صاحب‌خبر - آفتاب اقتصادی - گروه انرژی: در هفته اخیر شاهد اخبار دلخراش و تکان دهنده‌ای در مورد نفتکش ایرانی سانچی بودیم که متاسفانه روز یکشنبه 25 دی ماه پس از حدود هشت روز در آب‌های چین غرق شد. خبرها حاکی است که به احتمال بسیار زیاد 32 نفر هم‌وطنانمان نیز که این کشتی را همراهی می‌کردند، زنده نیستند. هرچند پیکر سه تن از آنان در روزهای گذشته پیدا شد، اما بسیاری از مردم و خانواده‌های نگران آنها چشم‌انتظار شنیدن خبری از این عزیزان بودند؛ کورسوی امیدی که روز گذشته تقریبا خاموش شد.
جان‌باختن همه دریانوردان کشتی قطعی است
شیه چون وی، فرمانده چینی عملیات امداد و نجات کشتی سانچی ایرانی گفته است: «پیش‌بینی‌های قطعی ما مبنی بر جان باختن تمام دریانوردان ایرانی در همان ساعت نخست به دلیل شدت انفجار و انتشار گازهای سمی است. بررسی‌های کارشناسی تیم متخصص چین نشان می‌دهد همه دریانوردان ایرانی در همان ساعت نخست انفجار، جان باخته‌اند. بالابر کشتی سانچی که از آن برای ورود به قایق‌های نجات و همچنین پریدن به دریا استفاده می‌شود پایین نیامده بود و این نشان می‌دهد ملوانان ایرانی جز یک نفر، فرصت ورود به آب را نداشته‌اند. مشاهدات کشتی‌های عبوری نیز نشان می‌دهد که شدت انفجار اولیه به حدی بوده است که هیچ دریانوردی زنده نمانده است.»
نفتکش ایرانی حامل 136 هزار تن میعانات گازی صادراتی ایران به کره جنوبی عصر شانزدهم دی ماه پس از برخورد یک کشتی باری با آن، دچار آتش سوزی شد. کشتی فله بر هنگ‌کنگی به نام «کریستال» با مالکیت یک شرکت لجستیکی در استان «جه جیانگ» چین حاوی 64 هزار تن غله بود که از آمریکا به مقصد استان «گوانگ دونگ» در جنوب چین می‌رفت و در بین راه به کشتی نفتکش «سانچی» با مالکیت شرکت «برایت» از جمهوری اسلامی ایران برخورد کرد. این کشتی دارای 32 سرنشین شامل 30 ایرانی و دو بنگلادشی بود. دوشنبه گذشته پیکر یکی از خدمه‌های ایرانی در سه مایلی کشتی و پس از آن نیز پیکر دو تن دیگر در عرشه کشتی سانچی کشف شد. کشتی باری چینی که حامل غلات آمریکایی بود، آسیب جزئی دید و 21 خدمه آن که همگی اتباع چین هستند، نجات یافته‌اند.
پایان مرگبار سانچی
با وجود اینکه به گفته محمدمهدی برومندی، نایب‌رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی، ۳۰۰تن فوم به نزدیکی نفتکش سانحه‌دیده ایرانی رسیده است و تلاش شد تا فوم لازم برای پاشیدن روی کشتی فراهم شود، متاسفانه نفتکش به طور کامل در آب فرو رفت و غرق شد. گفته می‌شود، توقف عملیات خنک سازی و مهار آتش در شب، موجب رسیدن آتش به مخازن سمت چپ کشتی و انفجارهای شدید صبح دیروز شد که در نهایت پس از چند ساعت به غرق شدن کامل نفتکش ایرانی انجامید. نفتکش ایرانی پس از حدود هشت روز سوختن روی آب، به طور کامل در آب‌های چین غرق شد.
ایران دوباره داغدار شد
فقط یکسال از فاجعه پلاسکو می‌گذرد که طی آن تنی چند از هم‌وطنانمان را از دست دادیم و مردم ایران و خانواده‌های آن عزیزان به سوگ نشستند. اکنون بار دیگر با شنیدن این اخبار تاثرانگیز، غم و‌اندوه به کشورمان بازگشته است. چرا که باید شاهد جان باختن عزیزانی باشیم که در راه خدمت به میهنشان راهی سفر شده بودند و اکنون بنا به هردلیل، دیگر در میان ما نیستند.
ادامه عملیات جستجوی پیکر دریانوردان ایرانی
علی ربیعی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت: « ما هنوز به دنبال این هستیم که تلاش‌هایی را برای پیدا کردن پیکرهای خدمه نفتکش انجام دهیم. از همان روز اول که این حادثه اتفاق افتاد مقامات چینی رسماً اعلام می‌کردند امید به زنده ماندن کارکنان این نفتکش وجود ندارد، اما ما به خاطر امیدی که داشتیم وارد عمل شدیم تا بتوانیم حتی اگر شده است یک یا دو نفر را زنده پیدا کنیم. همه سعی ما از عملیات امداد و نجات پیدا کردن پیکرهای تمام این کارکنان بود. آن دو پیکری که توسط چینی‌ها نیز پیدا شد فقط استخوان است، اما ما انتظار داشتیم بتوانیم طی عملیات امداد و نجات تمام پیکرهای مطهر این افراد را که سربازان اقتصاد مقاومتی هستند به دست آوریم. کارشناسان چینی معتقد هستند بعد از انفجار کشتی در همان لحظه اول گازهای سمی تولید شده که با تنفس اولیه این اسیدسولفوریک موجب از دست دادن جان می‌شود، بنابر این، این عزیزان در همان لحظه اول جان خود را از دست داده بودند.»
حادثه‌ای بی‌سابقه
علی ربیعی، مسئول پیگیری حادثه نفتکش ایرانی اظهار داشت: «این حادثه از نظر ابعاد یک حادثه بی‌سابقه بود؛ چرا که نفتکش ایرانی 111 هزار و 510 تن میعانات گازی، یک هزار و 956 تن مازوت و 118 تن گازوئیل حمل می‌کرد که این حجم از مواد سوختنی منجر به انفجار بسیار بزرگی شد که شاهد بودیم. از این نظر، این حادثه یک حادثه بی‌نظیر و بی‌سابقه بود. در ماه گذشته نیز در همین منطقه در دریا تصادف‌هایی در بین کشتی‌های عبوری رخ داده بود که صدمات جانی و مالی به همراه داشت اما هیچ کدام به بزرگی حادثه نفتکش ایرانی نبودند.»
احتمال غرق شدن پیکرها
این مقام مسئول تصریح کرد: «علاوه بر آتشخوارهای چینی از کره جنوبی و ژاپن نیز کشتی‌هایی برای عملیات مهار ارسال شده بود و تمامی تلاش‌مان را برای مهار هرچه سریع‌تر آتش و نجات احتمالی یا یافتن پیکر خدمه این نفتکش انجام دادیم. پیکرهایی که پیدا شده باید با آزمایش DNA تشخیص هویت داده شود، اما به نظر می‌رسد پیکرهایی که پیدا نشده به همراه نفتکش در آب غرق شده‌اند. »
نفتکش سانچی در محاصره دود و آتش
راستاد، مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی در این رابطه اظهار داشت: «در طول روز تمام طول کشتی در دود و آتش بود و امکان اینکه شناورهای امدادی و اطفا حریق به آن نزدیک شوند وجود نداشت. همچنین وضعیت حریق و وزش باد به‌گونه‌ای بود که امکانی برای ادامه عملیات خنک‌سازی کشتی در طول شب وجود نداشت. چینی‌ها از لحظه وقوع حادثه در محل حضور داشتند و 110 مایل دریایی را با امکانات ویژه امدادی به‌همراه نفتکش حادثه‌دیده شناور در دریا حرکت کردند؛ بنابراین نمی‌توان تنها بر اساس گفته‌ها و شنیده‌ها و برخی نظرات غیرحرفه‌ای نسبت به عملکرد چینی‌ها در رابطه با حادثه نفتکش سانچی قضاوت کرد. از سوی دیگر، متاسفانه امید برای نجات باقی خدمه بسیار ضعیف و کمرنگ شده است.»
چین کوتاهی کرده است یا خیر؟
اما اگر انجام عملیات نه در روز و نه در شب ممکن باشد، چه زمانی برای اطفای حریق مناسب است؟! درست است که ابعاد حادثه وسیع بود، ولی با درنظر گرفتن اینکه کشورهایی از جمله چین که قدرت دوم جهان محسوب می‌شود در این عملیات مشارکت داشتند، آیا نمی‌توان به کم کاری و کوتاهی چین خرده گرفت؟!
این در حالی است که عملیات مهار آتش این نفتکش که از چند ساعت پس از وقوع حادثه آغاز شده بود، در طی روزهای اخیر بارها از سوی آتشخوارهای چینی متوقف شد و تیم عملیاتی چین به بهانه‌های مختلف اعم از احتمال بروز انفجار جدید و انتشار گازهای سمی، از نزدیک شدن به نفتکش برای مهار کامل آتش آن جلوگیری کرده‌اند. شرکت ملی نفتکش ایران طی روزهای اخیر و در حالی که سه روز از بروز این حادثه می‌گذشت، با یک شرکت ژاپنی به منظور همکاری در مهار آتش نفتکش ایرانی به توافق رسید و تجهیزات این شرکت پنج روز پس از بروز حادثه به محل رسید. اما همکاری ژاپنی‌ها هم تحت لوای مدیریت عملیات چینی‌ها به نتیجه نرسید و در نهایت چینی‌ها دستور توقف عملیات خنک سازی سطح نفتکش که برای جلوگیری از تسری آتش انجام می‌شد را صادر کردند. دلیل توقف خنک سازی کشتی نفتکش، بدی آب و هوا و وزش باد عنوان شد اما به نظر می‌رسد همین توقف عملیات، موجب رسیدن آتش به مخازن سمت چپ کشتی و انفجارهای شدید صبح امروز شد که در نهایت پس از چند ساعت به غرق شدن کامل نفتکش ایرانی انجامید.
یوسف مولایی، استاد حقوق بین‌الملل درباره سانحه نفتکش سانچی به آفتاب اقتصادی گفت: «باید بررسی شود که کشور چین از نظر حقوقی نسبت به ایران تعهدی داشته است یا خیر. این بحث بسیار دقیق و ظریفی است که باید مطابق کنوانسیون‌های مربوط به حقوق دریاها تحلیل شود تا قصور چین مشخص گردد. باید میان تکلیف انسانی و اخلاقی چین با تعهد حقوق نسبت به حمایت کشتی‌های در حال خطر یا نیازمند کمک تمایز قائل شد.»
بهمن کشاورز حقوقدان و وکیل دادگستری نیز درباره نفتکش ایرانی به آفتاب اقتصادی گفت: «اینکه آیا یک کشتی در آب‌های کشوری آسیب ببیند، مربوط به حقوق بین‌الملل دریایی می‌شود که مسئله‌ای بسیار مهم است و مبحثی در قانون دریایی ایران به آن اختصاص دارد. بنابراین شرایط خاص آن باید توسط متخصصان به دقت بررسی شود تا میزان کوتاهی چین در این عملیات مشخص گردد.»
گزینه‌ای به نام تحریم کالاهای چینی
همه این‌ها در حالی است که در صورتی که اثبات شود چین در اجرای تعهدات خود کوتاهی کرده، باید واکنشی مناسب از طرف مقامات رسمی کشورمان صورت بگیرد؛ چرا که ابعاد این فاجعه برای مردم ایران و خانواده‌های داغدار این عزیزان بسیار دردناک و گسترده است. هم اکنون نیز برخی از مردم و کارشناسان بر این باورند که وجود این حجم عظیم از کالاها و محصولات چینی در بازار ایران، علاوه بر اینکه به تولید داخلی ما به شدت ضربه می‌زند، موجب افزایش وابستگی کشورمان به چین و محصولات بی کیفیت آن خواهد شد. بنابراین بهتر است که هر ایرانی تا آنجا که برایش مقدور است از کالاهای تولید داخل استفاده کند و خرید کالاهای چینی تا حد امکان تحریم گردد.
اعلام عزای عمومی: در پی بروز حادثه تاسف بار برای نفتکش ایرانی سانچی و جان باختن دریانوردان دریادل کشورمان، هیئت دولت با صدور بیانیه‌ای ضمن عرض تسلیت به خانواده های داغدار، نقش‌آفرینان صنعت دریانوردی و صنعت نفت کشور و عموم ملت ایران، امروز را عزای عمومی اعلام کرد.
روحانی: هم اکنون لازم است اولویت اصلی بر شناسایی و تعیین هویت جانباختگان و کاهش آلام خانواده‌های این عزیزان متمرکز باشد. از همه دستگاه‌های ذیربط از جمله وزارتخانه های راه و شهرسازی، نفت و امور خارجه می‌خواهم با انجام اقدامات کارشناسی، علت وقوع این سانحه تاسف بار را به دقت بررسی و پیگیری قانونی لازم را برای پیشگیری از حوادث مشابه و نیز احقاق حقوق ملت ایران و خانواده‌های آسیب دیده به عمل آورند.
ظریف: ضایعه دردناک جان باختن شهادت گونه پرسنل نفتکش سانچی همه مردم ایران را در کنار خانواده‌ها و همکاران این عزیزان قهرمان عزادار ساخته است. وزارت خارجه در کنار سایر دستگاه‌های ذیربط با استفاده از همه ظرفیت‌های خود پیگیری‌های قانونی لازم را برای علت‌یابی دقیق حادثه و استیفای حقوق ملت ایران و خانواده‌های داغدار به عمل خواهد آورد.
زنگنه: با اندوه و تاثر فراوان ضایعه دلخراش از دست‌دادن جمعی از دریانوردان عزیز شرکت ملی نفتکش را به خانواده‌های داغدار و همکاران ارجمندشان تسلیت عرض می‌کنم. شرکت ملی نفتکش همواره در سخت‌ترین شرایط کشور، منشا اثر و خدمات ارزشمند و فراموش ناشدنی بوده که جز با رشادت و دریادلی پرسنل غیور نفتکش‌ها جامه عمل نمی‌پوشید.
عارف: با‌اندوه فراوان ضمن ابراز همدردی با خانواده‌های داغدار و تسلیت این ماتم به مردم عزیز کشورمان، از خداوند رحمان و رحیم برای این عزیزان، غفران الهی و برای خانواده‌های آنان صبر و اجر و سلامتی مسالت می‌کنم. امید است با تلاش مسئولان ذی ربط ضمن تعیین هویت جانباختگان و رسیدگی به خانواده‌های داغدار و نیز بررسی دقیق علت بروز حادثه نسبت به کوتاهی احتمالی در نجات ملوانان عزیز، گزارشی دقیق از سوی نهادهای مسئول به ملت ایران داده شود.
**علی بیگدلی، کارشناس: چین کمک کرد تا نفتکش غرق شود!
علی بیگدلی، کارشناس امور بین‌الملل در مورد سانحه سانچی به آفتاب اقتصادی گفت: «هنوز دقیقا مشخص نشده که شیوه کم‌کاری چین دقیقا به چه صورت بوده است. اما مسئله‌ای که وجود دارد این است که از همان ابتدای عملیات اطفای حریق این نفتکش نظر چین بر این بود که باقی ماندن کشتی حامل بار عظیم نفت بر سطح آب از نظر محیط زیستی و مشکلات بعدی آن صحیح نیست و بهتر است که این کشتی غرق شود تا از ایجاد لکه عظیم نفتی در آب‌های چین جلوگیری شود. بنابراین تا حدودی با حرکت در این راستا به غرق شدن نفتکش کمک کردند. این در حالی است که زمانی که ما و کشورهایی مثل ژاپن وارد عملیات شدیم، تقریبا کار از کار گذشته بود. از سوی دیگر، ریختن آن حجم گسترده آب روی کشتی می‌تواند با انگیزه سنگین کردن و غرق کردن آن مطابق محاسبات فیزیکی صورت گرفته باشد.» بیگدلی افزود: «نکته باریک و تاریکی در حادثه ایجاد شده برای نفتکش ایرانی وجود دارد و آن بحث جعبه سیاه کشتی سانچی است که چینی‌ها آن را برده‌اند و به ایران تحویل نمی‌دهند. با توجه به اینکه محموله کشتی متعلق به ایران بوده، این اقدام تا حدودی مشکوک به نظر می‌رسد. با توجه به اینکه خبری هم از اقدامات هیئت ایرانی در این راستا منتشر نشده، در انتظار هستیم تا علت این مسئله اعلام و مشخص شود.»∎