاز تخریب مرکز اصلی هستهای کرهشمالی که در پیش چشم خبرنگاران خارجی صورت گرفت، دونالد ترامپ در پیامی از بازگشت بر سر میز مذاکره سخن گفت و اعلام کرد قصد دارد دیدار با اون را در تاریخ مقرر به سرانجام برساند.
هیچ امتیازی ندادیم و امتیاز هم گرفتیم!
در همین راستا و در حالی که چشم جهانیان برای این دیدار به سنگاپور دوخته شده بود، دونالد ترامپ رئیس ایالات متحده آمریکا پس از دیدار خود با رهبر کرهشمالی که به مدت 45 دقیقه و در پشت درهای بسته صورت گرفت، به میان خبرنگاران آمده و اظهار داشت: اون دوستی نزدیک است و ما آماده نگارش برگی جدید در روابط میان آمریکا و کرهشمالی هستیم. پیونگ یانگ آمادگی خود را برای خلع سلاح اتمی اعلام کرد و من از همین جا به جهانیان اعلام میکنم که مجموعهای جدید از صلح را در اختیار خواهیم داشت.
رئیس ایالات متحده آمریکا در بخشی دیگری از سخنان خود با بیان اینکه تحریمهای پیونگ یانگ تا زمان خلع سلاح هستهای این کشور ادامه خواهد داشت، گفت: به مانورهای نظامی مشترک با کرهجنوبی خاتمه خواهیم داد. در همین راستا گفته میشود که قرار است مذاکرات بعدی رهبران دو کشور در پیونگ یانگ و واشنگتن صورت بگیرد و ترامپ تاکید کرد که اون دعوتش را برای سفر به آمریکا در آیندهای بسیار نزدیک پذیرفته است. رئیس ایالات متحده آمریکا همچنین طبق روال مرسوم خود با بیان اینکه هیچ امتیازی به طرف مقابل ندادهایم، سیاست سایر روسای جمهوری آمریکا را زیر سوال برده و گفت که اکنون همه افراد دولت و دیپلماتها با گذشته فرق دارند و اولویتهای ما نیز با آنها متفاوت است. شاهد بودید که چالش کرهشمالی به عنوان بزرگترین بحران را به سادگی حل کردیم و دستاوردهای عظیمی نیز از این مذاکرات به دست آوردیم.
از سوی دیگر کیم جونگ اون رهبر کرهشمالی که پیش از دیدار با ترامپ اعضای تیمش وسواس زیادی را برای هم سطح نشان دادن دو طرف از خود نشان داده بودند، با بیان اینکه در این دیدار تاریخی توانستیم گذشته را به کنار گذاشته و آینده جدیدی را ترسیم کنیم، اعلام کرد: دنیا از امروز شاهد تغییرات جدی در عرصه بینالمللی خواهد بود. رسیدن به اینجا برای ما آسان نبود، اما به هر حال به این نقطه رسیده و تمام موانع را پشت سر گذاشتیم.
متن توافق ترامپ با اون
در همین راستا و طبق آخرین خبر منتشر شده تا لحظه تنظیم گزارش و علیرغم اینکه مذاکرات ترامپ و اون به صورت محرمانه صورت گرفت، متن سند امضاء شده توسط دو نفر منتشر شد که مهمترین مفاد چهارگانه آن به این شرح است:
1- آمریکا و جمهوری دموکراتیک خلق کره متعهد به ایجاد روابط جدیدی میان آمریکا – جمهوری دموکراتیک خلق کره مطابق با میل مردم دو کشور برای صلح و موفقیت میشوند.
۲- آمریکا و جمهوری دموکراتیک خلق کره تلاشهای مشترکی را برای ایجاد یک نظام صلح پایدار و باثبات در شبه جزیره کره آغاز میکنند.
۳- جمهوری دموکراتیک خلق کره با تاکید مجدد بر بیانیه ۲۷ آوریل ۲۰۱۸ پانمونجوم متعهد به تلاش در جهت خلع سلاح هستهای کامل شبه جزیره کره میشود.
۴- آمریکا و جمهوری دموکراتیک خلق کره متعهد میشوند که اجساد باقی مانده سربازان آمریکایی کشته شده در جنگ کره را از جمله با استرداد گروهی که تاکنون شناسایی شدهاند، حل و فصل کنند.
دو سناریو برای دیدار ترامپ و اون
فارغ از اینکه در دیدار روز گذشته دونالد ترامپ و کیم جونگ اون چه توافقاتی میان دو طرف حاصل شده و در آینده چه تحولاتی بر مبنای این دیدار نمادین صورت خواهد گرفت، دو سناریوی مختلف اکنون در خصوص مذاکرات آمریکا و کرهشمالی وجود دارد.
نخستین سناریو معتقد است که برنده اصلی این ماجرا رهبر کرهشمالی است. سال گذشته و در بحبوحه کشاکش میان واشنگتن و کرهشمالی نشریه فارین پالیسی در گزارشی با تاختن به سیاست ترامپ در قبال کرهشمالی نوشت: رویکردهای ترامپ عملاً ضد راهبرد است و او تاکنون نشان داده که جهانبینی خود را بر فتوحات کوتاه مدت و تاکتیکی بنا نهاده است. علیرغم نقش حیاتی سئول در رسیدگی به بحران هستهای کره شمالی که بیتردید یگانه مساله امنیت ملی است که در صدر دستورکار ترامپ قرار دارد، رئیسجمهوری به فسخ توافق تجاری دوطرفه آمریکا با کره جنوبی مبادرت و در این راستا سعی کرده تعهد آمریکا به پرداخت بخشی از هزینه سیستم دفاع ضدموشکی تاد را انکار کند.
مقامات پیونگیانگ با دانستن این موضوع با خیال راحت تمام تهدیدها را نادیده گرفته و راهبردهای تسلیحاتی خود را اجرایی میکنند. کارشناسان معتقدند که قدرتهای جهانی علی رغم شعارهای تند علیه کرهشمالی هیچ جدیتی در قبال این کشور ندارند و در جهت بهرهبرداری از منافع کوتاه مدت در حال بازی کردن با کارت پیونگیانگ هستند؛ امری که میتواند با تقویت بیش از پیش کرهشمالی از لحاظ تسلیحاتی در آینده نزدیک، خطر یک جنگ سرد دیگر را برای نظام بینالملل در بر داشته باشد.
کارشناسان معتقدند که اکنون کرهشمالی در نقطهای ایستاده است که با در اختیار داشتن سلاح هستهای بعید به نظر میرسد که بر پایه یک تضمین امنیتی آن هم از سوی ترامپ، این ابزار بازدارندگی و برگ برنده را از خود سلب کند. هر چند اون پیش از این گفته بود که قصد ندارد به سرنوشت صدام و قزافی دچار شود و همچنین تصریح کرده بود که اینک زمان شکوفایی اقتصادی است، اما روند خلع سلاح هستهای کرهشمالی به این سادگیها هم امکانپذیر نیست و رهبر کرهشمالی هم نسبت به نحوه خلع سلاح به مدل لیبی ابراز نگرانی کرده است. تنها و برای یک نمونه لازم به ذکر است که در مورد برنامه اتمی کرهشمالی تردیدهایی جدی وجود دارد، چرا که اکنون از میزان کلاهکهای هستهای، ذخایر پلوتونیوم و کارخانههای این کشور آمار دقیقی وجود ندارد و پیونگ یانگ قادر است مقادیری از سلاحهستهای و مواد رادیو اکتیو خود را در مجموعههای زیر زمینی پنهان کند.
همچنین اون در حالی پا به میدان مذاکره با آمریکا گذاشته است که بیش از پیش به یک مشروعیت بینالمللی نیاز دارد. سایر روسای جمهوری آمریکا حاضر نبودند به این سادگی این مشروعیت را در قبال وعدههای کرهشمالی به رهبران این کشور اعطاء کنند، اما اکنون ترامپ روی کاغذ و بدون تضمینهای لازم و تنها با وعده رهبر کرهشمالی به دیدار او رفته و این مشروعیت جهانی را به اون هدیه کرده است.
از سوی دیگر برخی کارشناسان معتقدند، زمانی که سال گذشته و طی اقدامی عملگرایانه غرب مبادرت به دو تحریم سخت نفتی و کارگران خارجی این کشور کرد، چنین فشاری با پیوند به سایر چالشهای داخلی کرهشمالی، سبب شد تا رهبران این کشور ناچار به نشستن بر سر میز مذاکره برای خریدن زمان و رفع تهدید شوند.
در این میان و در حالی که ترامپ در حال ایجاد آشوب در روندهای بینالمللی است و با خروج خود از توافقهای مهم جهانی به نوعی آنارشیسم بیسابقه دامن زده است، کشاندن اون به عنوان یک یاغی در برابر نظم بینالملل بردی مهم برای او و تیمش در کاخ سفید محسوب میشود. ترامپ که از زمان روی کار آمدنش توانسته با عملی کردن بسیاری از شعارهای انتخاباتی خود قشر زیادی از طبقات متوسط و زیر متوسط آمریکایی را با خود همراه کند، اکنون میتواند با مانور وسیع بر روی این دیدار تاریخی، به میزان زیادی عواقب یکجانبهگرایی آمریکا را در نزد افکار عمومی جهان تقلیل دهد.
ترامپ و اون پیروز واقعی دیداری نمادین
حال هر کدام از این سناریوها نزدیک به واقعیت باشد، نکته مهم این است که یک نخ نامرئی مشترک میان این دو سناریو وجود دارد. این نخ نامرئی مربوط به برد رسانهای و تبلیغاتی این دیدار برای دونالد ترامپ و کیم جونگ اون است. ترامپی که حالا به صراحت معتقد است کاری که رهبران آمریکایی دهها سال بود با آن دست به گریبان بودند را به راحتی و با یک سیاست عملگرایانه ظرف مدت کوتاهی به نتیجه مطلوب رسانده و کیم جونگ اونی که نیاز به یک مشروعیت بینالمللی و خروج از انزوا داشت و حالا با این دیدار به آن دست یافته است. بنابراین و فارغ از سیر تحولات آینده، اکنون این دیدار یک دستاورد ملموس دارد که تنها متعلق به ترامپ و اون به عنوان تنها برندگان واقعی مذاکرات روز گذشته است.
1: کیم جونگ اون دعوت ترامپ را برای سفر به آمریکا در آیندهای بسیار نزدیک پذیرفته است.
2: ترامپ: پیونگ یانگ آمادگی خود را برای خلع سلاح اتمی اعلام کرد و ما حالا مجموعهای جدید از صلح را در اختیار خواهیم داشت.
3: ترامپ: در این مذاکرات هیچ امتیازی ندادیم و تحریمها تا زمان خلع سلاح اتمی کرهشمالی باقی خواهد ماند.
4: کیم جونگ اون: رسیدن به اینجا بسیار مشکل بود، اما با غلبه بر تمامی موانع اکنون اینجا حاضر هستیم.
5: فارغ از نتایج این دیدار در آینده، اکنون ترامپ و اون برنده اصلی مذاکرات دیروز هستند.∎
نظر شما