بحث و بررسی «آشناییزدایی در آواز ایرانی» در شانزدهمین نشست آیین آواز که سهشنبه شب در فرهنگسرای ارسباران برگزار شد، نقطه نظرهای مثبت و گاهی هم انتقاد برخی حاضران در سالن این فرهنگسرا را برانگیخت.
به گزارش ایسنا در این مبحث فنی و تئوریک که شاید نخستین بار توسط علی شیرازی و جاوید عباسی فلاح عرضه و مطرح شده براین دو تأکید کردند که پس از موفقیت این پنل فنی و تئوریک در آیین آواز زنجان در نهم آذر امسال، تصمیم گرفته بودند نظیر همان مبحث را در آیین آواز ارسباران نیز تکرار کنند.
ابتدا عباسی فلاح به عنوان کارشناس مجری این بخش گفت: «آوازاصیل ایرانی چندین دهه است باوجود بیشترین امکانات، تجهیزات، بیشترین منابع آموزشی، افراد توانمند و مستعد نسبت به دورههای قبل سیر نزولی داشته است که این مسائل دلایلی شدهاند تا آشفتگی و سردرگمی در هنرموسیقی اصیل پدیدار شود که نتیجه آن فاصله گرفتن مردم از موسیقی ایرانی و تغییر ذائقه و سلیقه در موسیقی و کاهش سطح شناخت نسبت به موسیقی اصیل و تک بعدی شدن آواز شده است». این خواننده پژوهشگر یکی از دلایل مهم رکود، تکرار و بی رونقی آواز در این چهار دهه را بیاعتنایی و ناآشنایی بسیاری از آوازخوانان امروزی با مقوله آشناییزدایی و افتادن آنها (به همین دلیل) در ورطه تکرار دانست. شیرازی نیز مقوله آشناییزدایی را امری باسابقه، دامنهدار و مهم در آوازهای قدما برشمرد و افزود: «آشناییزدایی یعنی ارائه چیزی در یک اثر هنری که مخاطب از قبل انتظار مواجهه با آن را ندارد. از طرفی همین آشناییزدایی به معنای آشناسازی مخاطب با چیزی است که در درون آن هنر بخصوص وجود داشته اما مخاطب به نوعی با آن آشنا نبوده است. پس آشناییزدایی در نوع خودش گونهای از آشناسازی است و از هر نظر وجود و حضورش در آثار هنری و در اینجا آواز بایسته و لازم است به هنر ملی آواز طراوت لازم را میبخشد».
علی رستمیان از چهرههای حاضر در ردیف استادان و مخاطبان ویژه برنامه نیز در میانههای بحث در همان جایی که نشسته بود به اظهار نظری جالب پرداخت و گفت: «خوب به خاطر دارم که حسین علیزاده به من میگفت: خلاقیت، گاهی در وارونگی است که اتفاق میافتد. گاهی باید قواعد را زیر و رو کرد یا اینکه دست کم رنگ و بویی تازه به آنها بخشید». رستمیان در ادامه حرفهایش تصنیف قدیمی و مشهور مرغ سحر را که در اصل در دستگاه ماهور ساخته و اجرا شده و هنوز هم میشود به ابتکار خودش در دستگاه شور خواند تا به نوعی این حرف را تکمیل و مستند کرده باشد.
میلاد کیایی میهمان دومین بحث فنی این نشست با عنوان «تلفیق شعر و موسیقی و فن بیان در خوانندگی» هم با ذکر موارد اهمیت این مبحث، خوانندگان این سال ها را به دقت در شعری که میخواهند به آواز اجرا کنند دعوت کرد. در بخش اجراهای نشست شانزدهم نیز چهار آواز به ترتیب با هنرنمایی منصور رسولی خواننده میانسال به همراه سهتار ادیب تیرانداز در دستگاه همایون، علیرضا گلبانگ و گروه همنوازان برومند شامل حمیدرضا برزویی (سنتور)، محمدیوسفی (نی)، هادی محمدی (سه تار) و کوروش حجازی (تمبک) در دستگاه شور، محمدهاشم احمدوند با سنتور میلاد کیایی در دستگاه شور و سرانجام امیرعباس طغرایی (نوجوان ۱۷ ساله سمیرمی) با خوانندگی و تارنوازی خودش در دستگاه همایون اجرا شد.
در پایان علیرضا معینی مجری برنامه اعلام کرد که هفدهمین نشست آیین آواز از ساعت ۱۸ سهشنبه ۱۹ دی در فرهنگسرای ارسباران برگزار خواهد شد. محمدابراهیم ذوالقدر، مرتضی غزنوی، محمد ملاآقایی، علیرضا حاجیطالب، حسام صحرایی، حسین رضا اسدی، حسن علینژاد، حسین نوریانی، علی اصغر میرآخوری، شیرین حیاتبخش، امیر شرفیان، محمود حشمت، علی اکبر کهربایی، سعید ناظمی، امیر متولی، علی اکبر کاظمی از جمله هنرمندان حاضر در این نشست بودند.