صاحب‌خبر - آفتاب یزد-مریم مرادی: انتشار فیلمی از برخورد یک مامور زن نیروی انتظامی با دختری جوان و کتک خوردن دختر توسط این مامور گشت ارشاد باعث جریحه‌دار شدن احساسات مسئولان و مردم شد و واکنش‌های آنها را در پی داشت، چراکه در این فیلم یکی از ماموران زن تلاش می‌کند در یکی از پارک‌های تهران دختر جوانی که گفته می‌شود جرمش بد‌حجابی است را به زعم خودش امر به معروف و نهی از منکر کند اما پس از مشاجراتی که بین او و آن دختر رخ می‌دهد جلوی چشم همه آن دختر را مورد ضرب و شتم قرار می‌‌دهد. دراین میان دختر و همراهانش تلاش می‌کنند تا از دست این مامور رهایی یابند که به نظر می‌رسد تلاش‌شان بی‌فایده است، این را می‌توان از فریادهای دختر جوان که می‌گوید «رهایم کنید» به خوبی دید. البته بار اولی نیست که برخی از ماموران گشت ارشاد چنین رفتارهایی را از خود نشان می‌دهند اما این فیلم گویای این نکته است که گشت ارشاد و برخوردهای سلبی راه مناسبی برای مقابله با بد حجابی نیست. حتی در احادیث نیز به برخورد همراه با عطوفت در امر به معروف و نهی از منکر تاکید شده است. از سوی دیگر چنین رفتارهایی نباید باعث شود چهره ناجا در پیشگاه مردم مخدوش شود.واکنش مسئولانبه دنبال انتشار این فیلم، وزیر کشور دستور بررسی جامع و ارائه گزارش آن تا روز شنبه را صادر کرد. همچنین دفتر سخنگوی ناجا نیز در این خصوص اعلام کرد: «پلیس به‌هیچ‌وجه چنین رفتارهایی را تایید نمی‌کند. بررسی‌های اولیه حکایت از وقوع این اتفاق در یکی از پارک‌های تهران دارد که فیلم پخش شده بخشی از کل اتفاق است. درحال حاضر بازرسی پلیس تهران درحال بررسی موضوع است و نتیجه متعاقبا اعلام می‌شود. انتظار می‌رود همه دختران و بانوان جامعه نیز شئونات اجتماعی را رعایت کنند.»از سوی دیگر این رفتار ناپسند واکنش دیگر مقامات رسمی کشور را نیز در پی داشت.عارف: پیگیری فراکسیون امیدمحمدرضا عارف، رئیس فراکسیون امید در کانال تلگرامی خود نوشت: «انتشار کلیپی از نحوه برخورد زننده ماموران نیروی انتظامی با یک خانم به بهانه بدپوششی نشان از این دارد که نهادهایی که خود را متولی ارشاد مردم می‌دانند هنوز به تغییر در رویکردهای فرهنگی باور ندارشته و به حاکمیت چوب و چماق در ارشاد! مردم اعتقاد دارند. اینگونه برخوردها بعضا توسط افرادی صورت می‌گیرد که آموزش‌های لازم را در این‌خصوص طی نکرده‌اند و چه بسا خود بیش از دیگران به ارشاد نیازمند باشند. ضمن تشکر از وزیر محترم کشور به جهت واکنش به موقع به این موضوع، ضروری است نهادهای ذی‌ربط یعنی وزارت کشور و نیروی انتظامی در برخورد قاطع با خاطیان درنگ نکنند و نتیجه بررسی‌های خود را به اطلاع افکار عمومی برسانند. مطمئنا فراکسیون امید هم در پیگیری این موضوع اقدامات لازم را انجام خواهد داد. حرمت و ارزش دختران سرزمین من نباید با اعمال سلیقه برخی افراد شکسته شود. مطمئنا بانوان فرهیخته کشورمان هم در حفظ این حرمت‌ها بیش از دیگران و مدعیان تلاش می‌کنند.»واکنش آیت‌الله علم‌الهدی آیت‌الله سید احمد علم الهدی، امام جمعه مشهد نیز در خطبه‌های نماز جمعه در واکنش به این ماجرا گفت: «پلیسی در اجرای برنامه پلیسی خود خطا کرده و باید به آن رسیدگی شود، حال ییکباره همه دستگاه‌های کشور راه می‌افتند تا بعد از این کسی با بی‌حجاب برخورد نکند. یعنی چه؟ ندا بر ضد قرآن و ندا بر ضد فریضه امر به معروف و نهی از منکر، آن هم در مجلس؟ وزیر و وکیل راه می‌افتند و دستگاه‌ها و مسئولان هم همین‌طور که به خانم بی‌حجاب اهانت شده و پلیسی در برخورد اشتباه کرده است. خب خطا را جبران کنید. نیروی انتظامی با خطای یک مامور و یک پلیس در یک مسئله منکر شرعی باید زیر‌سوال برود؟ برای حمایت از یک خانم بی‌حجاب همه دستگاه‌های کشورراه می‌افتند.» کارتان دو سر باخت استطیبه سیاوشی، نماینده تهران تاکید کرد: «من بعد از دیدن فیلم درگیری ماموران گشت ارشاد با دخترخانمی که امروز در رسانه‌ها منتشر شده با سردار اشراق معاون پارلمانی ناجا تماس گرفتم، ایشان به من گفتند که فیلم را ندیده‌اند. من بلافاصله فیلم را برایشان فرستادم. آقای اشراق بعد از چند ساعتی تماس گرفتند و گفتند که کار مامور ما اشتباه بوده و نباید این اتفاق می‌افتاده. تاکید معاون پارلمانی ناجا این بود که پیش از این دستور داده‌اند که اگر مقاومت شدید از افراد در مواجهه با گشت ارشاد دیده شود باید او را رها کنند اما متاسفانه همکاران ما زیاد ماجرا را ادامه داده‌اند و نباید این اتفاق می‌افتاد. الان هم ناجا اطلاعیه‌ای در سایت خود منتشر و توضیحاتی را ارائه کرده و آقای اشراق گفتند درحال بررسی ماجرا هستند. من به معاون پارلمانی ناجا تاکید کردم که فصل گرما شروع شده و این رفتارها مجددا در حال تکرار است و جلو این کار را باید گرفت. سردار اشراق به من گفتند که انگشت مامور ناجا در این درگیری شکسته و من هم پاسخ دادم که این کاری که گشت ارشاد می‌کند دو سر باخت است و به هر دو طرف ماجرا ضربه وارد می‌کند. بحث بر سر این است که رفتارهای اینچنینی خواسته یا ناخواسته تلاشی که در ابتدای دولت آقای روحانی در راستای احقاق حقوق شهروندی انجام شده بود را نفی می‌کند و به خشونت دامن می‌زند. این خشونت همان خشونت علنی است که در زمان دولت احمدی‌نژاد شاهد آن بودیم و کمتر در این دوره به ویژه علیه زنان تجربه می‌کردیم. متاسفانه شرایط فعلی پیش آمده در جامعه، زنان را هدف قرار داده است. من به معاون پارلمانی ناجا هم گفتم که در تابستان‌های گذشته با رفتارهای موردی اینچنینی بسیار کمتر مواجه بودیم و به نظر می‌رسید زنان حداقل به لحاظ امنیت در خیابان کمی راحت‌تر از دوره‌های پیش هستند و حالا این امنیت حداقلی نیز از آن‌ها گرفته شده. تاکید می‌کنم این رفتارها اعتماد به دولت را بیشتر از بین می‌برد و به خشونت موجود در جامعه نیز دامن می‌زند.»ماموران حق اعمال خشونت را ندارندپروانه سلحشوری، رئیس فراکسیون زنان مجلس هم گفت: «من منتقد رفتارها و برخوردهای خشن با دختران و زنان هستم و اینگونه برخوردها باعث نمی‌شود که زنان به حجاب روی بیاورند. این رفتارها نه دینی است و نه مذهبی. اسلام دین رحمت است نه دین خشونت که بخواهند با مردم اینگونه برخورد کنند. ما در مجلس پیگیر ماجرا هستیم. ابتدا باید دید وزارت کشور چه اقدامی در این خصوص انجام می‌دهد و ما نیز نظارت می‌کنیم و نتایج بررسی‌های وزارت کشور را پیگیری می‌کنیم. مسئله رفع خشونت علیه زنان در جامعه در لایحه امنیت خشونت در فضای عمومی نیز تعریف شده است. این رفتارها خشونت در فضای عمومی هستند و اگر در این لایحه هم موضوع خشونت علیه زنان دیده نشده باشد می‌توانیم در این قانون به آن اشاره کنیم و قانونا اعلام کنیم که حق اعمال خشونت نسبت به زنان و دختران را ندارند. ماموران نیروی انتظامی حق اعمال خشونت را ندارند. فکر نمی‌کنم که افراد جامعه ما شایسته برخورد به این شکل باشند. باید با افراد جامعه اعم از زن و مرد، کودک و حتی با حیوانات با احترام رفتار شود و حق آزار و اذیت نداریم. درحال حاضر ضرورت تصویب قانون و الزام ماموران پلیس به نصب دوربین برای حمایت و حفاظت از حقوق شهروندان و حتی متهمان و مجرمان بیش از هر زمانی احساس می‌شود.»واکنش فراکسیون زنانسیده فاطمه ذوالقدر، نایب رئیس فراکسیون بانوان مجلس نیز نوشت: «آیا رفتاری که در این چندسال و به‌ویژه در این چند روز شاهد بودیم «مداراه النّاس» است!؟ آیا چنین رفتار‌های خشن سنخیتی با امر به معروف و نهی از منکر دارد!؟ باریتعالی رسالت پیامبر(ص) را رساندن پیام دعوتِ به حق دانسته، نه استفاده از هر زور و تزویری. حال امروز چه شده بر ما که کلام حق را تفسیر به رای کرده و آن می‌کنیم که نباید!؟ مگر نه آنکه یکی از وعده‌های دولت تدبیر و امید برقراری امنیت زن در اجتماع و ارتقای جایگاه زنان و دختران‌مان در جامعه بود؟ مگر نه آنکه لایحه امنیت زن را با ظرافت و دقت به پیش می‌بریم که مبادا خدشه‌ای به آن وارد شود و حقی از حقوق زن بر زمین بماند! این رفتارهایی که هرازگاه در جامعه با آن روبه‌رو می‌شویم، اسلامی نیست.با زنان و دختران سرزمین‌مان که مادران آینده و آینده سازان کشورند آنگونه رفتار کنید که با اهل خویش می‌خواهید رفتار شود. به حکم انسانیت و در جایگاه نمایندگی نیمی از جامعه و به‌عنوان نایب رئیس فراکسیون زنان، ضمن محکوم کردن چنین رفتاری، یقینا فراکسیون زنان به موضوع ورود خواهد کرد و ضمن ارج نهادن به تلاش‌های مجدانه نیروی خدوم انتظامی، وزیر کشور و زیر مجموعه وی باید پاسخگوی رفتار خودسرانه برخی از نیروهای تحت امر خود باشند.»انتقاد ابتکار از رفتار مامورانمعصومه ابتکار، معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده در صفحه توئیتر خود نوشت: «فیلمی در فضای مجازی از برخورد در موضوع حجاب منتشر شده که به گشت ارشاد منتسب می‌شود. این رفتار چه توجیهی دارد؟ ‏دایره عمل یک مامور حتی در صورت اهانت به وی تا کجاست؟ ‏به شدت این برخورد را محکوم و پیگیری می‌کنم.باید طرحی نو در انداختشهیندخت مولاوردی، دستیار رئیس‌جمهور در امور حقوق شهروندی در صفحه اینستاگرام خود نوشت: «انتشار کلیپ نحوه برخورد ماموران پلیس زن با مقوله بدپوششی و شیوه ارشاد آنها!، بیش از پیش ضرورت تغییر رویکرد نهادهای فرهنگی و انتظامی از "باید"به"باور"، از "تبلیغ"به "تعمیق"، از "ظاهر"به"معنا" و از "فعالیت محوری"به"اثربخشی"که از برنامه‌های فرهنگی دولت یازدهم بود را به‌همه ما یادآوری کرد. عمیقا بر این باورم که در عصر ارتباطات باید طرحی نو در انداخت!»قانون حجاب و عفاف را اصلاح کنیدناهید خداکرمی، عضو شورای شهر تهران گفت: «رفتارهای سلیقه‌ای مورد تایید هیچ‌کس نیست و از وزیر کشور نیز تقاضا دارم تا برای حفظ آرامش، آسایش و سلامت روان شهروندان و جامعه به فوریت، شیوه اجرایی طرح ارتقای امنیت اجتماعی بخصوص در حوزه‌های مربوط به زنان مورد بازنگری قرار گیرد. به‌عنوان رئیس کمیته سلامت شورای اسلامی شهر تهران نگران فروپاشی وضعیت امنیت روانی زنان و خانواده‌ها هستم، این استرس‌های مداوم و صدماتی که هر از گاهی به خاطر مدیریت سلبی مرتبط به پوشش، بر ذهن و روح و روان آنها می‌نشیند، می‌تواند اثرات کوتاه‌مدت و بلندمدت بسیاری را در زندگی زنانه، همسرانه و مادرانه دختران جوان باقی گذارد که آینده آنان و فرزندان‌شان را دچار بحران کند، در زمانی که طبق گزارش وزارت بهداشت مشکلاتی نظیر افسردگی جامعه ما را دچار غمگینی مزمن کرده است اصرار بر تکرار اشتباهات، خود اشتباهی دیگر است. ‌وقت آنست تا دیرتر نشده با پایش شیوه برخورد با پدیده‌های فرهنگی اجتماعی که حاصل روند طبیعی تحولات امروز کشور است، اقدامی جدی به عمل آید، به همین دلیل از کمیسیون‌های بهداشت، فرهنگی و اجتماعی مجلس تقاضا دارم تا پیشقدم شده و به فوریت نسبت به اصلاح قانون حجاب و عفاف اقدام کنند تا بیش از این، سلامت روانی، فرهنگی و اجتماعی زنان و خانواده‌ها آسیب نبیند.»کمیته انقلاب یا گشت ارشاد اوایل انقلاب کمیته‌ای به نام «کمیته انقلاب» کار خود را آغاز کرد تا با اقداماتی نظیر ممنوعیت پوشیدن شلوار جین و کفش‌هایی با رنگ‌های تند و حتی سفید، چک کردن شناسنامه مردان و زنانی که با یکدیگر دیده می‌شدند و... چهره انقلابی‌تری به جامعه دگرگون شده نیمه دوم دهه 50 شمسی ببخشند. اما پس از گذشت چند سال و با روی کار آمدن «طرح ارتقای امنیت اجتماعی» موسوم به گشت ارشاد، نام این کمیته کمرنگ شد و جای خود را به این طرح جدید داد. گشت ارشاد برنامه اجرایی و معروف نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران به خصوص در بین زنان است که در راستای مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی تحت عنوان «طرح جامع عفاف» اجرا شد. پس از تصویب «طرح جامع عفاف» و تایید آن، محمود احمدی‌نژاد (رئیس‌جمهور وقت) «طرح جامع عفاف» را به نیروی انتظامی ابلاغ کرد. نیروی انتظامی برنامه اجرایی خود پیرامون عملی کردن «طرح جامع عفاف» را پس از چند جلسه هماهنگی با محمود احمدی نژاد با عنوان «طرح ارتقای امنیت اجتماعی» آغاز کرد. با توجه به آنکه طرح در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شده بود، در کنار دولت، قوه قضائیه، سپاه پاسداران، وزارت اطلاعات، نیروی مقاومت بسیج و... نیز همکاری داشتند.بی‌حجابی در قانون البته مسئله حجاب و برخورد با آن در قانون اساسی هم گنجانده شده که به این شرح است: «در ماده 638 قانون مجازات اسلامی آمده است که هرگاه کسی علناً در انظار و اماکن عمومی و معابر تظاهر به عمل حرامی کند، علاوه بر کیفر عمل به حبس از 10 روز تا دو ماه یا تا 74 ضربه شلاق محکوم خواهد شد و در صورتی که مرتکب عملی شود که نفس آن عمل دارای کیفر نباشد؛ اما عفت عمومی را جریحه‌دار کند، تنها به حبس از 10 روز تا 2 ماه یا تا 74 ضربه شلاق محکوم خواهد شد. تبصره- زنانی که بدون حجاب شرعی در معابر و انظار عمومی ظاهر می‌شوند، به حبس از 10 روز تا دو ماه و یا 50 تا 500 هزار ریال جزای نقدی محکوم خواهند شد.» همین حکم در ماده 210 قانون مجازات عمومی سابق به این شرح انشا شده بود: «هرکس علناً عملی مرتکب شود که منافی عفت است و یا عفت عمومی را جریحه‌دار ‌سازد، به حبس تادیبی از یک ماه تا یک سال یا تادیه 500 تا2500 ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد.» در هر حال با توجه به اینکه بسیاری از زنانی که توسط گشت ارشاد سوار بر خودروهای ون شده و از آنها تعهد گرفته می‌شود از چنین ماده قانونی‌ای، خبر ندارند و نمی‌دانند که بر چه اساسی به دلیل حجاب، پایشان به دادگاه کشیده شده و جریمه نقدی می‌شوند.امنیت روانی جامعه در دستان..اما با گذشت زمان اندکی از اجرای طرح جامع عفاف، در برهه‌های مختلف و با گسترده شدن شبکه‌های اجتماعی انتشار فیلم‌هایی از نحوه برخورد و الفاظی که شایسته نه‌تنها بانوان که مردان هم نیست، توسط افرادی که مسئول تامین امنیت فیزیکی و روانی مردم جامعه هستند خطاب به دختران سرزمین‌مان، باعث تعجب همه شده است. از مادری که با کودک چند ماهه یا خردسالش سوار ون‌ها می‌شد گرفته تا دخترانی که با انداختن عکس‌های متعدد برای درج در پرونده آزاد می‌شدند. بدون شک از نظر شرعی و قانونی هیچ فردی در هیچ جایگاهی حق تعرض، به کار بردن الفاظ رکیک و اعمال خشونت به اسم امر به معروف و نهی از منکر با کسی را ندارد. نباید با اعمال خشونت، دختری را از یک انسان عادی به یک بیمار تبدیل کرد. باید دید که اجرای طرح جامع عفاف و به کار بردن چنین روش‌هایی تاکنون چه اندازه موفق بوده است. مبادا که تنها دستاورد گشت ارشاد وحشت مردم از حافظان امنیت داخل باشد!به هر حال در پایان دو نکته را نباید از ذهن دور نگه داشت. قانون در هر صورت بایستی اجرا گردد و عدم اجرای آن به هر بهانه‌ای مولد هرج و مرج است. اما در عین حال اگر قانونی هم مفید نبود باز هم بایستی از راه‌های قانونی به دنبال اصلاح آن بود. ***گفت‌وگوی آفتاب یزد با جامعه شناس: چرا انتظار دارید مردم بر سر کوچک‌ترین مسئله یقه هم را نگیرند؟!امیر محمود حریرچی، جامعه شناس در خصوص رفتار مامور گشت ارشاد در مواجهه با یک دختر جوان به خبرنگار آفتاب یزد گفت: «متاسفانه در ایران برخی عملکردها را ارزشیابی نکرده‌ایم تا ببینیم درست بوده یا نه. شاید نمی‌خواهیم پاسخگوی اعمالمان باشیم و همه کارهایمان را درست می‌دانیم. حالا اگر تخلفی هم پیش آمده عیبی ندارد! درهر حال ما باید هر عملی که انجام می‌دهیم یا هر مقرراتی که می‌خواهیم اجرا کنیم را مورد ارزشیابی قرار دهیم تا عملکرد و برنامه‌ها را اصلاح کنیم. اما متاسفانه چنین چیزی را نداریم. نمونه‌اش هم همین رفتار ماموران گشت ارشاد بوده که سالیان سال به اشکال مختلف انجام می‌شود و نتیجه‌ آن هم سر جای خودش است.» وی افزود: «متاسفانه در حوزه‌ ارشاد به افرادی که قرار است در این زمینه فرهنگی فعالیت کنند و به ارشاد بپردازند توجهی نداریم زیرا اول باید چنین افرادی به خصوص نیروی انتظامی که همیشه در کنار مردم بوده‌ است، برخی مامورهایش آموزش ببینند تا بتوانند بر اعصاب خود کنترل و با مردم مصالحه داشته باشند.» این جامعه‌شناس معتقد است که چنین مامورانی افرادی هستند که به جای انتظام در جامعه خشونت را تبلیغ می‌کنند. اگر قرار باشد یک مامور نیروی انتظامی چنین برخوردی را انجام دهد چه انتظاری دارید که مردم بر سر کوچک‌ترین مورد یقه یکدیگر را نگیرند! نباید رفتار برخی ماموران نیروی انتظامی موجب نشر خشونت در جامعه شود. حریرچی در ادامه اظهار کرد: «نکته دیگر این است که اگر این ماموران در حال آموزش هستند پس باید مردم را هم در برنامه‌های مرتبط با خود شرکت دهند تا مشخص شود که این رفتارها را چگونه می‌بینند. باید دید که مردم آیا پوشش افرادی مانند این دختر جوان را ناهنجار می‌دانند یا نه؟ سوم اینکه مردم را غریبه ندانسته و مسئولان پاسخگوی آنها باشند. همچنین ببینیم با ماموران متخلف انتظامی چه برخوردی می‌شود، نیروی انتظامی اعلام کند که مامورانشان تحت چه آموزش‌هایی قرار گرفته و در صورت بروز رفتارهایی اینچنینی چه مجازات‌هایی برای آنها در نظر می‌گیرند تا کسی نتواند خودسرانه کاری انجام دهد.» ***گفت‌وگوی آفتاب یزد با حقوق‌دانکلام پلیس بایدبوی رافت و راهنمایی دهدنعمت احمدی، حقوقدان هم در گفتگو با آفتاب یزد با اشاره به فیلم منتشر شده از درگیری مامور گشت ارشاد با یک دختر جوان با تاکید بر اینکه به این موضوع باید از دو منظر نگریست گفت: «اول اینکه وقتی می‌گویند گشت ارشاد یک عمل مذهبی را انجام می‌دهد یعنی به اصل هشتم قانون اساسی مربوط می‌شود. امر به معروف و نهی از منکر به دو صورت انجام می‌گیرد از سوی یک مسلمان یا یک مقام دولتی. زمانیکه ما می‌خواهیم یک توصیه مذهبی کنیم یعنی این کار باید متناسب با شانیت دین، برابر تعالیم مذهبی و یکی از اصول قانون اساسی ما باشد. حال اگر این کار با خشونت انجام شود نه تنها جواب نمی‌دهد که اثر منفی هم می‌گذارد.» احمدی افزود: «دوم اینکه از نظر حقوقی پلیس وظیفه‌اش به‌عنوان ضابط، اجرای دستورات قضایی است. مگر در یک مورد که جرم مشهودی مانند قتل یا منازعه ببیند. در این مورد طبق قانون پلیس بدون اذن قاضی برای جلوگیری از گسترش خشونت ورود پیدا می‌کند اما درباره این رفتار گشت ارشاد مصداق ندارد. زیرا تشخیص جرم بودن این فعل با قاضی است. باید قاضی برابر با قانون نسبت به اعمالی که اگر مجرمانه تشخیص داده شود مجازات تعیین کند. پلیس نمی‌تواند ادعا کند که من پلیس، قاضی و اجرا کننده‌ام. از سوی دیگر مجازات هیچ‌گاه تحقیر و خشونت و فحاشی نیست اینها خود، اعمال مجرمانه هستند که آن ماموران در فیلم انجام دادند.» این حقوقدان با ضروری دانستن نحوه انتخاب پلیس به‌خصوص آنکه جنبه مذهبی دارد، اظهار کرد: «چنین پلیسی باید کلام و رفتارش بوی رافت و راهنمایی دهد. در هرحال این اعمال صورت گرفته خروج از شرح وظایف پلیس بود. باید سپاسگزار فضای مجازی باشیم که چنین ناخالصی‌، بد قلقی و کج سلیقگی‌هایی را بر ملا می‌کند.»∎​