این سامانه با هدف تسهیل تامین ارز، ایجاد فضای امن برای خریداران و فروشندگان ارز و امکان ایجاد فضای رقابت صرافان برای تامین ارز متقاضیان از 28 بهمن ماه 96 فعالیت آزمایشی خود را آغاز کرد و از امروز فعالیت آن به طور رسمی ادامه می یابد.
به گفته ولی اله سیف رئیس کل بانک مرکزی، سامانه نیما یک نظام یکپارچه معاملات ارزی با قابلیت تنظیم شوندگی و سیاست گذاری است؛ در نیما همه منابع و مصارف ارزی کشور در یک محل جمع می شود و براساس ترجیحات متقاضی و اولویت های سیاستگذار، عرضه و تقاضای ارز با هم تلاقی می کنند.
در سامانه نیما، چهار بازیگر اصلی شامل واردکنندگان کالا و خدمات به عنوان متقاضیان ارز، صادرکنندگان کالا و خدمات به عنوان عرضه کننده ارز، واسطه گران شامل بانک ها و صرافی ها که منابع را از سمت عرضه کنندگان به متقاضیان هدایت می کنند و در نهایت سیاستگذار ارزی حضور دارند که براساس پیش بینی منابع و مصارف، نرخ،‌ دامنه آزادی نرخ ها، اولویت ها و سقف مصارف را از طریق سامانه تحت کنترل قرار می دهد.
راه اندازی سامانه یادشده، این امکان را به بانک مرکزی می دهد که به صورت لحظه ای بازار ارز را رصد کند، در نتیجه امکان سیاستگذاری فوری و مداخلات موثر برای حاکمیت فراهم می شود.
یکپارچه شدن نظام تجارت خارجی کشور از ثبت سفارش تا ترخیص کالا، از دستاوردهای استقرار سامانه نیما در نظام ارزی کشور است زیرا این امکان را فراهم می کند که اطلاعات کافی و واقعی از تقاضا و عرضه ارز در اختیار تصمیم گیران قرار گیرد و به این ترتیب همه نیازمندی های کشور در حوزه تجاری در کنار پوشش تقاضاهای خرد مردم به ارز مسافرتی قابل پوشش و پاسخگویی است.
به گفته سیف، نقش صرافی ها و بانک ها در نیما به عنوان واسطه بین منابع و مصارف ارزی مطرح است به این صورت که آنها وظیفه انتقال منابع در حساب های خارج از کشور به مصارف تعیین شده توسط واردکنندگان را برعهده دارند. نقش شبکه صرافی ها در سامانه مکمل نقشی است که بانک ها ایفا می کنند و این یک امر اساسی و ضروری است.
آنگونه که رئیس کل بانک مرکزی می گوید، نیما ابزاری را برای بانک مرکزی و حاکمیت فراهم می کند که با پیش بینی پیش از وقوع نیازمندی ها و منابع ارزی و با توجه به سیاست های کلان کشور، کنترل مصارف ارزی کشور را به صورت سیستماتیک در دست داشته باشد و در نهایت ضمانت اجرایی نیما در آن است که هیچ واردات رسمی و قانونی بدون رصد و تایید بانک مرکزی در خصوص جنبه های ارزی آن قابل انجام نیست.
در آیین رونمایی از این سامانه، علاوه بر رئیس کل بانک مرکزی، هیات عامل این بانک، مدیران و کارشناسان و دست اندرکاران نظام ارزی کشور نیز حضور دارند.