صاحب‌خبر - باز هم بلایای طبیعی و قهر طبیعت، اتفاق تلخی را برای کشور رقم زد. زمین‌لرزه شدیدی ساعت ۴۸: ۲۱شامگاه یکشنبه ۲۱ آبان ۹۶ با قدرت ۷.۳ درجه در مقیاس درونی زمین(ریشتر) استان‌های کرمانشاه، ایلام و کردستان و بخش‌های گسترده‌ای از غرب و شمال غرب کشور را لرزاند. این زمین‌لرزه خسارات جانی و مالی بسیار به همراه داشت و خانواده‌های بسیاری را در استان کرمانشاه عزادار کرد اما روزنامه «گسترش معدن» این حادثه را از نگاه معدنی بررسی کرده است. بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد نظارتی از سوی نظام مهندسی ساختمان بر ساخت ابنیه در محدوده‌های معدنی انجام نمی‌شود. همچنین این گزارش نشان می‌دهد معادن هیچ‌گاه در برابر زلزله آماده نیستند و این موضوع ممکن است علاوه بر خسارت‌های مالی، منجر به خسارت‌های جانی شود. خسارت واحدهای صنایع معدنی سرپل ذهاب در ابتدا به سراغ سید نعمت‌اله حقیقی، رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کرمانشاه می‌رویم. وی درباره این حادثه و میزان آسیب‌های وارد شده به معادن این استان گفت: در مناطقی که این حادثه رخ داده است معادن فلزی یا معادن با ارزش قرار ندارد. تعدادی معدن سنگ لاشه در این منطقه وجود دارد که خوشبختانه تا این ساعت حادثه‌ای از این معادن به ما گزارش نشده است.وی ادامه داد: البته معادن قیر در منطقه گیلانغرب نیز در حاشیه منطقه بحران قرار دارند که درباره این معادن هم گزارشی از وقوع حادثه جانی و خسارات جدی داده نشده است.حقیقی افزود: در این باره تنها بحث شهرک صنعتی سرپل ذهاب مطرح است که به طور تقریبی بیشتر واحدهای صنعتی، خسارتی بیش از ۵۰ درصد داشته‌اند که برخی از این واحدها، واحدهای صنایع معدنی بوده‌اند. درواقع عمده واحدهای فعال در حوزه صنایع معدنی، مربوط به صنایع بتن آماده و انواع دیوارهای پیش‌ساخته است که بر اثر این حادثه خسارت زیادی دیده‌اند.رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کرمانشاه در پاسخ به اینکه آیا پیش از وقوع چنین حادثه‌ای موضوعی مبنی بر مقاومت معادن در برابر زلزله مطرح بود، اظهار کرد: معادن استان ما بیشتر معادن روباز هستند درنتیجه بیشتر بحث تحکیم شیب پایداری پله‌های استخراجی مطرح است که از نظر فنی و زمین لغزش نیز بررسی می‌شود. اگر سینه‌کارها بر اساس استاندارد ساخته شود، مشکلی از نظر ایمنی در حوزه لرزه‌خیز نخواهیم داشت. البته احتمال دارد برخی از واحدهای معدنی ساختمان‌هایی داشته باشند که متاسفانه شیوه‌نامه ویژه‌ای درباره ایمنی آنها میان سازمان نظام مهندسی معدن و نظام مهندسی ساختمان وجود ندارد زیرا این سازه‌ها در خارج از محدوده شهری و در منطقه معدنی انجام می‌شود اما خوشبختانه در بحث ایمنی معادن تا الان گزارشی مبنی بر حادثه ارائه نشده است.حقیقی درباره رسیدگی به واحدهای آسیب دیده شهرک صنعتی سرپل ذهاب بر اثر وقوع این زمین‌لرزه، تصریح کرد: باید برآیندی از حجم خسارت انجام شود و سپس کمیته بازسازی استان شکل گیرد تا روند کار انجام شود. باید دید حمایت‌ها از این موضوع به چه صورت خواهد بود. تفاهمنامه با ستاد بحران با توجه به مطرح شدن موضوع نظارت نداشتن سازمان نظام مهندسی ساختمان بر ساخت ابنیه‌ها در منطقه معدنی (مانند محل اسکان کارگران معدن)، این بحث را با رئیس سازمان نظام مهندسی معدن ایران مطرح کردیم. نادعلی اسماعیلی دهج در گفت‌وگو با صمت درباره این موضوع بیان کرد: نظام مهندسی ساختمان در محدوده معدنی، نظارتی بر ساخت ابنیه‌ها ندارد. البته ساختمان‌هایی که در بخش معدن ساخته می‌شود ممکن است گاهی موقت باشند و پس از مدتی جابه‌جا شوند. به گفته وی، از نگاه عمرانی، نظارتی از سوی نظام مهندسی ساختمان در محدوده معدنی نمی‌شود. اسماعیلی دهج افزود: اگر ساخت‌وساز در محدوده شهری باشد نظام مهندسی ساختمان بر موضوع ایمنی نظارت دارد اما در محدوده معدنی بعید است و من تا امروز چنین موضوعی را نشنیده‌ام. وی گفت: در قانون نظام مهندسی معدن بحثی درباره مقاومت و ایمنی در برابر زلزله مطرح نشده است. البته موضوع ایمنی معادن و امدادرسانی وجود دارد و قرار است تفاهمنامه‌ای با رئیس ستاد بحران کشور امضا شود تا همکاران ما در ستادهای بحران حضور داشته باشند. رئیس سازمان نظام مهندسی معدن ایران با اشاره به معادن زغال‌سنگ تصریح کرد: به هر میزان که ایمنی در معادن زیرزمینی زغال‌سنگ رعایت شود باز هم ممکن است با یک زمین‌لرزه تونل‌های این معدن بریزد. باید این موضوع بررسی شود که آیا در معادن استان کرمانشاه اتفاقی افتاده است یا خیر. البته به طور کلی باید در هر صورتی ایمنی در تونل‌ها رعایت شود یعنی تونل به صورتی باشد که اگر انفجاری مانند معدن زمستان یورت رخ داد، تونل نریزد. اگر ایمنی به طور کامل رعایت نشود ممکن است تونل معدن زغال‌سنگ با زلزله ۴ ریشتری هم بریزد. نظارت در همه جا عضو کمیسیون تخصصی شهرسازی سازمان نظام مهندسی استان تهران نیز در گفت‌وگو با صمت درباره نظارت این سازمان در محدوده‌های معدنی، اظهار کرد: به موجب قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان، قیدی مبنی بر این موضوع وجود ندارد. نظام مهندسی، هم در حوزه اشخاص حقیقی و هم حقوقی و روی سخن آن نوع ساختمان و زیربنا بوده و پس از آن در حوزه جغرافیا به تمامی شهرها و روستاها اشاره می‌کند. درواقع در هر مکانی (تمامی شهرها و روستاها) که لازم باشد ایمنی ساختمان در آن حفظ و حراست شود، نظارت انجام می‌شود. من محدودیت با قید محدوده معدنی را در قانون مشاهده نکرده‌ام. سیمین حناچی تصریح کرد: البته امکان دارد در ۲۲ مبحث مقررات ملی ساختمان اشاره‌ای به موضوع معادن شده باشد. وی ادامه داد: از نظر حوزه مسئولیت جغرافیا هر کجایی که ساخت‌وساز باشد ما باید نظارت و دقت داشته باشیم.∎​