پژوهشگر لرزه زمینساخت سازمان زمینشناسی کشور:
رخداد زمینلرزههای اثرگذار در پهنه زاگرس هیچگاه دور ازانتظارنیست
صاحبخبر - به گزارش فولادنیوز از روابطعمومی سازمان زمینشناسی و اکتشافاتمعدنی کشور، ساعت 21 و 48 دقیقه یکشنبه 21 آبان 96 زمینلرزهای به بزرگی 7/3ریشتر استان کرمانشاه و استانهای غربی کشور را بشدت لرزاند که بر اساس آمار اعلام شده تا کنون جان بیش از 400 نفر از هموطنانمان را گرفته و بیش از 7500 مصدوم برجای گذاشته است. بر همین اساس به سراغ پژوهشگر گروه لرزه زمینساخت و زلزلهشناسی سازمان زمینشناسی و اکتشافاتمعدنی کشور رفتم تا مسائل زمینشناسی و فنی رخداد زمینلرزه مذکور را جویا شوم. دکتر شهریار سلیمانی آزاد، ضمن اشاره به وقوع زمینلرزه شب گذشته در محدوده باختر کرمانشاه گفت: آنچه میتوان از پهنه رومرکزی این زمینلرزه دریافت کرد این است که این رخداد در مرز میان دو کشور در مناطق سرپل ذهاب و قصر شیرین در ایران و حلبچه در عراق به وقوع پیوسته است که با توجه به کم جمعیت نبودن این مناطق و تراکم گسترده روستاها و شهرها اثرات این زمینلرزه در منطقهای گسترده احساس شد. وی ضمن اشاره به دیدگاه لرزه زمینساختی رشته کوه زاگرس که در بخش میانی کمربند کوهزایی آلپ-هیمالیا قرار گرفته، یادآور شد: این قسمت شامل 4 پهنه گسلی اصلی با راستای شمال باختری است که گسل جبهه کوهستان زاگرس در بخش جنوبی و گسل زاگرس بلند در شمال آن، 2 مورد از این پهنههای گسلی را تشکیل میدهند که این دو در پهنه رومرکزی زمینلرزه اخیر به هم نزدیک می شوند. ایشان با بیان اینکه روند این دو جبهه ساختاری شمال باختر-جنوب خاور است، افزود: در محدوده سرپل ذهاب پهنه گسلی جبهه کوهستان زاگرس در نزدیکترین فاصله خود به گسل زاگرس بلند قرار میگیرد و ویژگیهای شناخته شده از این منطقه به لحاظ جنبشی به صورت حرکات معکوس با مولفه کوچک راستا لغز-راستبر است. سلیمانی، عمق حدود 10 کیلومتری را به عنوان نکته قابل تامل این زمینلرزه عنوان کرد و گفت: این مقدار عمق نسبت داده شده برای یک زمینلرزه با این مقدار انرژی میتواند تخریب زیادی در سطح و در شهرها و روستاهای قرار گرفته در این پهنه رومرکزی ایجاد کند. به گفته وی، مسائل عنوان شده به همراه زمان وقوع این زمینلرزه در شب هنگام به میزان تلفات افزوده است و این در حالیست که رخداد زمینلرزههای اثرگذار در پهنه زاگرس دور از انتظار نیست. این پژوهشگر حوزه لرزه زمینساخت ضمن اشاره به رعایت اصول ایمنی در ساختوسازهای شهری و روستایی خاطرنشان کرد: باید تلاش کرد تا حد امکان از مکانهای نزدیک به گسلهای لرزهزا فاصله گرفت و در قدم بعدی ساختمانهای مقاومتر و اصولیتر در مناطق خطرزا که مجبور به زندگی در آنها هستیم، بسازیم. وی در ادامه با بیان اینکه سازمان زمینشناسی و اکتشافاتمعدنی کشور همواره سعی دارد تا نقشههای شناسایی مناطق لرزهزا را تهیه و در اختیار بخش طراح بگذارد، تصریح کرد: استفاده از این مطالعات به ضمانت اجرایی و مجریان باوجدان و متخصص نیاز دارد تا نسبت به ساختوساز مناسب و بهینه مقاوم در این مناطق پرخطر احساس مسئولیت بیشتری داشته باشند. سلیمانی با بیان اینکه بر اساس اقلیم خشک و نیمهخشک موجود در ایران مردم از دیرباز به دنبال شناسایی ذخایر آب برای گذران زندگی در مناطق مختلف بودهاند، تاکید کرد: همواره آب در اولویت انتخاب محل زندگی مردم قرار داشته و آب معمولا در کوهپایهها و دره یافت میشود که بر همین اساس ساختوسازهای روستایی و سپس توسعه و تمرکز شهری و صنعتی به خاطر نیاز به آب در نزدیکی جبهه کوهستان قرار میگیرد که معمولا این مناطق را در ایران پهنههای گسلی دربر گرفته است. این کارشناس ارشد زمینشناسی زمینلرزه با اشاره به اینکه در گذر زمان روستاهای کوچک به شهرها و مراکز جمعیتی تبدیل میشود و از اینرو در گذر زمان ما خودمان را در مقابل رخداد زمینلرزهها آسیبپذیرتر میکنیم، خاطرنشان کرد: به لحاظ اینکه به ناچار جمعیت گستردهای در این مناطق متمرکز میشوند باید شرایط ساختوساز ایمن و بهینه را رعایت کنیم. وی ضمن مقایسه زمینلرزه اخیر با زمینلرزههای بم و ورزقان تصریح کرد: زمینلرزه اخیر با این زمینلرزهها نزدیک به یک واحد در بزرگا اختلاف دارد که این مقدار اختلاف به بیش از 30 برابر در انرژی میرسد و این بدان معناست که در زمینلرزه شب گذشته نزدیک به 30 برابر زمینلرزه بم انرژی آزاد شد که بهطور مسلم این امر از اهمیت ویژهای در این گستره برخوردار است. به گفته وی، مسائل مطرح شده تاکنون برآوردهای مقدماتی است که باید با انجام تحقیقات میدانی در طی روزهای آتی توسط پژوهشگران سازمان زمینشناسی و اکتشافاتمعدنی کشور به مطالعات و نتایج تکمیلی دست یافت. شایان ذکر است، محل نزدیک شدن گسل جبهه کوهستان زاگرس به گسله بلند زاگرس در بخشهای شمالیتر باعث بروز زمینلرزه شب گذشته در غرب کشور شده که بر اساس اعلام مراکز پژوهشی مختلف مرکز وقوع این زمینلرزه استان کرمانشاه حوالی ازگله در طول جغرافیایی 45/9، عرض جغرافیایی 34/84 و عمق 11 کیلومتری زمین بوده و در پنج کیلومتری ازگله، 25 کیلومتری تازهآباد، 37 کیلومتری باینگان، 112 کیلومتری سنندج و 122 کیلومتری کرمانشاه روی داده است. گفتنیست، زمینلرزه در بیشتر شهرهای استان کردستان نیز با شدت احساس شد، مردم در شهرهای مختلف این استان از جمله سنندج، قروه، بانه، پاوه، کامیاران، دیواندره، بیجار و مریوان از خانه های خود خارج شده و شب را در پارکها و فضاهای باز گذراندند. بر اساس این گزارش، شب گذشته در فاصله ساعت 21 تا 22 مناطق مرزی غرب کشور دو بار لرزید که زلزله دوم به بزرگای 7/3 بود؛ در اثر این زمینلرزه مسیر ارتباطی سرپل ذهاب مسدود و خسارات زیادی به این مناطق بهویژه روستاهای پیرامون قصرشیرین، ازگله، تازهآباد، ثلاث باباجانی و سرپل ذهاب وارد شد که در این میان متاسفانه تعدادی از هموطنان کشته شدهاند.∎