تراز تجاری کشور منفی شده و وضعیت این شاخص بسیار مهم در تجارت خارجی همچنان در حال وخیم‌تر شدن است. بر اساس آمارهای رسمی اتاق بازرگانی در 240 روز نخست امسال بیش از 32 میلیارد دلار کالا وارد کشور شده که 15 درصد آن کالاهای مصرفی و غیرضروری است، در حالی که این عدد در سایر کشورهای جهان به مراتب پایین‌تر است. با یک محاسبه سرانگشتی حدود 4.8 میلیارد دلار کالای مصرفی در 240 روز نخست امسال وارد کشور شده است که اگر همین رقم را با دلار چهار هزار تومانی محاسبه کنیم عددی حول‌وحوش 19 هزار میلیارد تومان می‌شود. رقمی بسیار بزرگ که می‌تواند صرف کارهای بزرگ دیگری شود.
نگاهی به لیست واردات کالاهای مصرفی به کشور حیرت‌برانگیز است. در این لیست از سنجاق گرفته تا مربا، عصا، سنگ پا و... وجود دارد. کارشناسان می‌گویند این کالاها به‌راحتی و در یک کارگاه کوچک نیز قابل تولید هستند و نیازی به مصرف کردن ارز گرانبها برای آنها نیست، اما سوال این است چرا چنین کالاهایی مثل مربا و سنگ پا که قابلیت تولید در داخل را دارند در همین جا تولید نمی‌شوند و آنها را از برخی کشورهای خاص وارد می‌کنیم؟! همین چند روز پیش بود که رهبر معظم انقلاب بار دیگر و برای چندمین بار در بیاناتی کاملا شفاف از لفظ صادرات خوب و واردات استفاده کردند و رونق داخلی کشور را ناشی از واردات و صادرات خوب دانستند.
قوای سه گانه از کالاهای وارداتی استفاده نکنند
ناصر موسوی لارگانی، نایب‌رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس درباره پیامدهای واردات کالاهای مصرفی و بی‌ارزش به «فرهیختگان» گفت: «مقام معظم رهبری در بحث واردات بی‌رویه دو حکم صادر کردند. این احکام هم شرعی و هم حکومتی است؛ حکم اول اینکه دولت باید استفاده از کالای خارجی را که مشابه آن در داخل تولید می‌شود بر خودش حرام کند. قطعا این حکم منحصر به دولت نیست و شامل حال مجلس، قوه قضائیه و حتی مردم نیز می‌شود.» وی ادامه داد: «همچنین ایشان ابتدای سال 96 فرمودند حرام شرعی است کالایی را که در داخل تولید می‌شود وارد کنیم. این بیانات مقام معظم رهبری باید سرلوحه امور مسئولان قرار گیرد و در قالب برنامه یا آیین‌نامه آن را یک وظیفه بدانند.»
واردات این کالاها اشتباه محض است
موسوی لارگانی افزود: «در این شرایط که کشور تحت فشار است، نفت را نمی‌خرند و اگر هم بخرند پول آن را پرداخت نمی‌کنند و به جای آن کالای بی‌کیفیت می‌دهند؛ همچنین با افزایش و نوسانات قیمت ارز باید صرفه‌جویی ارزی داشته باشیم.» وی تصریح کرد: «کالاهایی که به‌راحتی می‌توان در کشور تولید کرد و نیاز به اشتغال این تولیدات داریم؛ واردات آن اشتباه محض است. این یک رویه شده است برای عده‌ای که فقط به فکر جیب خودشان هستند و به فکر اشتغال، رونق در کشور، خروج ارز و عدم وابستگی نیستند.» موسوی لارگانی تصریح کرد: «متاسفانه در سال 96 تراز صادرات غیرنفتی کاهش زیادی داشته و در مقابل واردات بسیار افزایش یافته است و قابل مقایسه با صادرات نیست.»
دولت نمی‌خواهد با این واردات مقابله کند
نایب‌رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس در جواب این سوال که آیا دولت توان مقابله با این روند را ندارد، گفت: «دولت قطعا توان مقابله دارد ولی نمی‌خواهد با این روند مقابله کند. در گذشته گمرک به صورت سنتی بود ولی در حال حاضر اغلب گمرکات کشور به دستگاه X-ray مجهز شده‌اند و می‌توانند به‌راحتی واردات را کنترل کنند.»
موسوی لارگانی تصریح کرد: «می‌توانند جلوی ثبت سفارش بعضی از کالاها را بگیرند. چگونه است که در صنعت خودرو توانستند چند روزی جلوی ثبت سفارش خودرو را بگیرند و پول هنگفتی را نصیب عده‌ای خاص و انگشت‌شمار کنند؛ عده‌ای که از قبل خبر داشتند قرار است ثبت سفارش بسته شود و به آنها گفته شد هر چقدر می‌توانید وارد کنید و در گمرک نگه دارید و در نتیجه در یک شب عده‌ای میلیاردر شدند.»
عضو کمیسیون اقتصادی تاکید کرد: «چرا دولت جلوی واردات بعضی کالاها را که در داخل تولید می‌شوند نمی‌گیرد؟ دولت قطعا می‌تواند ولی به نظر من نمی‌خواهد این کار را انجام دهد.»
در تفکرات لیبرالی تولید مهم نیست
ابراهیم رزاقی، اقتصاددان و استاد دانشگاه تهران درباره تبعات و علل افزایش واردات کالاهای بی‌ارزش به «فرهیختگان» گفت: «تبعات مخرب اینگونه واردات را در حال حاضر در اقتصاد مشاهده می‌کنیم. تنها علت افزایش این واردات این نیست که به ارز فروش نفت دسترسی نداریم و مجبور به واردات کالاهای مصرفی هستیم. علت اصلی این است که از زمان دولت مرحوم هاشمی که اقتصاد لیبرالی و سرمایه‌داری پیاده شد، اصلا تولید داخلی مهم نیست و همه‌چیز را وارد می‌کنیم.»
وی ادامه داد: «دلار ارزان هم مزید بر علت شده است. وقتی با وجود تورم نرخ دلار را تثبیت می‌کنیم، دلار ارزان‌تر در می‌آید، در نتیجه کالا ارزان وارد می‌شود و هیچ تولیدکننده‌ای نمی‌تواند در مقابل این کالاها مقاومت کند.»
رزاقی گریزی هم به شرایط قبل از انقلاب می‌زند و سیاست تثبیت دلار را نقد می‌کند: «قبل از انقلاب تا سال 48 دلار هفت تومان تعیین شد و تا آن سال تورم پایین بود. از سال 48 تورم شروع به بالا رفتن کرد و دو رقمی شد ولی دولت همچنان دلار را هفت تومان محاسبه می‌کرد. در نتیجه سالی که انقلاب پیروز شد واردات ما حدود 14 میلیارد دلار بود، در حالی که صادرات غیرنفتی به حدود 500 میلیون دلار می‌رسید.
تبعات این تصمیم فقر، بیکاری و خالی شدن روستا‌ها از جمعیت بود. تولید داخلی نیز فقط مونتاژ بود، چون شکل گرفتن زنجیره تولید به‌صرفه نبود. اکنون نیز همین وضعیت را داریم البته از یک نظر بدتر شده چون جمعیت کشور افزایش یافته است.»
رزاقی افزود: «درست عکس سیاست دلاری ما را ژاپنی‌ها قبلا در پیش گرفته بودند و در حال حاضر چینی‌ها آن را انجام می‌دهند. دلار کالای گرانبهایی است. در نتیجه هر کس سود می‌خواهد باید صادرات داشته باشد. در کشور ما برای سود باید وارد کنند.
در نتیجه کشور واردکننده می‌شود.» استاد بازنشسته اقتصاد بالا رفتن قیمت دلار با نرخ تورم را دارای تبعات سنگینی برای اقتصاد کشور می‌داند و خود در ادامه به این تناقض پاسخ می‌دهد: «البته باید در نظر داشت به علت اقتصاد بیماری که ما داریم اگر قیمت دلار بالا رود خسارات زیادی وارد می‌شود و در نتیجه راه‌حل آن فقط واردات است. با این تناقض چه باید کرد؟»
دولت سود فعالیت‌های غیرتولیدی را کم کند
وی تصریح کرد: «راه همانی است که خود آمریکایی‌ها در حال انجام آن هستند. دولت آمریکا به تولید‌کننده یارانه می‌دهد. فقط حدود سالی 100 میلیارد دلار به کشاورزی یارانه می‌دهد. همچنین از طریق مالیات نمی‌گذارد فعالیت‌هایی شکل بگیرد که سود آن از سود تولید بیشتر باشد. به همه تحمیل کرده‌اند که دولت نباید در اقتصاد دخالت کند، ولی آمریکا می‌داند اگر دخالت نکند چیزی از اقتصادش باقی نمی‌ماند.»
رزاقی تاکید کرد: «راه این است که به تولید‌کنندگان‌مان متناسب با یارانه‌ای که به تولیدکنندگان خارجی می‌دهیم، یارانه پرداخت کنیم. همچنین باید از فعالیت‌های غیرتولیدی مالیات بگیریم و تولیدکنندگان را از مالیات معاف کنیم. البته همراه با این اتفاق باید مدیران جهادی و ساده‌زیست بر سر امور باشند؛ با مدیرانی که به فکر پول و مقام باشند وضعیت درست نمی‌شود. با این وضعیتی که پیش می‌رویم ملت باید هزینه‌های عظیمی را پرداخت کند؛ کلی نفت صادر کنیم و در عوض این حجم واردات را داشته باشیم.»
این اقتصاددان تاکید کرد: «در حال حاضر وضعیت اقتصادی خوب نیست ولی مسئولان به روی خود نمی‌آورند. وقتی در صنایع دفاعی تحریم شدیم با اتکا به توان داخلی پیشرفت‌های زیادی داشتیم ولی در بقیه صنایع وضعیت اینگونه نشد. باید از مسئولان ادوار گذشته پرسید چرا برخلاف نظر امام و قانون اساسی اقتصاد سرمایه‌داری را پیاده کردید و ضد تولید برای واردات دلار ارزان تخصیص داده شد؟ با این شرایط هر کشوری به خود اجازه می‌دهد ما را تحریم کند؛ و ماهمچنان نیز درس نگرفته‌ایم.»
نظر شما