شناسهٔ خبر: 23161801 - سرویس استانی
نسخه قابل چاپ منبع: راه دانا | لینک خبر

به بهانه طولانی ترین شب سال؛

شب چله ، آیینی کهن در اردل

شب یلدا در شهرستان اردل به " شب چله " معروف و دارای پیشنیه دیرینه‌ای است و مردم دراین شب با شرکت در شب نشینی‌های طولانی و خوردن انواع میوه و تنقلات سعی در بهتر گذراندن طولانی‌ترین شب سال دارند.

صاحب‌خبر -

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از  هفت چشمه، شب یلدا در شهرستان اردل به " شب چله " معروف و دارای پیشنیه دیرینه‌ای است و مردم دراین شب با شرکت در شب نشینی‌های طولانی و خوردن انواع میوه و تنقلات سعی در بهتر گذراندن طولانی‌ترین شب سال دارند.
 
مردم این منطقه برای استقبال نخستین روز از سردترین فصل سال تا آنجا که توان مالی دارند ، در خرید میوه‌های مخصوص شب یلدا  مانند تنقلاتی مانند گندم برشته ، کلخنگ ، کشمش ،سنجد ، انگور بسته ، کدو تنبل و... کوتاهی نمی‌کنند...
شب یلدا به عنوان بلندترین شب سال در تقویم گاه شماری ایرانیان باستان از شامگاه سی ام آذر تا بامداد یکم دیماه  ادامه دارد .
 در واقع جشن یلدا ریشه در یک رویداد کیهانی و طبیعی دارد و از باورها و آیین های کهن ایرانیان است.
در میان بختیاریهای مناطق سردسیر از دیرباز درشب چله ، شب نشینی اعضای خانواده و اقوام در کنار هم با محوریت بزرگان و کهنسالان - پدر بزرگ و مادر بزرگ -  رواج داشته است.

در این شب ضمن شاهنامه خوانی و حافظ خوانی با تنقلاتی مانند گندم برشته ، کلخنگ ، کشمش ،سنجد ، انگور بسته ، کدو تنبل و... که در مجمع بزرگ مسین بر روی کرسی قرار داشت از اعضای خانواده و مهمانانی که دور کرسی نشسته بودند ،  پذیرایی می شد.

شام شب چله بیشتر مرغ آبپز و دمپخت بود،این مراسم و سنت های زیبا که بخش زیادی از آن با تغییر سبک زندگی، رو به تغییر گذاشته است، علاوه بر ایجاد صفا و صمیمیت و انجام سنت حسنه صله ارحام، سبب رفع کدورت ها و دلخوری های فامیلی و خانوادگی هم می شود.

شب اول چله ی بزرگ یا شب یلدا شبی است که مردم بختیاری خانه بزرگان فامیل خود جمع می شوند و به گفت و شنود می پردازند و در این شب صله ی ارحام را انجام میدهند که در اسلام بسیار از این سنت نیکو تجلیل شده است.

پس از چله ی بزرگ چله ی کوچک است که نصف چله ی بزرگ است و با اینکه 20 روز است اما در فرهنگ مردم بختیاری چله نامیده می شود پس از این روز ما با یک دوره ی شش روزه مواجه هستیم که بختیاری ها ان را ششه دالو می نامند،ششه مانند کلمات دیگر چون چله و سده کلمه ای است که اشاره به یک دوره دارد و ششه دوره ی شش روزه،دالو نیز در گویش بختیاری به معنای پیرزن است،این پیرزن زمستانی را میتوان در افسانه های فارسی هم با نام ننه سرما پیدا کرد.

ششه دالو یک دوره پر بارش و سرد است که از اول تا ششم اسفند ماه است،پس از این دوره ی شش روزه در فرهنگ بختیاری هفتم و هشتم اسفند با نام های احمیی(احمدی) و محمیی(محمدی) خوانده می شود که این دو روز در افسانه های بختیاری از فرزندان دالو(ننه سرما) هستند.

نهم اسفند که پایان دو روزی است که به عنوان فرزندان دالو خوانده می شوند،دالو(ننه سرما) از رفتن فرزندانش ناراحت می شود و این شعر را می خواند.
احمیی ره،محمیی ره،دل وچه کنم خش
وردارم جُمَتی، عالم زنم تش
این بیت شعر عصبانیت دالو را از رفتن دو پسرش نشان می دهد و پس از آن او جُمت(تکه چوبی) را با عصبانیت پرتاب می کند.
به اعتقاد مردم بختیاری افتادن این تکه چوب سرنوشت روزهای باقیمانده ی زمستان را مشخص می کند.
اگر تکه چوب در خشکی بیفتد بقیه ی روزهای زمستان خشک و کم بارش خواهد بود و اگر در آب بیفتد از ده اسفند تا بقیه زمستان باید منتظر بارش های شدید برف و باران بود.
بقیه ی زمستان در فرهنگ بختیاری چندان جایی ندارد و در واقع پس از یک دوره ی چند روزه بعد از 10 اسفند،دیگر زمستان برای بختیاری ها تمام شده است.

انتهای پیام/
 

برچسب‌ها: