شرایط زمان به نفع اسلام و بیداری اسلامی در جریان است که اگر به خوبی مدیریت شود، پیروزی اسلام گرایان در کشورهای اسلامی قطعی است. هدف نهائی را باید امت واحد ه اسلامی و ایجاد تمدن اسلامی جدید بر پایه دین، عقلانیت، علم و اخلاق قرار داد. اگرچه بیداری اسامی برای ایجاد امت واحده اسلامی شکل گرفته اما کشورهای غربی که صاحب تمدن غرب هستند، حرکت مسلمانان را زیر نظر گرفته و در مسیر ایجاد تمدنی نو و جدید مشکل سازی می کنند.
آن طور که دکتر محمد حسین رجبی دوانی، استاد و پژوهشگر تاریخ اسلام می گوید غربی ها در برابر فلسفه اصیل اسلامی ضعف دارند زیرا فلسفه غرب نمی تواند در برابر فلسفه اسلامی خودنمایی کند بنابراین احساس خطر غربی ها از ایجاد یک تمدن که بتواند جهان را تحت الشعاع خود قرار دهد، آنها را مجبور می کند که بر سر راه این تمدن سنگ اندازی کنند. بر همین اساس در ارتباط با وضعیت کنونی تمدن نوین اسلامی، چالش این تمدن در مواجهه با غرب و همچنین روند نظریه پردازی در حوزه تمدن نوین اسلامی، خبرگزاری تقریب به گفتگو با دکتر محمد حسین رجبی دوانی، عضو هیئت علمی دانشگاه امام حسین (ع) نشست که شرح آن را در ادامه می خوانید:
آیا این تمدن در مرحله شکل گیری قرار دارد؟
بله. رهبر معظم انقلاب اسلامی برای این تمدن اصول و مبانی را تعریف کرده اند و ایشان به شدت این ارتباط روی این موضوع تاکید دارند که مراکز علمی در عرصه تمدن نوین اسلامی به وظایف خود عمل کنند و یک خودباوری برسند. در این شرایط می توانند تمدن را ایجاد کنند. این که تمدن نوین اسلامی در حال شکل گیری است به تعریف مقام معظم رهبری در زمینه مولفه های تمدنی بر می گردد. این تعریف با تعریف غربی ها متفاوت است و پیگیری ها و انگیزه های بسیار قوی مقام معظم رهبری در این رابطه نشان می دهد که تمدن نوین اسلامی در مرحله شکل گیری است.
تمدن نوین اسلامی با رویکرد کنونی قابلیت جهانی شدن را دارد؟
اگر دشمن بگذارد،به طور قطع این تمدن می تواند جهانی شود. از ابتدای انقلاب اسلامی با دشمنی های ددمنشانه ای مواجه شدیم زیرا غربی ها در ارتباط با مسلمانان و تمدن آنها کار کرده اند و موفق هم بوده اند به گونه ای که توانسته اند نقاط ضعف و قوت مسلمانان را در عرصه گوناگون از جمله تمدنی شناسایی کنند. غرب بیش ازلطمه خوردن از سقوط رژیم پادشاهی ایران و از دست دادن مهمترین پایگاه خود در منطقه، نگران تولد تمدن نوین اسلامی بود. غربی ها می دانستند با احیا شدن اسلام، این دین در عرصه تمدنی حرف های بلندی برای گفتن دارد بنابراین فشارهای موجود در طول 38 سال گذشته به دلیل آن است که نگذارند به حال خود باشیم زیرا در این صورت برای آن ها مزاحمت و دردسر ایجاد کرده و جهش خواهیم کرد. به عبارت دیگر نه تنها فاصله های موجود را به سرعت طی می کنیم بلکه به آن ها رسید و جلوتر از غربی ها پیش می رویم. تمدن نوین اسلامی با ظرفیت و خمیرمایه قوی که دارد، پاسخگوی نیازهای بشری است و می تواند جهانی شود البته به شرطی که بتوانیم توطئه های دشمنان را مهار کرده و مسولان کشور مانند رهبری به این مهم باور داشته باشند. در صورت باور و تلاش مسولان علاوه بر آن که در جهان اسلام بلکه در تمام جهان تمدن نوین اسلامی پاسخگو خواهد بود و جهانی می شود.
به موضوع توطئه غربی ها برای جلوگیری از شکل گیری تمدن نوین اسلامی اشاره شد. اکنون این پرسش مطرح می شود که تمدن نوین اسلامی در مواجهه با تمدن غربی با چه بحران هایی روبروست؟
این تمدن اگر شکل بگیرد و با مزاحمت و سنگ اندازی از بیرون مواجه نشود و از سویی دیگر به باور از درون توسط سوی مسولان و دانشمندان همراه شود، با نگاهی به گذشته هنگامی که درحاکمیت های طاغوت عباسی و برخی از سلاطین این تمدن توانست میان مسلمانان پدید آید چگونه در حاکمیت ولایت و آن هم رهبری عالم، اندیشمند، بروز و با انگیزه نمی شود!
بنابراین اگر نتوانیم از قدرت علمی موجود در کشور استفاده کنیم، فرار مغزها همان طور که تاکنون اتفاق افتاده، پیش می آید. غربی ها در برابر فلسفه اصیل اسلامی ضعف دارند زیرا فلسفه غرب نمی تواند در برابر فلسفه اسلامی خودنمایی کند. هنگامی که در بحث های عقلی و فلسفی چیرگی داشته باشیم، غربی ها هم با کمبود روبرو می شوند بنابراین احساس خطر غربی ها از ایجاد یک تمدن که بتواند جهان را تحت الشعاع خود قرار دهد، آنها را مجبور کرد که رفتاری همچون گذشتگان عقب مانده خود داشته باشند. توهین به مقدسات اسلامی، توهین به ساحت مقدس پیامبر اسلام (ص)، آتش زدن قرآن و ... در اروپای قرن های چهارم و پنجم هجری مشاهده می شد. هنگامی که کلیسا و غربی ها مقابل اسلام باختند و مشاهده کردند که غلبه از هر جهت با اسلام است، توهین به مقدسات مسلمانان را آغاز کردند. گاهی شب نامه هایی علیه مقدسات اسلام می نوشتند زیرا مشاهده می کردند که بر تعداد مسیحیان مسلمان شده روز به روز افزوده می شود. تلاش می کردند که مسیحیان را نسبت به اسلام بدبین کنند. قرآن هایی به زبان های لاتینی ترجمه می کردند و هر آنچه برای تخریب اسلام لازم بود در این ترجمه ها می آوردند. اکنون هم وضعیت همانگونه است و نشان می دهد که غرب از این که انقلاب اسلامی به اهداف خود برسد وحشت دارد. غربی ها می دانند که اگر انقلاب اسلامی آزاد باشد به اهداف خود دست می یابد.
وحشت غرب و عوامل منطقه ای آن از جمله سعودی ها مشاهده می کنند ایرانی که بودجه و امکانات آن ها در عرصه اقتصادی و تسلیحات و امکانات آنها را ندارد، اما انقلاب ایران توانسته دردل ها نفوذ کند. از شرق آسیا گرفته تا غرب آفریقا و در سایر کشورها، مردم جهان با تمام سم پاشی ها و خراب جلوه دادن چهره نظام کشور، به ایران علاقه مندی دارند و این مساله دشمنان را می ترساند.
باید برای خنثی کردن توطئه ها و روش های دشمن با ابزارهای رسانه ای و تاثیر گذار تلاش کنیم. در همین حال تمدن که با علم و خلاقیت ها خود را نشان می دهد، باید خیال فرد عالم از زندگی راحت باشد و دغدغه معاش نداشته باشد. اگر عالمی در این زمینه مشکل داشته باشد، علم ابزاری برای گذران زندگی اش محسوب شده و خلاقیتش بروز و ظهور پیدا نمی کند.
اگر عالمان و دانشمندان از نظر اقتصادی تامین شوند و وضعیت اقتصادی کشور مناسب باشد، مولفه های تمدنی هرچه سریعتر بروز پیدا می کند. باید روی پای خود بایستیم، اقتصادمان نیرومند شود، از وابستگی ها نجات یابیم که این مساله به اراده و عزمی الهی نیاز دارد. باید توطئه ها را از طریق رسانه ها به دشمن برگرداند و چهره پاک و واقعی اسلام و انقلاب را به نشان داد. در این صورت می توان از بحران ها و چالش هایی که غربی ها ایجاد می کنند، عبور کرد.
تقریب مذاهب در شکل گیری و روندی که تمدن نوین اسلامی طی می کند، چه نقشی دارد؟
درحال حاضر بخشی از توان انقلاب اسلامی ایران که منادی تمدن نوین اسلامی است برای رفع اختلاف میان مسلمانان هزینه می شود. برای نمونه رژیم تبهکار سعودی به صورت مرتب تلاش می کند تا درمسیر انقلاب سنگ اندازی کند. این رژیم تندتر و خبیثانه تراز آمریکا واسرائیل علیه ایران موضع می گیرد. آمریکا و اسرائیل به عنوان دشمنان کافر کشور شناخته شده هستند اما رژیم سعودی که به ظاهر مسلمان است و حاکمیت حرمین شریفین را غصب کرده ، جلوگیری از توطئه های آنها سخت است و هزینه دارد. این غاصبان تا موردی پیش می آید فوری کنفرانس اتحادیه عرب و کشورهای برگزار می کنند، ثروت داشته و به کشورهای فقیر و درمانده پول داده و آرای آنها را نسبت به جمهوری اسلامی ایران خریداری می کنند. در این شرایط اگر تقریب وجود نداشته باشد و پیروان مذاهب اسلامی به این درک نرسند که اختلاف ها را کنار بگذارند، مشکلات بیشتر می شود.
همان طور که جمهوری اسلامی ایران از آغاز پیدایش دست اتحاد به سوی سایر کشورهای اسلامی و مذاهب گوناگون دراز و هفته وحدت اعلام کرد، اگر این دست فشرده شود باعث خواهد شد که تمام توان انقلاب اسلامی به جای مقابله با فتنه های و سنگ اندازی ها، برای دستیابی به تمدن نوین اسلامی سرمایه گذاری شود.
با ایجاد تقریب در ایجاد تمدن نوین اسلامی سرعت بخشیده شده و برکت های آن برای تمام عالم اسلامی خواهد بود.
آیا در ایران نسبت به موضوع تمدن نوین اسلامی نظریه پردازی شده است؟
مقام معظم رهبری در این زمینه پیشگام هستند واصول را تعریف کرده اند. البته درمراکزی روی این موضوع کار می شود اما متاسفانه نسبت به رهبری بسیار عقب هستند. البته اندیشمندانی همچون شهیدمطهری، علامه محمدتقی جعفری در این باره دیدگاه هایی داشته اند اما نظر رهبری نسبت به دیگران قوی تر و جامع تر است.
رهبر معظم انقلاب اسلامی روی مبانی تمدن نوین اسلامی در قرآن و سنت تاکید دارند که بر مبنای قرآن و سنت، فقه و حقوق اسلامی، اقتصاد اسلام و نظام مدیریتی و ... درتمدن اسلامی تعریف می شود. از نظر مقام معظم رهبری بر خلاف تمدن غرب، مولفه اساسی در تمدن اسلامی توحید است. ایشان می فرماید تمدن نوین اسلامی ماهیت «از اویی» و «به سوی اویی» دارد و پیوند میان دنیا و آخرت است. این نکته ها درتعریف تمدن نوین اسلامی توسط رهبری آمده است.
ایشان می فرمایند نگاه غیرمادی صرف به اقتصاد داشتن اگرچه اقتصاد اهمیت دارد اما نگاه به آن نباید به صورت صرف اقتصادی باشد. اصل مساوات تمام انسان ها در کرامت است. این ها اصول تمدن نوین اسلامی است و روح حاکم بر تمام این اصول، امر به معروف و نهی از منکر است. هنگامی که این مبانی و اصول در تمدن نوین اسلامی وجود داشته باشد و علمیاتی شود، علاوه بر فراگیر شدن درجهان اسلام در تمام جهان فراگیر خواهد شد.
آن طور که دکتر محمد حسین رجبی دوانی، استاد و پژوهشگر تاریخ اسلام می گوید غربی ها در برابر فلسفه اصیل اسلامی ضعف دارند زیرا فلسفه غرب نمی تواند در برابر فلسفه اسلامی خودنمایی کند بنابراین احساس خطر غربی ها از ایجاد یک تمدن که بتواند جهان را تحت الشعاع خود قرار دهد، آنها را مجبور می کند که بر سر راه این تمدن سنگ اندازی کنند. بر همین اساس در ارتباط با وضعیت کنونی تمدن نوین اسلامی، چالش این تمدن در مواجهه با غرب و همچنین روند نظریه پردازی در حوزه تمدن نوین اسلامی، خبرگزاری تقریب به گفتگو با دکتر محمد حسین رجبی دوانی، عضو هیئت علمی دانشگاه امام حسین (ع) نشست که شرح آن را در ادامه می خوانید:
آیا این تمدن در مرحله شکل گیری قرار دارد؟
بله. رهبر معظم انقلاب اسلامی برای این تمدن اصول و مبانی را تعریف کرده اند و ایشان به شدت این ارتباط روی این موضوع تاکید دارند که مراکز علمی در عرصه تمدن نوین اسلامی به وظایف خود عمل کنند و یک خودباوری برسند. در این شرایط می توانند تمدن را ایجاد کنند. این که تمدن نوین اسلامی در حال شکل گیری است به تعریف مقام معظم رهبری در زمینه مولفه های تمدنی بر می گردد. این تعریف با تعریف غربی ها متفاوت است و پیگیری ها و انگیزه های بسیار قوی مقام معظم رهبری در این رابطه نشان می دهد که تمدن نوین اسلامی در مرحله شکل گیری است.
تمدن نوین اسلامی با رویکرد کنونی قابلیت جهانی شدن را دارد؟
اگر دشمن بگذارد،به طور قطع این تمدن می تواند جهانی شود. از ابتدای انقلاب اسلامی با دشمنی های ددمنشانه ای مواجه شدیم زیرا غربی ها در ارتباط با مسلمانان و تمدن آنها کار کرده اند و موفق هم بوده اند به گونه ای که توانسته اند نقاط ضعف و قوت مسلمانان را در عرصه گوناگون از جمله تمدنی شناسایی کنند. غرب بیش ازلطمه خوردن از سقوط رژیم پادشاهی ایران و از دست دادن مهمترین پایگاه خود در منطقه، نگران تولد تمدن نوین اسلامی بود. غربی ها می دانستند با احیا شدن اسلام، این دین در عرصه تمدنی حرف های بلندی برای گفتن دارد بنابراین فشارهای موجود در طول 38 سال گذشته به دلیل آن است که نگذارند به حال خود باشیم زیرا در این صورت برای آن ها مزاحمت و دردسر ایجاد کرده و جهش خواهیم کرد. به عبارت دیگر نه تنها فاصله های موجود را به سرعت طی می کنیم بلکه به آن ها رسید و جلوتر از غربی ها پیش می رویم. تمدن نوین اسلامی با ظرفیت و خمیرمایه قوی که دارد، پاسخگوی نیازهای بشری است و می تواند جهانی شود البته به شرطی که بتوانیم توطئه های دشمنان را مهار کرده و مسولان کشور مانند رهبری به این مهم باور داشته باشند. در صورت باور و تلاش مسولان علاوه بر آن که در جهان اسلام بلکه در تمام جهان تمدن نوین اسلامی پاسخگو خواهد بود و جهانی می شود.
به موضوع توطئه غربی ها برای جلوگیری از شکل گیری تمدن نوین اسلامی اشاره شد. اکنون این پرسش مطرح می شود که تمدن نوین اسلامی در مواجهه با تمدن غربی با چه بحران هایی روبروست؟
این تمدن اگر شکل بگیرد و با مزاحمت و سنگ اندازی از بیرون مواجه نشود و از سویی دیگر به باور از درون توسط سوی مسولان و دانشمندان همراه شود، با نگاهی به گذشته هنگامی که درحاکمیت های طاغوت عباسی و برخی از سلاطین این تمدن توانست میان مسلمانان پدید آید چگونه در حاکمیت ولایت و آن هم رهبری عالم، اندیشمند، بروز و با انگیزه نمی شود!
بنابراین اگر نتوانیم از قدرت علمی موجود در کشور استفاده کنیم، فرار مغزها همان طور که تاکنون اتفاق افتاده، پیش می آید. غربی ها در برابر فلسفه اصیل اسلامی ضعف دارند زیرا فلسفه غرب نمی تواند در برابر فلسفه اسلامی خودنمایی کند. هنگامی که در بحث های عقلی و فلسفی چیرگی داشته باشیم، غربی ها هم با کمبود روبرو می شوند بنابراین احساس خطر غربی ها از ایجاد یک تمدن که بتواند جهان را تحت الشعاع خود قرار دهد، آنها را مجبور کرد که رفتاری همچون گذشتگان عقب مانده خود داشته باشند. توهین به مقدسات اسلامی، توهین به ساحت مقدس پیامبر اسلام (ص)، آتش زدن قرآن و ... در اروپای قرن های چهارم و پنجم هجری مشاهده می شد. هنگامی که کلیسا و غربی ها مقابل اسلام باختند و مشاهده کردند که غلبه از هر جهت با اسلام است، توهین به مقدسات مسلمانان را آغاز کردند. گاهی شب نامه هایی علیه مقدسات اسلام می نوشتند زیرا مشاهده می کردند که بر تعداد مسیحیان مسلمان شده روز به روز افزوده می شود. تلاش می کردند که مسیحیان را نسبت به اسلام بدبین کنند. قرآن هایی به زبان های لاتینی ترجمه می کردند و هر آنچه برای تخریب اسلام لازم بود در این ترجمه ها می آوردند. اکنون هم وضعیت همانگونه است و نشان می دهد که غرب از این که انقلاب اسلامی به اهداف خود برسد وحشت دارد. غربی ها می دانند که اگر انقلاب اسلامی آزاد باشد به اهداف خود دست می یابد.
وحشت غرب و عوامل منطقه ای آن از جمله سعودی ها مشاهده می کنند ایرانی که بودجه و امکانات آن ها در عرصه اقتصادی و تسلیحات و امکانات آنها را ندارد، اما انقلاب ایران توانسته دردل ها نفوذ کند. از شرق آسیا گرفته تا غرب آفریقا و در سایر کشورها، مردم جهان با تمام سم پاشی ها و خراب جلوه دادن چهره نظام کشور، به ایران علاقه مندی دارند و این مساله دشمنان را می ترساند.
باید برای خنثی کردن توطئه ها و روش های دشمن با ابزارهای رسانه ای و تاثیر گذار تلاش کنیم. در همین حال تمدن که با علم و خلاقیت ها خود را نشان می دهد، باید خیال فرد عالم از زندگی راحت باشد و دغدغه معاش نداشته باشد. اگر عالمی در این زمینه مشکل داشته باشد، علم ابزاری برای گذران زندگی اش محسوب شده و خلاقیتش بروز و ظهور پیدا نمی کند.
اگر عالمان و دانشمندان از نظر اقتصادی تامین شوند و وضعیت اقتصادی کشور مناسب باشد، مولفه های تمدنی هرچه سریعتر بروز پیدا می کند. باید روی پای خود بایستیم، اقتصادمان نیرومند شود، از وابستگی ها نجات یابیم که این مساله به اراده و عزمی الهی نیاز دارد. باید توطئه ها را از طریق رسانه ها به دشمن برگرداند و چهره پاک و واقعی اسلام و انقلاب را به نشان داد. در این صورت می توان از بحران ها و چالش هایی که غربی ها ایجاد می کنند، عبور کرد.
تقریب مذاهب در شکل گیری و روندی که تمدن نوین اسلامی طی می کند، چه نقشی دارد؟
درحال حاضر بخشی از توان انقلاب اسلامی ایران که منادی تمدن نوین اسلامی است برای رفع اختلاف میان مسلمانان هزینه می شود. برای نمونه رژیم تبهکار سعودی به صورت مرتب تلاش می کند تا درمسیر انقلاب سنگ اندازی کند. این رژیم تندتر و خبیثانه تراز آمریکا واسرائیل علیه ایران موضع می گیرد. آمریکا و اسرائیل به عنوان دشمنان کافر کشور شناخته شده هستند اما رژیم سعودی که به ظاهر مسلمان است و حاکمیت حرمین شریفین را غصب کرده ، جلوگیری از توطئه های آنها سخت است و هزینه دارد. این غاصبان تا موردی پیش می آید فوری کنفرانس اتحادیه عرب و کشورهای برگزار می کنند، ثروت داشته و به کشورهای فقیر و درمانده پول داده و آرای آنها را نسبت به جمهوری اسلامی ایران خریداری می کنند. در این شرایط اگر تقریب وجود نداشته باشد و پیروان مذاهب اسلامی به این درک نرسند که اختلاف ها را کنار بگذارند، مشکلات بیشتر می شود.
همان طور که جمهوری اسلامی ایران از آغاز پیدایش دست اتحاد به سوی سایر کشورهای اسلامی و مذاهب گوناگون دراز و هفته وحدت اعلام کرد، اگر این دست فشرده شود باعث خواهد شد که تمام توان انقلاب اسلامی به جای مقابله با فتنه های و سنگ اندازی ها، برای دستیابی به تمدن نوین اسلامی سرمایه گذاری شود.
با ایجاد تقریب در ایجاد تمدن نوین اسلامی سرعت بخشیده شده و برکت های آن برای تمام عالم اسلامی خواهد بود.
آیا در ایران نسبت به موضوع تمدن نوین اسلامی نظریه پردازی شده است؟
مقام معظم رهبری در این زمینه پیشگام هستند واصول را تعریف کرده اند. البته درمراکزی روی این موضوع کار می شود اما متاسفانه نسبت به رهبری بسیار عقب هستند. البته اندیشمندانی همچون شهیدمطهری، علامه محمدتقی جعفری در این باره دیدگاه هایی داشته اند اما نظر رهبری نسبت به دیگران قوی تر و جامع تر است.
رهبر معظم انقلاب اسلامی روی مبانی تمدن نوین اسلامی در قرآن و سنت تاکید دارند که بر مبنای قرآن و سنت، فقه و حقوق اسلامی، اقتصاد اسلام و نظام مدیریتی و ... درتمدن اسلامی تعریف می شود. از نظر مقام معظم رهبری بر خلاف تمدن غرب، مولفه اساسی در تمدن اسلامی توحید است. ایشان می فرماید تمدن نوین اسلامی ماهیت «از اویی» و «به سوی اویی» دارد و پیوند میان دنیا و آخرت است. این نکته ها درتعریف تمدن نوین اسلامی توسط رهبری آمده است.
ایشان می فرمایند نگاه غیرمادی صرف به اقتصاد داشتن اگرچه اقتصاد اهمیت دارد اما نگاه به آن نباید به صورت صرف اقتصادی باشد. اصل مساوات تمام انسان ها در کرامت است. این ها اصول تمدن نوین اسلامی است و روح حاکم بر تمام این اصول، امر به معروف و نهی از منکر است. هنگامی که این مبانی و اصول در تمدن نوین اسلامی وجود داشته باشد و علمیاتی شود، علاوه بر فراگیر شدن درجهان اسلام در تمام جهان فراگیر خواهد شد.